أخبار مكة في قديم الدهر و حديثه (فاكهی): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '‌‎ ق' به '‌‎ق')
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۳۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR10702J1.jpg|بندانگشتی|أخبار مکة في قديم الدهر و حديثة (فاکهي)]]
    | تصویر =NUR10702J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =أخبار مکة في قديم الدهر و حديثة (فاکهي)
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|أخبار مکة في قديم الدهر و حديثة (فاکهي)
    [[فاکهی، محمد بن اسحاق]] (نویسنده)
    |-
    |نام‌های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[فاکهی، محمد بن اسحاق]] (نويسنده)
     
    [[ابن دهیش، عبدالملک]] (محقق)
    [[ابن دهیش، عبدالملک]] (محقق)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ ‎‏ف‎‏28
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    مکه - تاریخ
    |کد کنگره  
    | ناشر =
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ ‎‏ف‎‏28
    مکتبة الأسدي
    |-
    | مکان نشر =مکه مکرمه - عربستان
    |موضوع  
    | سال نشر =1424 ‌‎ق
    |data-type='subject'|مکه - تاریخ
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10702AUTOMATIONCODE
    |-
    | چاپ =4
    |ناشر  
    | تعداد جلد =6
    |data-type='publisher'|مکتبة الأسدي
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =10702
    |-
    | کتابخوان همراه نور =10702
    |مکان نشر  
    | کد پدیدآور =
    |data-type='publishPlace'|مکه مکرمه - عربستان
    | پس از =
    |-
    | پیش از =
    |سال نشر
    }}
    |data-type='publishYear'| 1424 ‌‎ق
    {{کاربردهای دیگر|أخبار مكة (ابهام زدایی)}}
    |-class='articleCode'
    '''أخبار مکة في قدیم الدهر و حدیثه''' نوشته [[ابوعبدالله محمد بن اسحاق فاكهی|ابوعبدالله محمد بن اسحاق فاکهی]] (متوفی بین سال‌های 272-279ق)، با تحقیق [[ابن دهیش، عبدالملک|عبدالملک ابن دهیش]]، کتابی در تاریخ محلی مکه
    |کد اتوماسیون
    با تأسف جزء اوّل کتاب مفقود شده و نسخه موجود؛ شامل جزو دوم کتاب و بخش‌هایی از جزو اول است که در ضمن کتاب‌های دیگر نقل شده بوده و با تلاش مصحّح محترم گردآوری گردیده است.
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10702AUTOMATIONCODE
    [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] با [[ارزقی، محمد بن عبدالله|اَزرقى]] معاصر بود. مهم‌ترین اثر ارزشمند او اخبار مکه است که [[فاسی، محمد بن احمد|فاسى]] درباره او گفته: کتاب اخبار مکه بسیار خوب است و فواید زیادى در آن وجود دارد و ما را از کتاب ازرقى بى‌نیاز کرده است.
    |}
    </div>


    ==ساختار==
    کتاب، شامل مطالب کتاب در شش جلد بیان شده است.


    == معرفى اجمالى ==
    ==گزارش محتوا==
    در این کتاب نصوص فراوانى از کتاب‌هایى که به دست ما نرسیده، یافت مى‌شود، به طور مثال، مى‌توان از کتاب عروة بن زبیر و مغازى موسى بن عقبه نام برد. [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] از کتاب عروه پنج روایت، و از کتاب مغازى موسى بن عقبه، سیزده روایت آورده است. وى از قول ابن عقبه، بیعت کنندگان در عقبه را نیز یادآور شده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه عن ابن‌ شهاب آورده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10702?volumeNumber=3&pageNumber=214&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ج3، ص214]</ref>، هفتاد و دو تن از افرادى که از قبایل گوناگون در عَقَبه حضور داشته‌اند، یاد کرده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه از ابن‌ شهاب آورده است.
    محدث و تاریخ‌نگار معاصر [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] نیز کتابى با عنوان اخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه نگاشته که به لحاظ قدمت، پس از کتاب [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] جاى دارد. مباحث مشترک فروانى میان دو کتاب هست؛ ولى او از [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] یاد نکرده است. [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] اهل مکه و سال‌ها پس از [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] زنده بوده و [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] و کتابش در روزگار او شهرتى داشته‌اند. با این حال، [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] تنها از جدّ [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]]، احمد بن محمد، یاد کرده و گزارش‌هایى را بى‌واسط نواده‌اش از او آورده است. ممکن است هر دو نویسنده از منبع یا منابعى مشترک سود برده باشند؛ ولى احتمال اقتباس [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] از [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] منتفى نیست. پس از [[أخبار مكة و ما جاء فيها من الآثار (ازرقی)|اخبار مکه‌ى ازرقى]] و [[فاکهی، محمد بن اسحاق|فاکهى]] مهم‌ترین اثر، کتاب [[شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام]]، نوشت [[فاسی، محمد بن احمد|تقى‌الدین الفاسى المکّى]] (م. 832ق.) است که بسیارى از مطالب آن به گفت مؤلف، برگرفته از کتاب [[ارزقی، محمد بن عبدالله|ازرقى]] است.
    مشابهت مطالب این کتاب با [[أخبار مكة و ما جاء فيها من الآثار (ازرقی)|اخبار مکه ازرقی]] قابل انکار، ولی می‌توان نزدیکی دوران دو نویسنده و بهره‌گیری از منقولات مشابه را از مهم‌ترین عوامل این تقارب به شمار آورد.
    مباحثی که در تعیین مصداق ارکان می‌تواند مورد تمسک قرار گیرد، عبارتند از:
    #جایگاه مقام ابراهیم(ع)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10702?pageNumber=455&viewType=html ر.ک: همان، ج1، ص455]</ref>
    #:فاکهی، جایگاه مقام را در جوار کعبه، با عبارتی مشابه ازرقی نقل کرده و تنها تفاوتش این است آن را به جای جدّ ازرقی، به برخی از مکّیان اسناد داده است. مشابهت عبارت و حتی تردید میان دو عددِ هفتم و نهم، احتمال اقتباس فاکهی از ازرقی را تقویت می‌کند.
    #:فاکهی در موارد دیگری هم منقولات ازرقی از جدّش را با تعبیر بعض المکّیین روایت می‌کند. چنانکه محلّ نماز پیامبر را بنا به نقل برخی از مکّیان همین جایگاه اولیه مقام ابراهیم(ع) می‌داند؛ در حالی که ازرقی همین معنا را با عبارتی مشابه از جدش نقل می‌کند.
    #فاصله رکن شامی تا مقام ابراهیم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10702?volumeNumber=2&pageNumber=185&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص185]</ref>
    #:فاکهی نیز رکن شامی را در سمت مقام ابراهیم می‌داند و فاصله مقام از رکن را با دقت، همچون ازرقی گزارش می‌کند:
    #فاصله ارکان کعبه تا مناره‌ها
    #:رکن شامی را فاکهی نیز در محاذات مناره مروه می‌داند و فاصله آن دو را با عبارتی؛ مانند ازرقی نقل می‌کند.
    #فاصله رکن شامی تا باب بنی‌شیبه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10702?volumeNumber=2&pageNumber=186&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص186]</ref>
    #:عبارت فاکهی در این مورد؛ همانند عبارت ازرقی است.
    ==پانويس ==
    <references />


    ==منابع مقاله==
    متن و مقدمه کتاب.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    '''أخبار مكة في قديم الدهر و حديثه''' نوشته [[ابوعبدالله محمد بن اسحاق فاكهي]] است. گر چه تاريخ دقيق دوران حيات او بر ما پوشيده مانده، ليكن بي‌ترديد در سال 272 در قيد حيات بوده است. با تأسف جزو اوّل کتاب مفقود شده و نسخه موجود؛ شامل جزو دوم کتاب و بخش‌هايي از جزو اول است كه در ضمن کتاب‌هاي ديگر نقل شده بوده و با تلاش مصحّح محترم گردآوري گرديده است.
    [[أخبار مكة و ما جاء فيها من الآثار (ازرقی)]]
     
    فاكهى با اَزرقى معاصر بود. مهم‌ترين اثر ارزشمند او اخبار مكه است كه فاسى درباره او گفته: کتاب اخبار مكه بسيار خوب است و فوايد زيادى در آن وجود دارد و ما را از کتاب ازرقى بى‌نياز كرده است.
     
    == ساختار ==


    [[شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام]]


    کتاب، شامل مطالب کتاب در شش جلد بيان شده است.
    [[الجامع اللطيف في فضل مكة و أهلها و بناء البيت الشريف]]


    == گزارش محتوا ==
    [[كتاب الإعلام بأعلام بيت‌الله الحرام]]


    [[العقد الثمين في تاريخ البلد الأمين]]


    در اين کتاب نصوص فراوانى از کتاب‌هايى كه به دست ما نرسيده، يافت مى‌شود، به طور مثال، مى‌توان از کتاب عروة بن زبير و مغازى موسى بن عقبه نام برد. فاكهى از کتاب عروه پنج روايت، و از کتاب مغازى موسى بن عقبه، سيزده روايت آورده است. وى از قول ابن عقبه، بيعت كنندگان در عقبه را نيز يادآور شده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه عن ابن‌شهاب آورده است، هفتاد و دو تن از افرادى كه از قبايل گوناگون در عَقَبه حضور داشته‌اند، ياد كرده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه از ابن‌شهاب آورده است.
    [[الدر الكمين بذيل العقد الثمين في تاريخ البلد الأمين]]
     
    محدث و تاريخ‌نگار معاصر ازرقى نيز کتابى با عنوان اخبار مكة في قديم الدهر و حديثه نگاشته كه به لحاظ قدمت، پس از کتاب ازرقى جاى دارد. مباحث مشترك فروانى ميان دو کتاب هست؛ ولى او از ازرقى ياد نكرده است. فاكهى اهل مكه و سال‌ها پس از ازرقى زنده بوده و ازرقى و کتابش در روزگار او شهرتى داشته‌اند. با اين حال، فاكهى تنها از جدّ ازرقى، احمد بن محمد، ياد كرده و گزارش‌هايى را بى‌واسط نواده‌اش از او آورده است. ممكن است هر دو نويسنده از منبع يا منابعى مشترك سود برده باشند؛ ولى احتمال اقتباس فاكهى از ازرقى منتفى نيست. پس از اخبار مكه‌ى ازرقى و فاكهى مهم‌ترين اثر، کتاب شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، نوشت تقى‌الدين الفاسى المكّى (م. 832ق.) است كه بسيارى از مطالب آن به گفت مؤلف، برگرفته از کتاب ازرقى است.
     
    مشابهت مطالب اين کتاب با اخبار مكه ازرقي قابل انكار، ولي مي‌توان نزدیکی دوران دو نويسنده و بهره‌گيري از منقولات مشابه را از مهم‌ترين عوامل اين تقارب به شمار آورد.
     
    مباحثي كه در تعيين مصداق اركان مي‌تواند مورد تمسك قرار گيرد، عبارتند از:
     
    1 - جايگاه مقام ابراهيم(ع)
     
    فاكهي، جايگاه مقام را در جوار كعبه، با عبارتي مشابه ازرقي نقل كرده و تنها تفاوتش اين است آن را به جاي جدّ ازرقي، به برخي از مكّيان اسناد داده است. مشابهت عبارت و حتي ترديد ميان دو عددِ هفتم و نهم، احتمال اقتباس فاكهي از ازرقي را تقويت مي‌كند.
     
    فاكهي در موارد ديگري هم منقولات ازرقي از جدّش را با تعبير بعض المكّيين روايت مي‌كند. چنانكه محلّ نماز پيامبر را بنا به نقل برخي از مكّيان همين جايگاه اوليه مقام ابراهيم(ع) مي‌داند؛ در حالي كه ازرقي همين معنا را با عبارتي مشابه از جدش نقل مي‌كند.
     
    2 - فاصله ركن شامي تا مقام ابراهيم
     
    فاكهي نيز ركن شامي را در سمت مقام ابراهيم مي‌داند و فاصله مقام از ركن را با دقت، همچون ازرقي گزارش مي‌كند:
     
    3 - فاصله اركان كعبه تا مناره‌ها
     
    ركن شامي را فاكهي نيز در محاذات مناره مروه مي‌داند و فاصله آن دو را با عبارتي؛ مانند ازرقي نقل مي‌كند.
     
    4 - فاصله ركن شامي تا باب بني‌شيبه
     
    عبارت فاكهي در اين مورد؛ همانند عبارت ازرقي است.
     
    == منابع مقاله ==
     
     
    متن و مقدمه کتاب.
     


    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17482 مطالعه کتاب أخبار مکة في قديم الدهر و حديثة (فاکهي) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده: تاریخ (عمومی)]]
    [[رده: تاریخ (عمومی)]]
    [[رده: تاریخ آسیا]]
    [[رده: تاریخ آسیا]]
    [[رده: تاریخ محلی و گزارش‌های شبه جزیره]]
    [[رده: تاریخ محلی و گزارش‌های شبه جزیره]]
    [[رده:بهمن (1400)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۳

    أخبار مکة في قديم الدهر و حديثة (فاکهي)
    أخبار مكة في قديم الدهر و حديثه (فاكهی)
    پدیدآورانفاکهی، محمد بن اسحاق (نویسنده) ابن دهیش، عبدالملک (محقق)
    ناشرمکتبة الأسدي
    مکان نشرمکه مکرمه - عربستان
    سال نشر1424 ‌‎ق
    چاپ4
    موضوعمکه - تاریخ
    زبانعربی
    تعداد جلد6
    کد کنگره
    ‏DS‎‏ ‎‏248‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ ‎‏ف‎‏28
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، أخبار مكة (ابهام زدایی) را ببینید.

    أخبار مکة في قدیم الدهر و حدیثه نوشته ابوعبدالله محمد بن اسحاق فاکهی (متوفی بین سال‌های 272-279ق)، با تحقیق عبدالملک ابن دهیش، کتابی در تاریخ محلی مکه با تأسف جزء اوّل کتاب مفقود شده و نسخه موجود؛ شامل جزو دوم کتاب و بخش‌هایی از جزو اول است که در ضمن کتاب‌های دیگر نقل شده بوده و با تلاش مصحّح محترم گردآوری گردیده است. فاکهى با اَزرقى معاصر بود. مهم‌ترین اثر ارزشمند او اخبار مکه است که فاسى درباره او گفته: کتاب اخبار مکه بسیار خوب است و فواید زیادى در آن وجود دارد و ما را از کتاب ازرقى بى‌نیاز کرده است.

    ساختار

    کتاب، شامل مطالب کتاب در شش جلد بیان شده است.

    گزارش محتوا

    در این کتاب نصوص فراوانى از کتاب‌هایى که به دست ما نرسیده، یافت مى‌شود، به طور مثال، مى‌توان از کتاب عروة بن زبیر و مغازى موسى بن عقبه نام برد. فاکهى از کتاب عروه پنج روایت، و از کتاب مغازى موسى بن عقبه، سیزده روایت آورده است. وى از قول ابن عقبه، بیعت کنندگان در عقبه را نیز یادآور شده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه عن ابن‌ شهاب آورده است[۱]، هفتاد و دو تن از افرادى که از قبایل گوناگون در عَقَبه حضور داشته‌اند، یاد کرده است. به عنوان نمونه، وى از موسى بن عقبه از ابن‌ شهاب آورده است. محدث و تاریخ‌نگار معاصر ازرقى نیز کتابى با عنوان اخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه نگاشته که به لحاظ قدمت، پس از کتاب ازرقى جاى دارد. مباحث مشترک فروانى میان دو کتاب هست؛ ولى او از ازرقى یاد نکرده است. فاکهى اهل مکه و سال‌ها پس از ازرقى زنده بوده و ازرقى و کتابش در روزگار او شهرتى داشته‌اند. با این حال، فاکهى تنها از جدّ ازرقى، احمد بن محمد، یاد کرده و گزارش‌هایى را بى‌واسط نواده‌اش از او آورده است. ممکن است هر دو نویسنده از منبع یا منابعى مشترک سود برده باشند؛ ولى احتمال اقتباس فاکهى از ازرقى منتفى نیست. پس از اخبار مکه‌ى ازرقى و فاکهى مهم‌ترین اثر، کتاب شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، نوشت تقى‌الدین الفاسى المکّى (م. 832ق.) است که بسیارى از مطالب آن به گفت مؤلف، برگرفته از کتاب ازرقى است. مشابهت مطالب این کتاب با اخبار مکه ازرقی قابل انکار، ولی می‌توان نزدیکی دوران دو نویسنده و بهره‌گیری از منقولات مشابه را از مهم‌ترین عوامل این تقارب به شمار آورد. مباحثی که در تعیین مصداق ارکان می‌تواند مورد تمسک قرار گیرد، عبارتند از:

    1. جایگاه مقام ابراهیم(ع)[۲]
      فاکهی، جایگاه مقام را در جوار کعبه، با عبارتی مشابه ازرقی نقل کرده و تنها تفاوتش این است آن را به جای جدّ ازرقی، به برخی از مکّیان اسناد داده است. مشابهت عبارت و حتی تردید میان دو عددِ هفتم و نهم، احتمال اقتباس فاکهی از ازرقی را تقویت می‌کند.
      فاکهی در موارد دیگری هم منقولات ازرقی از جدّش را با تعبیر بعض المکّیین روایت می‌کند. چنانکه محلّ نماز پیامبر را بنا به نقل برخی از مکّیان همین جایگاه اولیه مقام ابراهیم(ع) می‌داند؛ در حالی که ازرقی همین معنا را با عبارتی مشابه از جدش نقل می‌کند.
    2. فاصله رکن شامی تا مقام ابراهیم[۳]
      فاکهی نیز رکن شامی را در سمت مقام ابراهیم می‌داند و فاصله مقام از رکن را با دقت، همچون ازرقی گزارش می‌کند:
    3. فاصله ارکان کعبه تا مناره‌ها
      رکن شامی را فاکهی نیز در محاذات مناره مروه می‌داند و فاصله آن دو را با عبارتی؛ مانند ازرقی نقل می‌کند.
    4. فاصله رکن شامی تا باب بنی‌شیبه[۴]
      عبارت فاکهی در این مورد؛ همانند عبارت ازرقی است.

    پانويس

    1. ↑ ر.ک: متن کتاب، ج3، ص214
    2. ↑ ر.ک: همان، ج1، ص455
    3. ↑ ر.ک: همان، ج2، ص185
    4. ↑ ر.ک: همان، ج2، ص186

    منابع مقاله

    متن و مقدمه کتاب.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=أخبار_مكة_في_قديم_الدهر_و_حديثه_(فاكهی)&oldid=716255»