اصول کافی (ترجمه مصطفوی)
| نام کتاب | أصول کافي |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الکافی. اصول. فارسی - عربی |
| پدیدآورندگان | کلینی، محمد بن یعقوب (نويسنده)
رسولی، هاشم (مترجم) کتابچی، محمود (تهيه کننده) مصطفوی، جواد (مترجم و شارح) |
| زبان | عربی
فارسی |
| کد کنگره | BP 129 /ک8 ک22041 1300 |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 4ق. |
| ناشر | کتابفروشی علميه اسلاميه |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2646AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
ترجمه اصول كافى، تألیف ثقه الاسلام كلينى كه توسط آقاى حاج سيد جواد مصطفوى، ترجمه و شرح گرديده است. وى اين شرح را در سال 1344ق به زبان فارسى به پايان رسانيده است.
مقايسه ترجمه مصطفوى و كمره‌اى
با توجه به مقدم بودن ترجمه كمره‌اى بر اين ترجمه، مصطفوى از آن ترجمه اثر پذيرفته و حتى صفحه‌پردازى کتاب مصطفوى هم همانند کتاب كمره‌اى است. شرح مصطفوى، مختصرتر از كمره‌اى است و ترجمه وى روان‌تر و گوياتر. برابرى اين دو ترجمه، چنان است كه گويى مترجم دوم، ترجمه پيشين را اصل قرار داده و آن را اصلاح و روان‌تر كرده و شرح‌هايى را كه طولانى و زايد ديده، حذف و يا مختصرتر كرده است. البته شرح ترجمه دوم از فيض كاشانى نقل شده و گاه عين عبارات مجلسى است كه مترجم پيشين در ترجمه‌اش آورده است.
ساختار و گزارش محتوا
متن عربى اين کتاب با نسخه اصول كافى كه جناب آقاى على‌اكبر غفارى با نسخه علامه مجلسى و شيخ حر عاملى اعلى الله مقامهما مقابله و تصحيح شده است.
کتاب حاضر با مقدمه‌اى از مترجم محترم درباره اهميت و ارزش کتاب كافى و چرا اين کتاب توسط ايشان نوشته شده، آغاز گرديده است. همچنين از شخصيت و آثار مؤلف، مطالبى عنوان گرديده است. بعد از مقدمه، کتاب اصول كافى آورده شده كه در هر صفحه، بالاى آن متن عربى و در پايين ترجمه و شرح آورده شده است.
مترجم مى‌گويد: ترجمه کتاب حديثى؛ مانند کتاب شريف كافى كار مشكلى است كه بر اهل فن پوشيده نيست، خصوصا اگر مترجم در عين اين كه می‌خواهد مطالب متن را با تمام جزئيات و خصوصيات آن در قالب الفاظ فارسى بريزد، سعى و كوشش در روانى و سليس بودن آن نيز داشته باشد، كه راستى كار دشوارى است، و اين بنده تا آنجا كه در خور وقت و حوصله‌ام بود به توفيق خداى منان تمام اين جهات را در نظر گرفتم. ضمنا بايد تذكر دهم كه در شرح و توضيح احاديث بيشتر از کتاب مرآة العقول مجلسى (ره) و گاه نيز از کتاب وافى فيض(ره) استفاده، و در برخى جاها از کتاب ديگر اقتباس گرديد: و به جز- چند جاى معدود هر جا مطلبى از اين کتاب‌ها نقل كرديم با نام بردن مؤلفين محترم مشخص شده است.
اين شرح و ترجمه، داراى روش و خصوصيات زير است:
- در احاديثى كه روشن و واضح به نظر رسيده، به ترجمه تنها اكتفا شده است.
- روايات و احاديثى كه مجمل و مبهم بوده، توضيح داده‌ايم و آن توضيح را غالبا از همان چهار شرح انتخاب كرده و در بين هلالين (پرانتز) يا تحت عنوان توضيح نوشته است.
- كلمات و جملاتى كه نسخه بدل داشته و يا آن كه متحمل چند معنى بوده است، نسخه و احتمال زائد را ميان اين علامت [] قرار داده است.
- به رواياتى كه مضامينش براى مسلمين پاكدل و بى‌آلايش و راسخ، قطعى و روشن بوده و براى كسانى كه اطلاع دينى كمترى دارند؛ ولى هنوز براى دستورات دينى دنبال دليل می‌گردند، استدلال شده است؛ ولى سعى شده كه استدلال‌ها به قرآن و حديث متّكى باشد و از طريقه و مذاق اهل بيت عصمت خارج نباشد.
- شماره مسلسل احاديث را هم ده بده گذاشته تا با کتاب فهرست الفاظى كه براى اصول كافى نوشته منطبق باشد.
- هر گاه حديثى از لحاظ مضمون مناسب حديث گذشته بوده است، به همان شماره مسلسل عطف داده است.
- مطالب را با سطحى هر چه نازل‌تر و قلمى هر چه ساده‌تر بيان كرده، مگر در مواردى كه از ذكر اصطلاحات ناگزير بوده، مانند بيشتر مباحث توحيد.
سبك و اسلوب نگارش
به عقيده مترجم در ميان پنجاه تأليفى كه درباره کتاب كافى شده است، از لحاظ شرح و توضيح مطالب و حلّ مشكلات و استدلال بر مطالب نظرى آن چهار شرح امتياز و شهرت دارد:
- شرح صدر المتألهين، معروف به ملاصدراى شيرازى است كه چاپ شده، آن مقدار 500 حديث از اصول كافى است و طبق مذاق آن مرحوم احاديث و اخبار با عينك فلسفه و عرفان ملاحظه شده است.
- کتاب وافى تأليف ملامحسن فيض كاشانى شاگرد صدر المتألهين است كه يكى از كتب اربعه متأخره محسوب مى‌شود و احاديث را از نظرى نزديك بنظر استادش بيان مي‌كند.
- کتاب مرآة العقول علامه مجلسى(ره) متوفى بسال 1111 كه شايد متأخرترين شرح چاپ شده عربى اصول كافى و در نتيجه كامل‌ترين آنها باشد. و احاديث، بيشتر از نظر افكار فقهاء و محدثين بيان و توضيح شده است.
- شرح ملا صالح مازندرانى متوفى به سال 1080 است.
مترجم فقط برگزيده كلمات اين چهار شرح را انتخاب و اختصار كرده است و به فارسى ترجمه نموده و در مواردى به اقتضاى تغيير محيط و زمان با وجود اعتراف به استحكام پايه‌گذارى ايشان، سبك توضيح و استدلال را تغيير داده و يا توضيح و استدلالى را كه آنها نگفته و لازم بوده و اگر احيانا نظرى بر خلاف انظار آن بزرگان داشته با كمال احترام تذكر داده‌است.
منابع
- متن و مقدمه کتاب.
- کتاب تحفه الاولياء.