اشكاليات ترجمة معاني القرآن الكریم
| نام کتاب | اشکالیات ترجمه معانی القرآن الکریم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | عزب، محمود (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 63/8 /ع4الف5 |
| موضوع | قرآن - ترجمه |
| ناشر | نهضة مصر |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1427 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10888AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
اشكاليات ترجمة معانى القرآن الكريم تألیف محمود العزب مى‌باشد.
اين اثر را مؤلف به توصيه شيخ الازهر جاد الحق در رابطه با بررسى ترجمه قرآن كه توسط جان بيرك(ژاك‌برك)صورت گرفته بود به زبان فرانسه نگاشت و آنرا در شماره 4 مجله اسلامى فرانسه در سال 1999 ميلادى به چاپ رساند.
تاريخ ترجمه‌هاى فرانسوى قرآن
براى اوّلين بار در سال 1647 ميلادی «آندره درويه» قرآن را مستقيما از روى متن عربى به زبان فرانسه به نام قرآن محمّد ترجمه كرد.دوّمين ترجمه قرآن به زبان فرانسوى، توسط «كلودساوارى» در دو جلد در سال 1783 ميلادى منتشر شد.پس از ترجمه اين دو، مهمترين ترجمه فرانسوی «كازيميرسكى»است.در سال 1970 ميلادى اين ترجمه با مقدّمه محمد اركون منتشر شد:جديدترين ترجمه قرآن به زبان فرانسه توسط «ژاك‌برك» عضو فرهنگستان زبان عربى مصر و استاد برجسته كالج فرانسه است كه با توضيحات و مقدمه تحليلى در سال 1990 ميلادى چاپ شده است.
محمود العزب مؤلف کتاب كه براى اخذ مدرك دكترا دانشجوى دانشگاه سوربون پاريس بوده است، براى نوشتن پايان‌نامه با عنوان بررسى لغوى مقارن تعريف و تنكير در قرآن و عهد قديم به زبان عبرى در صدد مراجعه و مقابله با ترجمه‌هاى فرانسوى و عبرى مى‌شود از جمله ترجمه‌هاى فرانسوى بلاشر، كازيميرسكى، ماسون، حميد الله و ترجمه عبرى ابراهام بن شمش و يوسف ريقلين.
بعد از برگشت از پاريس و سالهاى تدريس در دانشگاه الازهر و توصيه رئيس الازهردر خصوص بررسى ترجمه فرانسوى ژان‌برك به تألیف اين کتاب دست ميزند.
ساختار و گزارش محتوا
اين اثر دربردارنده 150 مورد خطايى است كه در ترجمه ژان‌برك از قرآن آمده است و مؤلف به تصحيح آنها پرداخته است.و اين خطاهاى را در 5 نوع تقسيم مى‌كند حذف كلمه، كلمات و جملات كه در ترجمه بيان نشده است كه اين نوع اول شمرده مى‌شود.
نوع دوم:مفاهيم و اصطلاحاتى كه در فرهنگ اسلامى معناى خاصى دارند همانند كلمه امّى، اعجمى كه مترجم فرانسوى در آنها مناقشه نموده است.
نوع سوم:مربوط به خطاهايى است كه مترجم بخاطر فهم نادرست از كلمه يا سياق جمله معنايى نادرست يا ناقص از قرآن بدست داده است مانند كلمه الشهر الحرام-كه مؤلف قسمت اعظم اشتباهات مترجمين فرانسوى را در اين امر مى‌داند.
نوع چهارم:در اين بحث مورد اختلاف برانگيز ترجمه با در نظرگرفتن قواعد عربى و تركيبات و ساختارهاى نحو بررسى مى‌گردد و خطاهايى كه مترجم در اين زمينه بر اثر رعايت نكردن آنها دچار خلط و اشتباه شده است.
نوع پنجم:مترجم در زمانى كه به امر ترجمه مشغول است بايد يك تفسير از تفاسيرى كه مورد توافق نسبى علماء اسلام است مدّ نظر قرار دهد و در تمام مرحله ترجمه آن را بكار گيرد و در صورت اختلاف با تفاسير ديگر آنها را در حواشى و با ذكر منبع آورد كه مترجم فرانسوى با رعايت نكردن اين اصل،دچار خطاهايى در ترجمه خويش شده است.
روش محمود العزب در تمام اين مراحل اينگونه است كه اوّل آيه مورد نظر را ذكر سپس ترجمه فرانسوى را آورده بعد از آن اشكال را مطرح و سپس رأى خود را بيان مى‌كند و براى هرنوع، نمونه‌هاى متعددى ذكر نموده است كه قابل توجه است و براى خواننده به زبان فرانسوى جاى تامل و بررسى است.
در صفحات اوليه اثر، به شرايط و ويژگيهاى مفسّر، مشتركات ترجمه فرانسوى و عبرى و سپس ذكر اشكاليات ترجمه‌ها كه‌در زمان بررسى و تدوين پايان‌نامه به آنها علم پيدا كرده است، رابطه و تداخل بحث استشراق و مستشرقان با مسئله ترجمه قرآن كريم و پاسخ به دو سؤال آيا ترجمه قرآن از نظر دين جايز است؟
در صورت اجازه دين بر ترجمه قرآن كريم، آيا امكان عملى آن ممكن است و در صورت امكان عملى آن، مشكلاتى كه مترجمان با آن برخورد كرده‌اند در طول زمان امكان ثبت و استخراج آنها امكان دارد؟
پیوندها
مطالعه کتاب اشکالیات ترجمه معانی القرآن الکریم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور