الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح

    از ویکی‌نور
    الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح
    الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح
    پدیدآورانابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (نويسنده)

    المعي، علي بن حسن (محقق)

    العسکر، عبدالعزيز بن‌ ابراهيم‌ (محقق)

    الحمدان‌،حمدان‌ بن‌ محمد (محقق)
    ناشردار الفضيلة
    مکان نشرعربستان - رياض
    چاپ2
    زبانعربي
    تعداد جلد3
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الجواب الصحيح لمن بدل دين المسيح، اثر احمد بن عبدالحلیم بن تیمیه، کتابی است در انتقاد به دین مسیحیت و تناقضات موجود در آن که به قلم علی بن حسن بن ناصر المعی، عبدالعزیز بن ابراهیم و حمدان بن محمد حمدان، تحقیق و تصحیح شده است.

    انگیزه تألیف

    در زمان ابن‎تیمیه، مکاتب کلامى از رشد‎ و گسترش بازمانده‎ و دفاعیه‎هاى آنان از اسلام فاقد روش بود و بیش از آنکه عامه مسلمانان را مخاطب سازد، به خواص‎ اختصاص‎ داشت‎. در چنین فضایى ابن ‎تیمیه از نوشتن کتاب خود دو هدف اصلى را دنبال‎ مى‎کرد‎: نخست‎ توجه به عامه مسلمانان و زدودن هرگونه شبهه از دل‎های‎ آنان و دیگرى معرفى اسلام به مسیحیان‎ به‎‎گونه‎اى‎ درست و دقیق؛ به همین سبب چنین کتابى شایان توجه است.[۱].

    ساختار

    کتاب با دو مقدمه از محققان و نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب یا فصل‎بندی خاصی، در موضوعات و عناوین متعدد و مختلفی، در سه جلد، سامان یافته است.

    هرچند کتاب‎هاى متعددى در نقد‎ مسیحیت به‎ دست مسلمانان نوشته شده است، اما اثر حاضر به سبب روشمندى خود از آنها متفاوت است و مى‎توان آن را‎ کتابى ‎«تأسیسى‎» در این عرصه دانست[۲].

    گزارش محتوا

    در مقدمه محققین، ضمن ارائه زندگی‎نامه مفصلی از نویسنده، به بیان اسباب تألیف کتاب پرداخته شده و به محتوای کتاب، اشاره گردیده[۳] و در مقدمه مؤلف، پس از حمد و ثنای الهی، موضوع کتاب، بیان گردیده است.[۴].

    ابن‎ تیمیه کتاب خود‎ را‎ در پاسخ به نامه یکى از‎ عالمان‎ مسیحى اهل‎ قبرس‎ نوشته است. وى در این نامه با استناد‎ به‎ آیات قرآنى و شواهد دیگر نقلى و عقلى، کوشیده بود تا برترى آیین مسیح را‎ بر‎ اسلام نشان دهد. همچنین از نامه‎اش آشکار‎ مى‎شد که وى آشنایى‎ خوبى‎ با اسلام و متون آن دارد‎. ابن‎ تیمیه‎ این فرصت را غنیمت شمرده تا مسیحیان را مخاطب ساخته، به‎تفصیل مدعیات آن‎ عالم قبرسى‎ را که بازگویى و بازتولید همان‎ مدعیات‎ پیشین‎ در قالبى تازه‎ بود‎، به نقد کشد[۵].

    ابن‎ تیمیه‎ در‎ کتاب خود به‎تفصیل یکایک عقاید دینى‎ اسلامى را معرفى، تقریر‎ و تثبیت، کرده و سپس به گزارش و نقد دیدگاه‎هاى‎ رقیب‎ مى‎پردازد و در این راه به‎ترتیب از سه مرحله مى‎گذرد: گزارش مسئله، آوردن‎ شواهد‎ و آنگاه تقریر حقیقت.

    ابن‎ تیمیه به‎ شیوه‎اى‎ جدلى همه توان خود را به‎کار‎ گرفته‎ تا‎ ‎باور‎ تثلیث را ابطال کند‎ و ازآنجاکه آن را ریشه باورهاى مسیحى مى‎داند، از هیچ کارى فروگذار نکرده است؛ از جمله طرح‎ شقوق‎ و فروع‎ مختلف و پراکنده‎نویسى و استطراد در بحث[۶].

    ابن‎ تیمیه پس از طرح و نقد بحث تثلیث، به‎گونه‎اى مستقل، بحث تصلیب و فدیه را پیش کشیده و از گستردن بحث و به‎کارگیرى همه شیوه‎هاى عقلى و نقلى‎ و حرکت‎ در سطوح‎ بحث خوددارى نکرده است.[۷].

