الثبت المصان المشرف بذكر سلالة سيد ولد عدنان
| الثبت المصان المشرف بذکر سلالة سید ولد عدنان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | أعرجي، عبیدالله بن حلال (نويسنده) رجایی، سید مهدی (محقق) |
| ناشر | کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره). گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1395ش - 1437ق - 2016م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-161-121-6 |
| موضوع | سادات - نسب‌نامه - متون قدیمی تا قرن 14 هـ. - امام زادگان - نسب نامه - متون قدیمی تا قرن 14 هـ. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الثبت المصان المشرّف بذكر سلالة سيد ولد عدنان، تألیف مؤیدالدین عبیدالله اعرجی حسینی واسطی، معروف به ابن اعرج حسینی علوی(م 787ق) در معرفی اعقاب و فرزندان رسول‌الله(ص) و اهل‌بیت(ع) است که آن را به درخواست عده‌ای از سادات نوشته است. کتاب با تحقیق سید مهدی رجایی منتشر شده است.
از این کتاب، گروهی از نویسندگان تراجم و معاجم یاد کرده‌اند؛ افرادی همچون: علامه شیخ آقابزرگ طهرانی در «الذريعة»؛ علامه ابن کمونه در «موارد الإتحاف» و «منية الراغبين في طبقات النسابين»؛ اسماعیل پاشا بغدادی در «هدية العارفين» و «إيضاح الكمونة في الذيل علی كشف الظنون» و عمر رضا کحاله در «معجم المؤلفين». سراج‌الدین محمد رفاعی در «صحاح الأخبار» نیز فراوان از این کتاب نقل کرده و در اول کتابش تصریح کرده که «المشجر الكشاف»، تشجیر کتاب الثبت الضمان است[۱].
این کتاب را شیخ ابوالحسن علی صوفی نسابه تشجیر کرده و «المختصر في نسب آل سيد البشر» نامیده است. همچنین سید محمد بن احمد بن عمیدالدین حسینی نجفی (متوفی اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم) آن را مشجر کرده و «كتاب بحر الأنساب أو المشجر الكشاف» نامیده است[۲].
سید مهدی رجایی این کتاب را با استفاده از نسخه‌ای ارزشمند که آن را از دارالوثائق مصر به دست آورده، تحقیق کرده است[۳]. به گفته محقق، این کتاب به «بحر الأنساب» ابونظام واسطی هم مشهور است[۴]. اسماعیل پاشا بغدادی، در کتابش «هدية العارفين»، کتاب را به این نام نامیده، است[۵].
واسطی کتابش را با اشاره‌ای مختصر به حیات رسول‌الله(ص) و فرزندان آن حضرت آغاز کرده است. پس از آن به‌اختصار از ائمه اهل‌بیت(ع) و اعقاب و فرزندان ایشان سخن گفته است. پس از آن از اعقاب جعفر بن علی الهادی(ع) مشهور به جعفر کذاب[۶]، ابراهیم بن موسی الکاظم(ع)، ملقب به «الهادي‌إلی‌الله»[۷] و یکی از ائمه زیدیه، زید بن موسی الکاظم(ع) ملقب به «زید النار»[۸] و دیگر فرزندان و نوادگان ائمه اطهار(ع) سخن رفته است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسماعیل پاشا بغدادی، «هدية العارفين»، وكالة المعارف الجليلة، استانبول، 1951م.