أضواء علی مناهج بعض المفسرين من زوايا علوم القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ':ت' به ': ت')
    جز (جایگزینی متن - 'ابن عباس' به 'ابن عباس ')
    خط ۵۰: خط ۵۰:
    در مبحث اول معانى لغوى و اصطلاحى تفسير و تأويل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسير مأثور و مصادر آنها، تفسير قرآن به قرآن و به سنّت بررسى و به تبيين تفسير در عهد صحابه مى‌پرداخته ميشود.
    در مبحث اول معانى لغوى و اصطلاحى تفسير و تأويل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسير مأثور و مصادر آنها، تفسير قرآن به قرآن و به سنّت بررسى و به تبيين تفسير در عهد صحابه مى‌پرداخته ميشود.


    بعد از قرآن و سنت، كلام صحابه مصدر ديگرى براى تفسير قرآن شمرده شده و مشهورترين تفاسير از صحابه را 10 تفسير مى‌باشد. تفاسير خلفاى اربعه، ابن مسعود، ابن عباس، ابىّ بن كعب، زيدبن ثابت، ابوموسى اشعرى و عبدالله بن زبير. معرفى بزرگانى كه بيشترين روايات از آنها در تفاسير وجود دارد در ادامه مى‌آيد.
    بعد از قرآن و سنت، كلام صحابه مصدر ديگرى براى تفسير قرآن شمرده شده و مشهورترين تفاسير از صحابه را 10 تفسير مى‌باشد. تفاسير خلفاى اربعه، ابن مسعود، [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] ، ابىّ بن كعب، زيدبن ثابت، ابوموسى اشعرى و عبدالله بن زبير. معرفى بزرگانى كه بيشترين روايات از آنها در تفاسير وجود دارد در ادامه مى‌آيد.


    پس از معرفى آنها، فضائلشان، ارزش تفاسير مأثور از صحابه و تابعين و مميّزات آنها، تعصب مذهبى، اغراض سياسى و اختلاط احاديث، از اسباب ضعف در تفاسير برشمرده و بيان ميشود كه شروع تدوين نوشتارى تفسير در پايان قرن اول هجرى در عهد عمربن عبدالعزيز بوده است.  
    پس از معرفى آنها، فضائلشان، ارزش تفاسير مأثور از صحابه و تابعين و مميّزات آنها، تعصب مذهبى، اغراض سياسى و اختلاط احاديث، از اسباب ضعف در تفاسير برشمرده و بيان ميشود كه شروع تدوين نوشتارى تفسير در پايان قرن اول هجرى در عهد عمربن عبدالعزيز بوده است.  

    نسخهٔ ‏۳ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۱۵:۱۰

    اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن
    نام کتاب اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن
    پدیدآورندگان متولی، عبدالحمید محمود (نويسنده)
    زبان عربی
    کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏91‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏5‎‏الف‎‏6
    موضوع تفاسیر - تاریخ و نقد

    تفسیر - فن

    مفسران - نقد و تفسیر

    ناشر عبد الحميد محمود متولي
    مکان نشر قاهره - مصر
    سال نشر 1420 هـ.ق
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE2921AUTOMATIONCODE


    اضواء على مناهج بعض المفسّرين من زوايا علوم القرآن تأليف دكتر عبد الحميد محمود متولى استاد تفسير و علوم قرآنى دانشكده‌ى مباحث اسلامى دانشگاه الأزهر پيرامون معرفى روشهاى بعضى از مفسّرين به زبان عربى به رشته تحرير در آمده است.

    ساختار

    مباحث کتاب در يازده مبحث تدون شده و متضمن بعضى مباحث پيرامون تفسير، منشأ پيدايش آن و دخول اسرائيليات در تفسير مى‌باشد. مؤلف اهتمام در بيان مسائل واجب بر مفسّر هنگام بررسى قرآن جهت فهم آن و نوشتن تفسير دارد، چه تفسير تحليلى باشد يا موضوعى، چه در يك سوره باشد يا كل قرآن، وى اميدوار است با نوشتن اين کتاب مسلمانان و پژوهشگران را با ميراث تفسيرى اسلام و تفاوت روش آنها و جايگاهشان آشنا كند.

    گزارش محتوا

    در مبحث اول معانى لغوى و اصطلاحى تفسير و تأويل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسير مأثور و مصادر آنها، تفسير قرآن به قرآن و به سنّت بررسى و به تبيين تفسير در عهد صحابه مى‌پرداخته ميشود.

    بعد از قرآن و سنت، كلام صحابه مصدر ديگرى براى تفسير قرآن شمرده شده و مشهورترين تفاسير از صحابه را 10 تفسير مى‌باشد. تفاسير خلفاى اربعه، ابن مسعود، ابن عباس ، ابىّ بن كعب، زيدبن ثابت، ابوموسى اشعرى و عبدالله بن زبير. معرفى بزرگانى كه بيشترين روايات از آنها در تفاسير وجود دارد در ادامه مى‌آيد.

    پس از معرفى آنها، فضائلشان، ارزش تفاسير مأثور از صحابه و تابعين و مميّزات آنها، تعصب مذهبى، اغراض سياسى و اختلاط احاديث، از اسباب ضعف در تفاسير برشمرده و بيان ميشود كه شروع تدوين نوشتارى تفسير در پايان قرن اول هجرى در عهد عمربن عبدالعزيز بوده است.

    ايشان اقوال مفسّرين از صحابه و تابعين را جمع‌آورى كرده و مى‌گويد: از مزاياى تفسير در اين مرحله، ضميمه كردن روايات پيامبر اكرم(ص) در تفسير به تفاسير صحابه و تابعين، اختصار اسانيد و از نقاط ضعفشان اسناد از سلف بدون ذكر قائلينشان و ورود برخى روايات اسرائيليات مى‌باشد.

    مهمترين تفاسير مأثور: 1. جامع البيان - طبرى 2. معالم التنزيل - لغوى 3. تفسير القرآن - ابن كثير 4. درالمنثور - سيوطى مى‌باشد. پس از بررسى و معرفى مختصرى از دوران حيات، مهمترين تأليفات، جايگاه علمى آنها به تبيين تفاسيرشان پرداخته و معتقدند تفسير به رأى بر سه معنا اطلاق مى‌شود:

    1. اعتقاد 2. قياس 3. اجتهاد و مورد سوّم را مقصود ما نحن فيه مى‌داند. تفسير به رأى، تفسير قرآن به اجتهاد بعد از شناخت كلام عرب و الفاظشان و دلالت آنها، با استعانت از شعر و... و وقوف بر اسباب نزول و شناخت ناسخ و منسوخ و... مى‌باشد. وى پس از بازگو كردن ادله قائلين به عدم جواز تفسير به رأى و جواب آنها، هر قسم از تفسير به رأى كه موافق قوانين زبان عربى، ادله شرعى و شرايط تفسير نباشد را جايز نمى‌داند و بعد از بيان نكاتى در تعارض تفسير مأثور و تفسير به رأى و برشمارى و معرفى اجمالى مهمترين کتابهاى مشهور تفسير به رأى، در فصل بعد اهتمام در شناساندن فرقه اهل سنت و روش تفسيرى آنها داشته و در ضمن مقدمه‌اى پس از اشاره‌اى به منشأ پيدايش فرق اسلامى و انشعابشان به پنج فرقه اصلى اهل سنت، معتزله، مرجئه، شيعه و خوارج، به معرفى اين فرق مى‌پردازد.

    وى بر اين باور است كه زيديّه فرقه‌اى از شيعه بوده و نزديكترين آنها به اهل سنت مى‌باشند و پس از معرفى زيديّه و مبادى اعتقادى ايشان، ديدگاه آنها نسبت به تفسير قرآن و برشمارى مهمترين كتب تفسيرى آنها، معتقد است كه شيعه امامى در تشيّعشان مبالغه و از حدود عقل و شرع تعدى كرده‌اند و از مهمترين تعاليم شيعى، مباحث عصمت، رجعت، مهدى منتظر و تقيه مى‌باشد و نهايت سعيشان را كرده‌اند تا بين آيات قرآن، مبادى و اصولشان جمع كنند. تفاسيرشان متأثر از معتزله مى‌باشد و منابع تفسير مأثور نزدشان، قرآن، احاديث نبوى و منقول از ائمه اثنى عشريّه مى‌باشد. از مهمترين كتب تفسيرى آنها البيان الجامع لكل علوم القرآن تأليف شيخ طوسى است. مؤلف در خاتمه به عقايد صوفيه و منهج تفسيرى آنها مى‌پردازد.

    وضعيت کتاب

    در پايان کتاب اهم مراجع و فهرست محتويات آمده و در پاورقى به آدرس آيات، روايات و منابع اشاره شده است.


    پیوندها

    مطالعه کتاب اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور