ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان
| نام | ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان |
|---|---|
| نام‌های دیگر | رازی، ابوحاتم احمد بن حمدان |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 322 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1547AUTHORCODE |
«ابوحاتم رازى، احمد بن حمدان بن احمد» متوفاى 322 ق، از متفكران، مصنفان و داعيان بزرگ اسماعيلى ايران. اطلاعات ما از زندگى ابوحاتم اندك است.
دربارۀ ايرانى بودن او نيز اختلاف است. اما فرض ايرانى بودن او أقرب به صحت است. خود ابوحاتم اعتراف ضمنى دارد به اينكه با زبان فارسى پرورش يافته و سرشته شده است. از زندگى او پيش از پيوستنش به دعوت اسماعيلى نيز اطلاع چندانى در دست نيست فقط اين احتمال هست كه در مدرسۀ دعات يمن تعليم ديده و از آنجا به رى گسيل شده باشد. وى گفتارى شيرين و كلامى بليغ داشت كه توانست امرا و عامه مردم را به مذهب خود جلب كند. ابوحاتم در علم لغت و شعر و حديث دستى داشت.
مقام علمى او در حدّى بود كه مأموريت اصلاح خطاها و برقرارى سازش و هماهنگى ميان معتقدات جوامع مختلف اسماعيلى (در بخشى از ايران) به او واگذار شد.
ابوحاتم با تأليفات خويش به دفاع از مذهب اسماعيليه برخاست تا جايى كه وى را با دو تن از يارانش، ابويعقوب سجستانى و محمد بن احمد نسفى، از اساطين دعوت اسماعيلى شمرده‌اند كه كوششهايشان اثر ملموسى در نشر فرهنگ اسماعيلى و فلسفه جديد آن داشته است. مناظراتى بين او و محمد بن زكرياى رازى در حضور مرداويج صورت گرفت كه در مكتب اسماعيلى از لحاظ اثرى كه بر متفكران بعدى داشت، اهميت ويژه‌اى دارد. ابوحاتم شرح اين مناظرات و گفتگوهاى خود را با رازى در کتاب خويش «أعلام النبوة» آورده و به ويژه بيشتر به شرح نظريات خود در ردّ وى پرداخته است. او در اين کتاب از رازى به نام ياد نكرده و فقط در اشارت بدو به لفظ «ملحد» اكتفا كرده است.
آثار
الزينة في الكلمات الاسلامية العربية، أعلام النبوة، الإصلاح، الجامع (در فقه)، الرجعة