أدب الزائر لمن يَمَّمَ الحائر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - ' حسين' به ' حسین') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''أدب الزائر لمن يَمَّمَ الحائر''' تأليف علامه شيخ [[عبدالحسين امينى]] (1320-1390ق)، به بيان آداب زيارت امام | '''أدب الزائر لمن يَمَّمَ الحائر''' تأليف علامه شيخ [[عبدالحسين امينى]] (1320-1390ق)، به بيان آداب زيارت امام حسین(ع) اختصاص دارد. اين اثر به زبان عربى و با تحقيق سيدنجاح جابر سلمان الحسينى منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
نویسنده با استفاده از احاديث و روايات، به بيان آداب زيارت سيدالشهدا(ع) پرداخته است كه به صورت خلاصه، به برخى از موارد و نكات بيان شده اشاره مى‌شود: | نویسنده با استفاده از احاديث و روايات، به بيان آداب زيارت سيدالشهدا(ع) پرداخته است كه به صورت خلاصه، به برخى از موارد و نكات بيان شده اشاره مى‌شود: | ||
#گام‌هاى عمل بعد از خلوص نيت: نویسنده با زبانى عاميانه و ساده، به خواننده اينگونه خطاب كرده كه «هنگامى كه خواستى به سوى مرقد امام | #گام‌هاى عمل بعد از خلوص نيت: نویسنده با زبانى عاميانه و ساده، به خواننده اينگونه خطاب كرده كه «هنگامى كه خواستى به سوى مرقد امام حسین(ع) حركت كنى، پس روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه روزه بگير، وقتى شب جمعه شد، نماز شب بخوان، پس به اطراف آسمان نگاه كن و قبل از مغرب آن شب، غسل كن، سپس با حال طهارت بخواب». سپس به ادعيه وارده هنگام خروج از خانه و هنگام خارج شدن از ميان خانواده، اشاره گرديده و برخى از آداب بيان شده است از جمله: حفظ سكينه و وقار و خوددارى از آنچه برای مؤمن لازم نيست؛ پوشاندن چشم از آنچه ديدنش لازم نيست؛ ايثار و مواسات با برادران و در راه ماندگان؛ حفظ تقيه، ورع و پرهيز از خصومت، دعوا، زياد قسم خوردن و مجادله؛ كم سخن گفتن و دورى از مزاح و شوخى. سپس ادعيه رسيدن به مقصد، ديدن بارگاه مبارک، نزدیک شدن به مشهد حسینى(ع)، عبور از فرات، ذكر شده است.<ref>متن کتاب، ص20- 30</ref> | ||
#غسل و وضوى زيارت: در اين بخش، رواياتى بيان گرديده كه در آن، به غسل و وضوى قبل از زيارت، اشاره گرديده است. از جمله در روايتى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده است: «... هنگامى كه مردى قصد زيارت امام | #غسل و وضوى زيارت: در اين بخش، رواياتى بيان گرديده كه در آن، به غسل و وضوى قبل از زيارت، اشاره گرديده است. از جمله در روايتى از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] آمده است: «... هنگامى كه مردى قصد زيارت امام حسین(ع) را كند، پس از اين كه غسل زيارت كرد، محمد(ص) او را ندا مى‌كند: اى وارد شوندگان بر خدا، شما را به همراهى من در بهشت بشارت باد. سپس [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] ندا مى‌كند من ضامن برآورده شدن حوايج شما و دفع بلا از شما در دنيا و آخرت مى‌باشم. پس آنگاه پيامبر(ص) و على(ع) از راست و چپ آنها را دربر مى‌گيرند تا زمانى كه به سوى خانواده‌شان برگردند».<ref>همان، ص31</ref> | ||
#دو لباس زيارت: نویسنده معتقد است كه از روايت چنين استفاده مى‌شود كه زائر پس از غسل، بهتر است دو لباس پاكيزه و تميز، به صفت «لباس احرام» بپوشد. به نظر وى، آنچه از جابر نقل كه یکى از دو لباس را «ازار» و ديگرى را «ردا» قرار مى‌داد، اين مطلب را تأييد مى‌كند و اين حالت به خضوع و خشوع كه در زيارت امام | #دو لباس زيارت: نویسنده معتقد است كه از روايت چنين استفاده مى‌شود كه زائر پس از غسل، بهتر است دو لباس پاكيزه و تميز، به صفت «لباس احرام» بپوشد. به نظر وى، آنچه از جابر نقل كه یکى از دو لباس را «ازار» و ديگرى را «ردا» قرار مى‌داد، اين مطلب را تأييد مى‌كند و اين حالت به خضوع و خشوع كه در زيارت امام حسین(ع) مورد تأكيد است، نزدیک تر است.<ref>همان، ص34</ref> | ||
#آداب صحن شريف: كه از جمله آداب بيان شده، عبارتند از: بيست و چهار بار تكبير گفتن؛ ورود با پاى راست؛ چهار بار تكبير گفتن در صحن به طرف قبله و خواندن دو ركعت نماز تحيّت در صحن شريف.<ref>همان، ص40</ref> | #آداب صحن شريف: كه از جمله آداب بيان شده، عبارتند از: بيست و چهار بار تكبير گفتن؛ ورود با پاى راست؛ چهار بار تكبير گفتن در صحن به طرف قبله و خواندن دو ركعت نماز تحيّت در صحن شريف.<ref>همان، ص40</ref> | ||
#اذن دخول در حرم اقدس | #اذن دخول در حرم اقدس حسینى(ع): نویسنده معتقد است در مشهد مقدس حسینى(ع) بايد مطابق مأثور، طلب اذن كرد. به اعتقاد وى، اگر قلب خاشع و چشمان اشكبار گردد، علامت اذن و اجازه ورود است.<ref>همان، ص45</ref> | ||
#مناسك و آداب حائر مقدس: از جمله اين مناسك عبارتند از: فارغ ساختن عقل از زوايد و توجه با تمام وجود به آن حضرت؛ تكبير گفتن هنگام رؤيت مرقد مطهر؛ ايستادن روبرو و مقابل قبر آن حضرت با حالت خشوع و تضرع.<ref>همان، ص52</ref> | #مناسك و آداب حائر مقدس: از جمله اين مناسك عبارتند از: فارغ ساختن عقل از زوايد و توجه با تمام وجود به آن حضرت؛ تكبير گفتن هنگام رؤيت مرقد مطهر؛ ايستادن روبرو و مقابل قبر آن حضرت با حالت خشوع و تضرع.<ref>همان، ص52</ref> | ||
#زيارت امام | #زيارت امام حسین(ع): نویسنده در اين بخش، به اين نكته اشاره دارد كه ابن قولویه در «كامل الزيارات» 18 زيارت مطلقه (كه در همه اوقات مى‌توان امام(ع) را با آن زيارت كرد) روايت كرده است. از جمله آدابى كه در اين بخش کتاب، بدان اشاره شده است، عبارتند از: اشاره به قبر شريف با انگشت سبابه دست راست و قرار دادن دست چپ بر آن در هنگام زيارت؛ نمازگزاردن فراوان نزد قبر مطهر مخصوصاً نمازهاى وارده با كيفيات مخصوص، نزد سر و عقب‌تر از قبر مطهر؛ خواندن نماز جعفر طيار نزد قبر مطهر؛ خواندن نماز دو ركعت نماز مستحبى برای درخواست حوائج؛ دعاكردن برای خود، خانواده، پدر و مادر و برادران.<ref>همان، ص62-67</ref> | ||
#صلوات بر امام | #صلوات بر امام حسین(ع): در اين قسمت، به صلوات خاصه‌ى كه [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيدبن طاووس]] در «مصباح الزائر» ذكر كرده، اشاره شده است.<ref>همان، ص72</ref> | ||
#طواف بر قبر شريف: در کتاب‌هاى «المزار» [[شيخ مفيد]] و [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيدبن طاووس]]، و «الإقبال» و «المزار» [[شهيد اول]] گرديدن دور ضريح مطهر و بوسه زدن بر آن از چهار جانب، وارد شده است.<ref>همان، ص77</ref> | #طواف بر قبر شريف: در کتاب‌هاى «المزار» [[شيخ مفيد]] و [[ابن طاووس، علی بن موسی|سيدبن طاووس]]، و «الإقبال» و «المزار» [[شهيد اول]] گرديدن دور ضريح مطهر و بوسه زدن بر آن از چهار جانب، وارد شده است.<ref>همان، ص77</ref> | ||
#سعى: در حديث جابر جعفى، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] چنين آمده است كه: «پس آنگاه سعى مى‌كنى، پس به هر قدمى كه برمى‌دارى و بر زمين مى‌نهى، برای تو بسان ثواب كسى است كه در راه خداوند در خون خود آغشته شده است». در زيارت عاشورا از راه دور نيز تصريح به سعى شده است.<ref>همان، ص85</ref> | #سعى: در حديث جابر جعفى، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] چنين آمده است كه: «پس آنگاه سعى مى‌كنى، پس به هر قدمى كه برمى‌دارى و بر زمين مى‌نهى، برای تو بسان ثواب كسى است كه در راه خداوند در خون خود آغشته شده است». در زيارت عاشورا از راه دور نيز تصريح به سعى شده است.<ref>همان، ص85</ref> | ||
#وداع پس از زيارت: در اين قسمت، دعاى وداع ذكر گرديده است.<ref>همان، ص89</ref> | #وداع پس از زيارت: در اين قسمت، دعاى وداع ذكر گرديده است.<ref>همان، ص89</ref> | ||
#زيارت حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، به آداب و ادعيه زيارت حضرت عباس بن على(ع) در كنار فرات و در مقابل حائر | #زيارت حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، به آداب و ادعيه زيارت حضرت عباس بن على(ع) در كنار فرات و در مقابل حائر حسینى(ع) اشاره گرديده است.<ref>همان، ص90</ref> | ||
#وداع حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، پس از ذكر دعاى وداع، به اين نكته اشاره گرديده كه طبق روايت، نبايد آنجا را برای خود وطن گرفت و نویسنده معتقد است شايد اين نهى، بر بعضى از وجوه توطن حمل شود، نه مطلق توطن.<ref>همان، ص95</ref> | #وداع حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، پس از ذكر دعاى وداع، به اين نكته اشاره گرديده كه طبق روايت، نبايد آنجا را برای خود وطن گرفت و نویسنده معتقد است شايد اين نهى، بر بعضى از وجوه توطن حمل شود، نه مطلق توطن.<ref>همان، ص95</ref> | ||
#زيارت وداع امام | #زيارت وداع امام حسین(ع): به سند صحيح از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] نقل شده است كه فرمودند: «هنگامى كه پس از فراغت از زيارات خواستى وداع كنى، پس تا آنجا كه مى‌توانى بسيار زيارت كن و مقام خود را در نينوا و غاضريه قرار ده و زمانى كه اراده زيارت كردى، پس غسل كن و با زيارت وداع، زيارت كن».<ref>همان، ص120</ref> | ||
#وداع قبور شهدا: از جمله آداب ذكر شده در اين قسمت، عبارتند از: روى برنگرداند از قبر مطهر تا نهان شدن آن از ديدگان؛ ترك غسل هنگام وداع؛ گفتن «انا لله و انا اليه راجعون»؛ تسبيح، تهليل و تكبير خداوند؛ صدقه بر نيازمندان آن بقعه و سرزمين.<ref>همان، ص101</ref> | #وداع قبور شهدا: از جمله آداب ذكر شده در اين قسمت، عبارتند از: روى برنگرداند از قبر مطهر تا نهان شدن آن از ديدگان؛ ترك غسل هنگام وداع؛ گفتن «انا لله و انا اليه راجعون»؛ تسبيح، تهليل و تكبير خداوند؛ صدقه بر نيازمندان آن بقعه و سرزمين.<ref>همان، ص101</ref> | ||
#آداب زيارت بانوان: [[شهيد اول]]، زيارت زنان را جداى از مردان و به‌صورت پوشيده و نهانى بهتر دانسته و زيارت در ميان مردان را برای آنان، مكروه معرفى كرده است.<ref>همان، ص108</ref> | #آداب زيارت بانوان: [[شهيد اول]]، زيارت زنان را جداى از مردان و به‌صورت پوشيده و نهانى بهتر دانسته و زيارت در ميان مردان را برای آنان، مكروه معرفى كرده است.<ref>همان، ص108</ref> | ||
نسخهٔ ۴ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۲۴
| أدب الزائر لمن یمم الحائر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امینی، عبدالحسین (نویسنده) حسینی، نجاح جابر (محقق) |
| ناشر | مؤسسة البلاغ |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1424 ق یا 2003 م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
أدب الزائر لمن يَمَّمَ الحائر تأليف علامه شيخ عبدالحسين امينى (1320-1390ق)، به بيان آداب زيارت امام حسین(ع) اختصاص دارد. اين اثر به زبان عربى و با تحقيق سيدنجاح جابر سلمان الحسينى منتشر شده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‌بندى خاصى، در نوزده عنوان، به بيان آداب زيارت پرداخته است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ضمن بيان اقدامات صورت گرفته پيرامون تحقيق کتاب، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده ارائه گرديده است [۱]
در مقدمه نویسنده، به اهميت زيارت و رعايت آداب آن اشاره شده است.[۲]
نویسنده با استفاده از احاديث و روايات، به بيان آداب زيارت سيدالشهدا(ع) پرداخته است كه به صورت خلاصه، به برخى از موارد و نكات بيان شده اشاره مى‌شود:
- گام‌هاى عمل بعد از خلوص نيت: نویسنده با زبانى عاميانه و ساده، به خواننده اينگونه خطاب كرده كه «هنگامى كه خواستى به سوى مرقد امام حسین(ع) حركت كنى، پس روز چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه روزه بگير، وقتى شب جمعه شد، نماز شب بخوان، پس به اطراف آسمان نگاه كن و قبل از مغرب آن شب، غسل كن، سپس با حال طهارت بخواب». سپس به ادعيه وارده هنگام خروج از خانه و هنگام خارج شدن از ميان خانواده، اشاره گرديده و برخى از آداب بيان شده است از جمله: حفظ سكينه و وقار و خوددارى از آنچه برای مؤمن لازم نيست؛ پوشاندن چشم از آنچه ديدنش لازم نيست؛ ايثار و مواسات با برادران و در راه ماندگان؛ حفظ تقيه، ورع و پرهيز از خصومت، دعوا، زياد قسم خوردن و مجادله؛ كم سخن گفتن و دورى از مزاح و شوخى. سپس ادعيه رسيدن به مقصد، ديدن بارگاه مبارک، نزدیک شدن به مشهد حسینى(ع)، عبور از فرات، ذكر شده است.[۳]
- غسل و وضوى زيارت: در اين بخش، رواياتى بيان گرديده كه در آن، به غسل و وضوى قبل از زيارت، اشاره گرديده است. از جمله در روايتى از امام صادق(ع) آمده است: «... هنگامى كه مردى قصد زيارت امام حسین(ع) را كند، پس از اين كه غسل زيارت كرد، محمد(ص) او را ندا مى‌كند: اى وارد شوندگان بر خدا، شما را به همراهى من در بهشت بشارت باد. سپس اميرالمؤمنين(ع) ندا مى‌كند من ضامن برآورده شدن حوايج شما و دفع بلا از شما در دنيا و آخرت مى‌باشم. پس آنگاه پيامبر(ص) و على(ع) از راست و چپ آنها را دربر مى‌گيرند تا زمانى كه به سوى خانواده‌شان برگردند».[۴]
- دو لباس زيارت: نویسنده معتقد است كه از روايت چنين استفاده مى‌شود كه زائر پس از غسل، بهتر است دو لباس پاكيزه و تميز، به صفت «لباس احرام» بپوشد. به نظر وى، آنچه از جابر نقل كه یکى از دو لباس را «ازار» و ديگرى را «ردا» قرار مى‌داد، اين مطلب را تأييد مى‌كند و اين حالت به خضوع و خشوع كه در زيارت امام حسین(ع) مورد تأكيد است، نزدیک تر است.[۵]
- آداب صحن شريف: كه از جمله آداب بيان شده، عبارتند از: بيست و چهار بار تكبير گفتن؛ ورود با پاى راست؛ چهار بار تكبير گفتن در صحن به طرف قبله و خواندن دو ركعت نماز تحيّت در صحن شريف.[۶]
- اذن دخول در حرم اقدس حسینى(ع): نویسنده معتقد است در مشهد مقدس حسینى(ع) بايد مطابق مأثور، طلب اذن كرد. به اعتقاد وى، اگر قلب خاشع و چشمان اشكبار گردد، علامت اذن و اجازه ورود است.[۷]
- مناسك و آداب حائر مقدس: از جمله اين مناسك عبارتند از: فارغ ساختن عقل از زوايد و توجه با تمام وجود به آن حضرت؛ تكبير گفتن هنگام رؤيت مرقد مطهر؛ ايستادن روبرو و مقابل قبر آن حضرت با حالت خشوع و تضرع.[۸]
- زيارت امام حسین(ع): نویسنده در اين بخش، به اين نكته اشاره دارد كه ابن قولویه در «كامل الزيارات» 18 زيارت مطلقه (كه در همه اوقات مى‌توان امام(ع) را با آن زيارت كرد) روايت كرده است. از جمله آدابى كه در اين بخش کتاب، بدان اشاره شده است، عبارتند از: اشاره به قبر شريف با انگشت سبابه دست راست و قرار دادن دست چپ بر آن در هنگام زيارت؛ نمازگزاردن فراوان نزد قبر مطهر مخصوصاً نمازهاى وارده با كيفيات مخصوص، نزد سر و عقب‌تر از قبر مطهر؛ خواندن نماز جعفر طيار نزد قبر مطهر؛ خواندن نماز دو ركعت نماز مستحبى برای درخواست حوائج؛ دعاكردن برای خود، خانواده، پدر و مادر و برادران.[۹]
- صلوات بر امام حسین(ع): در اين قسمت، به صلوات خاصه‌ى كه سيدبن طاووس در «مصباح الزائر» ذكر كرده، اشاره شده است.[۱۰]
- طواف بر قبر شريف: در کتاب‌هاى «المزار» شيخ مفيد و سيدبن طاووس، و «الإقبال» و «المزار» شهيد اول گرديدن دور ضريح مطهر و بوسه زدن بر آن از چهار جانب، وارد شده است.[۱۱]
- سعى: در حديث جابر جعفى، از امام صادق(ع) چنين آمده است كه: «پس آنگاه سعى مى‌كنى، پس به هر قدمى كه برمى‌دارى و بر زمين مى‌نهى، برای تو بسان ثواب كسى است كه در راه خداوند در خون خود آغشته شده است». در زيارت عاشورا از راه دور نيز تصريح به سعى شده است.[۱۲]
- وداع پس از زيارت: در اين قسمت، دعاى وداع ذكر گرديده است.[۱۳]
- زيارت حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، به آداب و ادعيه زيارت حضرت عباس بن على(ع) در كنار فرات و در مقابل حائر حسینى(ع) اشاره گرديده است.[۱۴]
- وداع حضرت ابالفضل العباس(ع): در اين قسمت، پس از ذكر دعاى وداع، به اين نكته اشاره گرديده كه طبق روايت، نبايد آنجا را برای خود وطن گرفت و نویسنده معتقد است شايد اين نهى، بر بعضى از وجوه توطن حمل شود، نه مطلق توطن.[۱۵]
- زيارت وداع امام حسین(ع): به سند صحيح از امام صادق(ع) نقل شده است كه فرمودند: «هنگامى كه پس از فراغت از زيارات خواستى وداع كنى، پس تا آنجا كه مى‌توانى بسيار زيارت كن و مقام خود را در نينوا و غاضريه قرار ده و زمانى كه اراده زيارت كردى، پس غسل كن و با زيارت وداع، زيارت كن».[۱۶]
- وداع قبور شهدا: از جمله آداب ذكر شده در اين قسمت، عبارتند از: روى برنگرداند از قبر مطهر تا نهان شدن آن از ديدگان؛ ترك غسل هنگام وداع؛ گفتن «انا لله و انا اليه راجعون»؛ تسبيح، تهليل و تكبير خداوند؛ صدقه بر نيازمندان آن بقعه و سرزمين.[۱۷]
- آداب زيارت بانوان: شهيد اول، زيارت زنان را جداى از مردان و به‌صورت پوشيده و نهانى بهتر دانسته و زيارت در ميان مردان را برای آنان، مكروه معرفى كرده است.[۱۸]
- زيارت عاشورا: در اين قسمت، متن زيارت عاشورا، به سند قدسى و زرّين، به نقل از شيخ طوسى و سيدابن طاووس در «مصباح المجتهد» و «مصباح الزائر» روايت شده است.[۱۹]
- دعاى صفوان: در اين قسمت، متن دعاى صفوان كه از شاگردان امام صادق(ع) مى‌باشد، وارد شده است.[۲۰]
وضعيت کتاب
فهرست مطالب، به همراه فهرست مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است. در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، به توضيح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.