البرق المتالّق في محاسن جلّق
| نام کتاب | البرق المتألق في محاسن جلق |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | جادر، محمد ادیب (محقق)
ابن راعی، محمد بن مصطفی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DS 99 /د8الف2 |
| موضوع | دمشق - تاریخ
دمشق - تاریخ - شعر |
| ناشر | جمهوریة مصر العربیة، مجمع اللغة العربية |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| سال نشر | 2008 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11271AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«البرق المتالّق فى محاسن جلّق»، كتابى است به زبان عربى كه درباره جغرافياى شهر دمشق نگاشته شده و در آن از آثار منظوم و منثورى كه درباره زيبايى‌هاي دمشق، گردشگاه‌ها، گل‌ها و گياهان، نهرها، دره‌ها و چشمه‌هاي اطراف آن نگاشته شده، استفاده گرديده است.
انگيزه تاليف
مولف به دو عامل ذيل، كه انگيزه نگارش اين اثر از جانب وى بوده، اشاره مى‌كند:
1- علاقه وى به آشنايى با تاريخچه و اوضاع جغرافيايى موطن خويش و معرفى آن به ديگران.
2- عرق و تعصب ملى.
زمان تاليف
آغاز نگارش اين اثر معلوم نيست؛ اما در سال 1171 ق. نگارش آن پايان يافته است.
ساختار
كتاب داراى يك مقدمه، شش فصل، و يك خاتمه است.
در اين فصول به ترتيب به معرفى شام و زيبايى‌هاى آن و...، گل‌هاى شام، نهرهاى جارى در شام و تقسيمات آنها و نيز معرفى هفت نهر اصلى اين شهر، دشت‌هاى شام، چشمه‌هاى جارى در شام پرداخته شده و در فصل اخير نيز، مولف اشعارى را كه برخى شاعران شامى در وصف شام، در مقام هماوردى با شاعران اندلس، كه اشعارى در وصف زيبايى‌هاى اندلس سروده‌اند، نقل نموده است.
گزارش محتوا
از دو عنوان اين كتاب؛ يعنى «البرق المتألق فى محاسن جِلَق» و «محاسن الشام» چنين بر مى‌آيد كه مراد نويسنده از «جِلّق» همانا شام است و نه منحصراً محله‌اي در دمشق، چنانكه برخى پنداشته‌اند، يا قريه‌اي در نزديك آن، زيرا ابن‌راعى در اين كتاب كه در 1171ق.به پايان رسانده، آنچه را به نثر يا به نظم در مدح دمشق ديده، گرد آورده است. اين كتاب با ارجوزه‌اي در 184 بيت آغاز مى‌شود كه درباره زيبايى‌هاي دمشق، گردشگاه‌ها، گل‌ها و گياهان، نهرها، دره‌ها و چشمه‌هاي اطراف آن است. از جهتى ديگر مى‌توان آن را نمونه‌اي جالب از ادبيات جغرافيايى دانست كه مولف در آن به توصيف شام با انواع كنايات، استعارات، اشارات، تشبيهات و غيره مى‌پردازد.
نگارنده در اين كتاب به سه روش به مدح و ستايش دمشق پرداخته است:
در روش اول، وى به ذكر ابياتى مى‌پردازد كه در خصوص دمشق و در مدح آن سروده شده است.
در روش دوم، مولف از برخى ابيات كه در مدح ساير اماكن و شهرهاى جهان سروده شده، در مدح و ستايش دمشق و اماكن آن استفاده مى‌كند، بدون اين كه تغييرى در آنها ايجاد كند.
در روش سوم، به همان روش دوم عمل مى‌كند با اين تفاوت كه نام اماكن زيباى شهرهاى ديگر را كه در ابيات مورد نظر، مدح و ستايش شده تغيير داده و نام اماكن دمشق را به جاى آنها مى‌گذارد.
وضعيت
كتاب داراى پاورقى‌هايى به قلم آقاى محمد اديب الجادر، محقق كتاب و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست آيات قرآنى، فهرست احاديث، فهرست اعلام، فهرست اقوام و گروه‌ها و قبائل، فهرست اماكن و شهرها و نهرها و دشت‌ها، فهرست كتب، فهرست امثال، فهرست گل‌ها، فهرست اشعار، فهرست منابع و مآخذ، فهرست موضوعات و بالاخره فهرست فهرست‌هاى مذكور. در پايان كتاب نيز تصوير چند نقشه درج گرديده است.
منابع:
1- محقق، سيمين، دائره المعارف بزرگ اسلامى، ج3، ص 530.
2- مقدمه محقق آقاى محمد اديب الجادر.
3- متن كتاب.
پیوندها