الحاوي في الطب (ترجمه کتاب چهارم در بیماری‌های شش): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'محمد بن زكرياى رازى' به 'محمد بن زكرياى رازى ') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
«الحاوى فى الطب (كتاب چهارم در بيمارى‌هاى شش)»، ترجمه فارسى كتاب چهارم حاوى [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] است كه در سال 1376ق / 1957م، از روى يگانه دست‌نوشته كتابخانه اسكوريال مادريد به شماره 807 پژوهش شده است و با هميارى وزارت فرهنگ هند در چاپخانه مجلس دايرةالمعارف عثمانى در حيدرآباد دكن هند به چاپ رسيد و برگردان آن كه توسط دكتر محمدابراهيم ذاكر، پژوهشگر مركز تحقيقات طب سنتى و مفردات پزشكى صورت گرفته است، هم‌اكنون در برابر شماست. | «الحاوى فى الطب (كتاب چهارم در بيمارى‌هاى شش)»، ترجمه فارسى كتاب چهارم حاوى [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] است كه در سال 1376ق / 1957م، از روى يگانه دست‌نوشته كتابخانه اسكوريال مادريد به شماره 807 پژوهش شده است و با هميارى وزارت فرهنگ هند در چاپخانه مجلس دايرةالمعارف عثمانى در حيدرآباد دكن هند به چاپ رسيد و برگردان آن كه توسط دكتر محمدابراهيم ذاكر، پژوهشگر مركز تحقيقات طب سنتى و مفردات پزشكى صورت گرفته است، هم‌اكنون در برابر شماست. | ||
ترجمه مزبور، بسيار شيوا و روان و به‌روز و در بيشتر موارد همراه با معادل‌يابى است. مترجم، در پاورقى‌ها واژه‌هاى دشوار را معنا كرده و | ترجمه مزبور، بسيار شيوا و روان و به‌روز و در بيشتر موارد همراه با معادل‌يابى است. مترجم، در پاورقى‌ها واژه‌هاى دشوار را معنا كرده و درباره بسيارى از داروهايى كه در متن ذكر شده، توضيحاتى مفصل و سودمند داده است. همچنين گاهى اختلاف نسخ در مورد برخى از واژه‌ها و عبارات را يادآور شده است و نيز به معرفى برخى از اعلام موجود در كتاب پرداخته است. | ||
كتاب، زير نظر استاد دكتر [[ولایتی، علی‌اکبر|على‌اكبر ولايتى]]، پژوهش و ترجمه شده است. دكتر ولايتى، مقدمه‌اى بر اين كتاب نگاشته و در آن مفصلا از رازى و الحاوى سخن گفته است. دكتر محمدهادى مؤذن جامى، مشاور عالى شهردار تهران نيز در پيشگفتارى به معرفى پيشينه شهر رى پرداخته است. | كتاب، زير نظر استاد دكتر [[ولایتی، علی‌اکبر|على‌اكبر ولايتى]]، پژوهش و ترجمه شده است. دكتر ولايتى، مقدمه‌اى بر اين كتاب نگاشته و در آن مفصلا از رازى و الحاوى سخن گفته است. دكتر محمدهادى مؤذن جامى، مشاور عالى شهردار تهران نيز در پيشگفتارى به معرفى پيشينه شهر رى پرداخته است. | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
فهرست محتويات، كوته‌نوشته‌ها و نمايه واژگان پارسى جايگزين برخى واژه‌ها، در آغاز كتاب و نمايه كسان، نمايه كتاب‌ها، نمايه جاها، نمايه بيمارى‌ها، نمايه داروهاى تكى، نمايه داروهاى تركيبى، نمايه جانوران، نمايه خوراكى‌ها، نمايه اندازه‌ها و پيمانه‌ها و نمايه كتاب‌هاى بررسى‌شده در پايان آن ذكر شده است. | فهرست محتويات، كوته‌نوشته‌ها و نمايه واژگان پارسى جايگزين برخى واژه‌ها، در آغاز كتاب و نمايه كسان، نمايه كتاب‌ها، نمايه جاها، نمايه بيمارى‌ها، نمايه داروهاى تكى، نمايه داروهاى تركيبى، نمايه جانوران، نمايه خوراكى‌ها، نمايه اندازه‌ها و پيمانه‌ها و نمايه كتاب‌هاى بررسى‌شده در پايان آن ذكر شده است. | ||
مترجم، در ذيل عنوان «شناسنامه كتاب»، گزارشى كوتاه، ولى بسيار گويا و مفيد | مترجم، در ذيل عنوان «شناسنامه كتاب»، گزارشى كوتاه، ولى بسيار گويا و مفيد درباره شناسنامه كتاب الحاوى و شيوه نگارش و سرانجام آن در روزگار زيستى رازى و پخش آن در روزگاران پس از او، سپس برگردان آن به زبان‌هاى گوناگون و چاپ آن در سده‌هاى ميانى تا روزگاران ما داده است. وى همچنين ريز سرگفتارهاى همه اجزاى كتاب الحاوى را ذكر كرده است. | ||
