آملی، سید حیدر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ه‌گ' به '') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''بهاءالدین سید حیدر بن علی بن حیدر معروف به شیخ حیدر آملی''' یا '''میر حیدر آملی''' یا '''سید حیدر آملی''' (زاده:۷۲۰هجری آمل) مفسر، محدث، فقیه، متکلم و عارف بزرگ شیعه. | '''بهاءالدین سید حیدر بن علی بن حیدر معروف به شیخ حیدر آملی''' یا '''میر حیدر آملی''' یا '''سید حیدر آملی''' (زاده:۷۲۰هجری آمل) مفسر، محدث، فقیه، متکلم و عارف بزرگ شیعه. | ||
در سال | ==تولد== | ||
ایشان در سال 720ق، در شهر آمل ديده به جهان گشود. | |||
== | ==کسب علم و دانش== | ||
وى پس از تحصيل دانش‌هاى متداول زمان در آمل، خراسان و اصفهان، به مشاغل ديوانى پرداخت و به خدمت فخرالدوله شاه غازى بن زيار از ملوك رستمدار طبرستان درآمد و از خواص مجلس او گرديد و سرانجام به وزارت رسيد. در 30 سالگى تحولى در وجودش پديد آمد و بر آن شد كه از مناصب دنيوى كناره گيرد و به تزكيه نفس پردازد. وى به قصد زيارت كعبه، مال و جاه و رياست و خويشان و ياران را رها ساخت و خرقه‌اى كهنه پوشيد و از آمل بيرون آمد و به اصفهان رفت و مدتى در آنجا به تصفيه باطن پرداخت. از ميان مشايخ آن شهر به نورالدين طهرانى (طهران: روستایى نزدیک دروازه اصفهان از سوى دردشت) دست ارادت داد و از انفاس او بهره‌مند گرديد. سپس آهنگ بغداد كرد تا پس از زيارت عتبات به حج رود، اما به سبب آماده نشدن امكانات سفر و ابتلا به بيمارى سخت، اين مسافرت به تأخير افتاد، ولى در اراده‌اش خللى راه نيافت و سرانجام در 751ق1350/م، به زيارت خانه خدا نايل شد. پس به شوق ديدار تربت پاک پيامبر(ص) به مدينه رفت و آهنگ ماندن در آن شهر كرد، اما به علت بيمارى ناچار به عراق بازگشت و در نجف اشرف به رياضت و طاعت پرداخت. در عراق با فخرالدين محمد، فرزند [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] و مولى نصيرالدين كاشانى و ديگر فقيهان و عالمان امامى معاشر گرديد و از شيخ فخرالدين و حسن بن حمزه‌هاشمى اجازه روايت گرفت و به اشاره فخرالدين، رساله «رافعة الخلاف في وجه سكوت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] عن الاختلاف» را نوشت. | |||
== آثار == | |||
آثار عمده او عبارت است از: | |||
# # الأركان في فروع شرائع أهل الإيمان؛ | |||
# أسرار الشريعة و أطوار الطريقة و أنوار الحقيقة؛ | |||
# أمثلة التوحيد و أبنيه التجريد؛ | |||
# تلخيص اصطلاحات الصوفية (تنقيح رساله اصطلاحات الصوفية [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلالالدین|عبدالرزاق كاشانى]] است)؛ | |||
# جامع الأسرار و منبع الأنوار؛ | |||
# جامع الحقايق؛ | |||
# الأسماء الإلهية و تعيين مظاهرها من الأشخاص الإنسانية؛ | |||
# الأمانة الإلهية في تعيين الخلافة الربانية؛ | |||
# التنبيه في التنزيه؛ | |||
# التوحيد؛ | |||
# الجداول الموسومة بمدارج السالكين في مراتب العارفين؛ | |||
# الحجب و خلاصة الكتب؛ | |||
# رافعة الخلاف عن وجه سكوت اميرالمؤمنين عن الاختلاف؛ | |||
# العقل و النفس؛ | |||
# العلم و تحقيقه؛ | |||
# الفقر و تحقيق الفخر؛ | |||
# كنز الكنوز و كشف الرموز؛ | |||
# المعاد في رجوع العباد؛ | |||
# منتخب التأويل في بيان كتاب الله و حروفه و كلماته و آياته؛ | |||
# نقد النقود في معرفة الوجود؛ | |||
# الأصول و الأركان في تهذيب الأصحاب و الإخوان؛ | |||
# تعيين الأقطاب و الأوتاد؛ | |||
# تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم في تأويل كتاب الله العزيز المحكم؛ | |||
# المسائل الآملية؛ | |||
# نص النّصوص (كتابى است مفصل در شرح فصوص الحكم [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]]). | |||
==وفات== | |||
سال درگذشت وى به‌درستى دانسته نيست. همين اندازه معلوم است كه وى تا 782ق1380/م، كه شرحى مفصل بر «فصوص الحكم» [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] نوشته، زنده بوده است. خود مى‌گويد: «سپس اشارتى شد به شرح فصوص الحكم و اين در وقتى بود كه 30 سال مجاور نجف بودم. كتاب را در 781ق، آغاز كردم و در 782ق، به پايان بردم و در اين هنگام 63 سال از عمرم مى‌گذشت». بدين‌سان، او بايستى پس از اين تاريخ درگذشته باشد. آملى در نوشته‌هاى خود مى‌كوشد وحدت تصوف و تشيع را ثابت كند و عقيده دارد كه شيعى و صوفى دو اسمند براى يك معنى. | |||
== | == منابع مقاله == | ||
برگرفته از: موحد، صمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]] و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج2، ص214-215. | |||
نسخهٔ ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۸
| نام | آملی، حیدر بن علی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ع‍ب‍ی‍دی ح‍س‍ی‍ن‍ی آملی، حیدر بن علی
ع‍ل‍وی ح‍س‍ی‍ن‍ی آملی، حیدر بن علی میر حیدر آملی سید حیدر آملی |
| نام پدر | علی |
| متولد | 1320 م |
| محل تولد | آمل |
| رحلت | 782 ق یا 1380 م |
| اساتید | فخرالمحققين؛ نصیرالدین کاشانی حلّی |
| برخی آثار | الـمقدمات من کتاب نص النصوص فی شرح فصوص الحکم
انوار الحقیقة و اطوار الطریق و اسرار الشریعة تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم في تأویل کتاب الله العزیز المحکم |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02800AUTHORCODE |
بهاءالدین سید حیدر بن علی بن حیدر معروف به شیخ حیدر آملی یا میر حیدر آملی یا سید حیدر آملی (زاده:۷۲۰هجری آمل) مفسر، محدث، فقیه، متکلم و عارف بزرگ شیعه.
تولد
ایشان در سال 720ق، در شهر آمل ديده به جهان گشود.
کسب علم و دانش
وى پس از تحصيل دانش‌هاى متداول زمان در آمل، خراسان و اصفهان، به مشاغل ديوانى پرداخت و به خدمت فخرالدوله شاه غازى بن زيار از ملوك رستمدار طبرستان درآمد و از خواص مجلس او گرديد و سرانجام به وزارت رسيد. در 30 سالگى تحولى در وجودش پديد آمد و بر آن شد كه از مناصب دنيوى كناره گيرد و به تزكيه نفس پردازد. وى به قصد زيارت كعبه، مال و جاه و رياست و خويشان و ياران را رها ساخت و خرقه‌اى كهنه پوشيد و از آمل بيرون آمد و به اصفهان رفت و مدتى در آنجا به تصفيه باطن پرداخت. از ميان مشايخ آن شهر به نورالدين طهرانى (طهران: روستایى نزدیک دروازه اصفهان از سوى دردشت) دست ارادت داد و از انفاس او بهره‌مند گرديد. سپس آهنگ بغداد كرد تا پس از زيارت عتبات به حج رود، اما به سبب آماده نشدن امكانات سفر و ابتلا به بيمارى سخت، اين مسافرت به تأخير افتاد، ولى در اراده‌اش خللى راه نيافت و سرانجام در 751ق1350/م، به زيارت خانه خدا نايل شد. پس به شوق ديدار تربت پاک پيامبر(ص) به مدينه رفت و آهنگ ماندن در آن شهر كرد، اما به علت بيمارى ناچار به عراق بازگشت و در نجف اشرف به رياضت و طاعت پرداخت. در عراق با فخرالدين محمد، فرزند علامه حلى و مولى نصيرالدين كاشانى و ديگر فقيهان و عالمان امامى معاشر گرديد و از شيخ فخرالدين و حسن بن حمزه‌هاشمى اجازه روايت گرفت و به اشاره فخرالدين، رساله «رافعة الخلاف في وجه سكوت اميرالمؤمنين(ع) عن الاختلاف» را نوشت.
آثار
آثار عمده او عبارت است از:
- # الأركان في فروع شرائع أهل الإيمان؛
- أسرار الشريعة و أطوار الطريقة و أنوار الحقيقة؛
- أمثلة التوحيد و أبنيه التجريد؛
- تلخيص اصطلاحات الصوفية (تنقيح رساله اصطلاحات الصوفية عبدالرزاق كاشانى است)؛
- جامع الأسرار و منبع الأنوار؛
- جامع الحقايق؛
- الأسماء الإلهية و تعيين مظاهرها من الأشخاص الإنسانية؛
- الأمانة الإلهية في تعيين الخلافة الربانية؛
- التنبيه في التنزيه؛
- التوحيد؛
- الجداول الموسومة بمدارج السالكين في مراتب العارفين؛
- الحجب و خلاصة الكتب؛
- رافعة الخلاف عن وجه سكوت اميرالمؤمنين عن الاختلاف؛
- العقل و النفس؛
- العلم و تحقيقه؛
- الفقر و تحقيق الفخر؛
- كنز الكنوز و كشف الرموز؛
- المعاد في رجوع العباد؛
- منتخب التأويل في بيان كتاب الله و حروفه و كلماته و آياته؛
- نقد النقود في معرفة الوجود؛
- الأصول و الأركان في تهذيب الأصحاب و الإخوان؛
- تعيين الأقطاب و الأوتاد؛
- تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم في تأويل كتاب الله العزيز المحكم؛
- المسائل الآملية؛
- نص النّصوص (كتابى است مفصل در شرح فصوص الحكم ابن عربى).
وفات
سال درگذشت وى به‌درستى دانسته نيست. همين اندازه معلوم است كه وى تا 782ق1380/م، كه شرحى مفصل بر «فصوص الحكم» ابن عربى نوشته، زنده بوده است. خود مى‌گويد: «سپس اشارتى شد به شرح فصوص الحكم و اين در وقتى بود كه 30 سال مجاور نجف بودم. كتاب را در 781ق، آغاز كردم و در 782ق، به پايان بردم و در اين هنگام 63 سال از عمرم مى‌گذشت». بدين‌سان، او بايستى پس از اين تاريخ درگذشته باشد. آملى در نوشته‌هاى خود مى‌كوشد وحدت تصوف و تشيع را ثابت كند و عقيده دارد كه شيعى و صوفى دو اسمند براى يك معنى.
منابع مقاله
برگرفته از: موحد، صمد، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى»، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى و همكاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج2، ص214-215.