    موضوع مطرح‎شده بعدی، مسئله کتب مقدس عهدین و وحیانى بودن آنهاست. ابن ‎تیمیه‎ در این بحث مى‎کوشد تا اصل وحیانى بودن این کتاب‎ها را‎ نقد‎ کرده و نشان دهد که تحریف شده‎اند و قیاس آنها را به قرآن باطل شمارد. ابن ‎تیمیه در این بحث، شیوه‎اى جدلى پیش گرفته و با‎ اصل‎ قرار‎ دادن قرآن مى‎کوشد نادرستى و تحریفات عهدین را بنمایاند. در این بحث، ابن ‎تیمیه از گستردن بى‎دلیل مسائل خوددارى نکرده و راه تفصیل را برگزیده است.[۸].

    بحث بعدی کتاب، جایگاه نبوت است؛ درحالى‎که عده‎اى از بنى‎اسرائیل در حق پیامبران(ع) از هیچ استخفافى فروگذار نمى‎کردند، برخى از مسیحیان مقام پیامبرشان را تا حد خدایى بالا بردند؛ بدین ترتیب هر دو گروه‎ از‎ مسیر میانه دور شدند. این کتاب در پى آن است تا این بحث را به‎نیکى بکاود و خطاهاى رایج کتاب مقدس و پیروان آن را در این‎باره به نقد کشد‎ و نبوت‎ حضرت محمد(ص) را ثابت کند. با بررسى این بحث‎ها متوجه مى‎شویم که ابن‎ تیمیه در کتاب خود راه تفصیل را پوییده و از هیچ‎ بحثى‎، چه‎ ریز و چه درشت، فروگذار نکرده و به این ترتیب کتابى دائرةالمعارف‎گونه پدید آورده است که در آن گفته‎هاى پیشینان را مى‎توان یافت؛ به همین‎ سبب‎ ابن‎ تیمیه در کتاب خود بحث تصلیب و اعمال و سلوک اهل کتاب را شایسته بحثى مستقل دیده است. در حقیقت باید گفت ابن ‎تیمیه به واقعیت و اعمال عبادى مسیحیان در طول تاریخ نیز‎ توجه داشته‎ و از این جهت کتاب او غنى است و مى‎توان آن را عرصه‎اى براى فهم‎ سلوک اخلاقى‎ و عبادى‎ مسیحیان دانست[۹].

    در پایان می‎توان به این نکته اشاره نمود که ابن ‎تیمیه‎ مباحث فراوانى را در کتاب خود آورده، لیکن آنها را از هم متمایز نساخته است؛ در‎ نتیجه‎ تداخل و هم‎پوشانى قابل توجهى در مباحث او به‎ چشم‎ مى‎خورد‎. ابن ‎تیمیه عمدتاً در پى دفاع از آموزه‎هاى اسلامى و اثبات درستى آنهاست تا ابطال آموزه‎های مسیحی و نشان دادن تناقض درونی آنها. نویسنده از میراث کلامى مسلمانان در کار خود‎ به‎نیکى بهره گرفته، لیکن در آن حد متوقف نشده و کوشیده است هوشمندانه بر آن چیزى بیفزاید و مباحث خود را از حوزه مسائل نظرى و انتزاعى صرف بیرون آورده، با واقعیت زمانه خود گره بزند‎. این کتاب درست در زمانه‎اى که اعتقادات مسلمانان در معرض حمله قرار داشت نوشته شده‎ و نویسنده دغدغه مسائل زمانه خود را داشته است. بدین‎ ترتیب، این کتاب بیانگر‎ استمرار‎ و تکامل مناظرات کلامى بین الادیانى و تحولات آن است.[۱۰].

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست مطالب هر سه جلد، به‎همراه فهرست روایات، اشعار، اماکن، اعلام و اعلام النساء، در انتهای جلد سوم آمده است.

    در پاورقی‎ها که توسط محققین و بسیار مفصل و دقیق نوشته شده، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضحیات جامع و مفصلی راجع به برخی از کلمات و عبارات متن، ارائه گردیده است.

    پانویس

    1. ر.ک: اسلامی، سید حسن، ص246
    2. ر.ک: همان، ص246
    3. ر.ک: مقدمه اول، ج1، ص7-‎42
    4. ر.ک: مقدمه دوم، همان، ص47-‎58
    5. ر.ک: اسلامی، سید حسن، ص247
    6. ر.ک: همان، ص250
    7. ر.ک: همان، ص250-‎251
    8. ر.ک: همان، ص251
    9. ر.ک: همان، ص251-‎252
    10. ر.ک: همان، ص253

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. اسلامی، سید حسن، «معرفی کتاب: سنت نقادی مسیحیت در میان مسلمانان»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: هفت آسمان، تابستان 1387، شماره 38 (12 صفحه، ‎از 243 تا 254).

    وابسته‌ها