ريز سرگفتارهاى كتاب چهارم الحاوى بدين گونه مى‌باشد: | ريز سرگفتارهاى كتاب چهارم الحاوى بدين گونه مى‌باشد: | ||
نسخهٔ ۶ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۲۲
| نام کتاب | الحاوي في الطب (ترجمه کتاب چهارم در بیماری های شش) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | رازی، محمد بن زکریا (نويسنده)
ذاکر، محمد ابراهیم (پژوهش و برگردان) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | R 128/3 /ر2ح2 1389* |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
گیاهان دارویی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | چوگان |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1389 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE20032AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«الحاوى فى الطب (كتاب چهارم در بيمارى‌هاى شش)»، ترجمه فارسى كتاب چهارم حاوى محمد بن زكرياى رازى است كه در سال 1376ق / 1957م، از روى يگانه دست‌نوشته كتابخانه اسكوريال مادريد به شماره 807 پژوهش شده است و با هميارى وزارت فرهنگ هند در چاپخانه مجلس دايرةالمعارف عثمانى در حيدرآباد دكن هند به چاپ رسيد و برگردان آن كه توسط دكتر محمدابراهيم ذاكر، پژوهشگر مركز تحقيقات طب سنتى و مفردات پزشكى صورت گرفته است، هم‌اكنون در برابر شماست.
ترجمه مزبور، بسيار شيوا و روان و به‌روز و در بيشتر موارد همراه با معادل‌يابى است. مترجم، در پاورقى‌ها واژه‌هاى دشوار را معنا كرده و درباره بسيارى از داروهايى كه در متن ذكر شده، توضيحاتى مفصل و سودمند داده است. همچنين گاهى اختلاف نسخ در مورد برخى از واژه‌ها و عبارات را يادآور شده است و نيز به معرفى برخى از اعلام موجود در كتاب پرداخته است.
كتاب، زير نظر استاد دكتر على‌اكبر ولايتى، پژوهش و ترجمه شده است. دكتر ولايتى، مقدمه‌اى بر اين كتاب نگاشته و در آن مفصلا از رازى و الحاوى سخن گفته است. دكتر محمدهادى مؤذن جامى، مشاور عالى شهردار تهران نيز در پيشگفتارى به معرفى پيشينه شهر رى پرداخته است.
فهرست محتويات، كوته‌نوشته‌ها و نمايه واژگان پارسى جايگزين برخى واژه‌ها، در آغاز كتاب و نمايه كسان، نمايه كتاب‌ها، نمايه جاها، نمايه بيمارى‌ها، نمايه داروهاى تكى، نمايه داروهاى تركيبى، نمايه جانوران، نمايه خوراكى‌ها، نمايه اندازه‌ها و پيمانه‌ها و نمايه كتاب‌هاى بررسى‌شده در پايان آن ذكر شده است.
مترجم، در ذيل عنوان «شناسنامه كتاب»، گزارشى كوتاه، ولى بسيار گويا و مفيد درباره شناسنامه كتاب الحاوى و شيوه نگارش و سرانجام آن در روزگار زيستى رازى و پخش آن در روزگاران پس از او، سپس برگردان آن به زبان‌هاى گوناگون و چاپ آن در سده‌هاى ميانى تا روزگاران ما داده است. وى همچنين ريز سرگفتارهاى همه اجزاى كتاب الحاوى را ذكر كرده است.
ريز سرگفتارهاى كتاب چهارم الحاوى بدين گونه مى‌باشد:
الف) سخن از آسم و تنگى نفس و هرگونه ناهنجارى در نفس كشيدن و نيز گزاره آنچه تنفس را آسان مى‌كند و آنچه خلطهاى سنگين چسبنده و چركابه‌ى شش را بند مى‌آورد؛
ب) خون‌برآمدن‌هاى از دهان و بالاآوردن و آب‌ريزش از بينى و هرگونه برآمدن خونابه از دهان؛
ج) برآمدن چركابه از شش و سينه و گزاره بيمارى سل و آماس گرم شش و هر دمل پديدآمده در شش و ناى و پيرامون سينه و چركين شدن آن و گردآمدن چركابه در سينه و هرگونه آماس و خون‌برآمدن از سينه و شش و اندام‌هاى تنفسى و بيمارى شش و به‌هم‌ريختن مزاج آن؛
د) جداسازى بيمارى ذات‌الريه از بيمارى ذات‌الجنب؛
ه) ذات‌الجنب و جداسازى آن از آماس جگر و آماس شش و پرده ديافراگم؛
و) انگيزه سرازير شدن چركابه از سينه به شش‌ها؛
ز) بهترين گاه خون‌گيرى از بيمار ذات‌الجنب؛
ح) جداسازى ذات‌الجنب از ذات‌الريه.