ابن طیب، محمد بن طیب
| نام | ابن طیب، محمد بن طیب |
|---|---|
| نام های دیگر | فاسی، ابی عبد الله محمد بن طیب |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1170 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | 6012 |
«ابن طَيِّب، ابوعبدالله محمد شَرَقى (شرگى، شراگى)»، ملقب به شمس‌الدين (1110 - 1170ق)، محدث، نحوى، اديب و مورخ مغربى، در قريه شراقه (شراگه)، در نزديكى فاس و در خانواده‌اى اهل علم و ادب به دنيا آمد و دوران كودكى و نوجوانى را در فاس گذراند. دو ساله بود كه پدرش به رسم آن زمان، از حسن بن على عجيمى براى او اجازه روايت حديث گرفت.
دروس مقدماتى را از پدر و عمه‌اش كه هر دو از محدثان و علماى فاس بودند، فراگرفت و سپس نزد ديگر محدثان و استادان آنجا، از جمله احمد بن محمد درعى و محمد بن عبدالقادر فاسى و ابواسحاق ابراهيم سباعى، به فراگيرى حديث و ساير علوم پرداخت.
او علاوه بر حديث، به تحصيل تفسير، فقه، صرف و نحو، لغت و ادب نيز همت گماشت و به‌زودى از دانشمندان نامدار عصر خود گرديد. وى در راه كسب علم، شهرهاى بسيارى را زير پا گذاشت. در حدود 1143ق، حج گزارد و مدت 2 سال در مكه مجاور شد و به كار تأليف و تدريس پرداخت. سپس از طريق شام به روم رفت و پس از چندى از راه مصر به حجاز بازگشت. در اثناى اين سفرها از علما و انديشمندان هر ديار بهره برد و با آنان در علوم مختلف به مباحثه نشست و دانش‌پژوهان بسيارى نيز از جمله حمدون بن عبدالسلام بنانى و سيد محمد مرتضى زبيدى صاحب «تاج العروس» از محضر وى بهره
جستند.
ابن طيب، مشايخ غربى و شرقى خود را بيش از 180 تن ذكر كرده و شرح حال آنان رابه ترتيب در 2 كتاب «أنيس المطرب» و «الأفق المشرق» آورده است. وى در پايان اين سفرها به مدينه رفت و به تأليف و تدريس مشغول شد و سرانجام در همان جا درگذشت.
آثار
1. إرسال الأسانيد و إيصال المصنفات و المسانيد (الفهرسة الصغرى نيز گفته مى‌شود)؛
2. إضائة الراموس؛
3. تجريد الرواية في تحقيق الكفاية (شرحى است بر كفاية المتحفظ و نهاية المتلفظ ابن اجدابى)؛
4. شرح حزب ابى‌زكريا يحيى بن شرف نووى (شرحى است بر كتاب دعاى نووى)؛
5. عيون الموارد السلسلة من عيون الأسانيد المسلسلة؛
6. فيض نشر الانشراح من روض طي الاقتراح (حاشيه‌اى بر الاقتراح سيوطى است)؛
7. مفتاح الوصول إلى علم الأصول (در شرح مقدمه عبدالقادر فاسى)؛
8. موطئة الفصيح لموطأة الفصيح (شرحى است بر منظومة الموطأة ابن مرحل)؛
و...
منابع مقاله
برگرفته از دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، 1377، ج 4، ص 160، به قلم بخش ادبيات عرب.
وابسته‌ها
اللآلی الفریده فی شرح القصیده شرح الفاسی علی الشاطبیه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
فیض نشر الانشراح من روض طی الاقتراح / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده