ابن خمیس، حسین بن نصر
| نام | ابن خمیس، حسین بن نصر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن خمیس موصلی، حسین بن نصر بن محمد |
| نام پدر | |
| متولد | 1074 م |
| محل تولد | |
| رحلت | 552 هـ.ق یا 1157 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE3735AUTHORCODE |
«اِبْنِ خَميس، ابوعبدالله تاج الاسلام مجد‌الدين حسين بن نصر كعبى جُهَنى موصلى» (466-552ق1074/-1157م)، فقيه شافعى. جهنى منسوب به جُهَينه (روستايى بزرگ در نواحى موصل) و كعبى منسوب به قبيلۀ بنى كعب است. وى در موصل زاده شد و در آن شهر از ابونصر ابن وَدْعان حديث شنيد، سپس به بغداد رفت و در آن‌جا از قاضى ابوبكر شامى، ابوالفوارس بن طِراز (يا طِراد) زينبى، ابن طلحۀ نَعالى، ابوعبدالله حميدى و... استماع حديث كرد و از ابوحامد غزالى، فقه آموخت. ابن خميس مدتى قاضى رَحبۀ مالك بن طوق بود، سپس به زادگاه خود موصل بازگشت و به تأليف مشغول شد. پس از 540ق بار ديگر به بغداد رفت و به روايت حديث پرداخت.
از او، سليمان و على فرزندان محمد موصلى، ابوالقاسم عبدالملك بن زيد دَوْلَعى، ابن حاجب صوفى، مشرَفْ بن مؤيّد همدانى و ابن مُحِبّ محمد بن محمد نيشابورى استماع حديث كرده‌اند.
از شاگردان وى در فقه، ابواسحاق ابراهيم بن نصر موصلى قاضى سلاميّه، شرف‌الدين ابن ابى عصرون و رضى‌الدين ابوالفضل يونس بن محمد اربلى را نام برده‌اند. وى سرانجام در زادگاه خود درگذشت.
آثار
1. تحريم الغيبة و ما فيها من العقوبات،
2. مناقب الابرار و محاسن الاخيار، کتابى است در احوال بزرگان صوفيه،
3. الموضح في الفرائض، در احكام ارث بنابر مذهب شافعى.
جز اين‌ها، ذهبى در سير کتاب‌هايى زير عناوين فرح الموضح على مذهب زيد بن ثابت، نيز اخبار المنامات، لؤلؤة المناسك، منهج التوحيد و منهج المريد به وى نسبت داده است.
منابع مقاله
دائرةالمعارف بزرگ اسلامى ج3، ص465.