الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود: تفاوت میان نسخه‌ها

الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود
الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود
پدیدآوران	فقعانی، علی بن علی (نویسنده) برکت، محمد (محقق)
ناشر	مکتبة مدرسة إمام العصر(عج) العلمية
مکان نشر	شیراز - ایران
سال نشر	1418 ق
چاپ	1
موضوع	عقود و ایقاعات - صیغه‌ها نیت - جنبه‌های مذهبی - اسلام نیت - صیغه‌ها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏189‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏7‎‏د‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۳۴

برای دیگر کاربردها، فقه العقود (ابهام زدایی) را ببینید.

الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود تألیف زين‌الدين على بن على بن محمد بن طى فقعانى (م 855 ق) معروف به ابن طىّ می‌باشد. این كتاب معروف به صيغ العقود است که مباحث مربوط به نيت در قسمت‌هاى چهارگانۀ عبادات، عقود، ايقاعات و احكام مطرح شده است.

ارزش و اعتبار

در كنار ساير اقسام فقه نظير فقه مقارنه‌اى، رساله‌اى، استدلالى و غير آن آثار فقهى براى آشنايى با روش نيت و قصد در عقود و ايقاعات نوشته شده است.

از مهم‌ترين اين آثار اينها هستند:

- الفخرية في معرفة النيّة، از فخر المحققين (م 771 ق)،

- اللمعة الجليّة في معرفة النيّة، از ابن فهد حلّى (م 841 ق)،

- جواهر الكلمات، از مفلح بن حسن صيمرى (زنده در 887 ق)،

- النبذة العقوديّة، ديگر اثر مفلح بن حسن صيمرى،

- صيغ العقود و الإيقاعات، از محقق كركى (م 940 ق)،

- نيات الحج و العمرة، از شهيد ثانى (م 966 ق).

يكى ديگر از كتاب‌هایى كه به اين سبک و موضوع نوشته شده است همين كتاب الدر المنضود است.

اين كتاب به سبک فقه رساله‌اى نوشته شده است و در آن غالباً به نظريات فقهاى معدودى همچون فخر المحققين (م 771 ق)، شهيد اوّل (م 786 ق)، فاضل مقداد (م 826 ق)، ابن فهد حلّى (م 841 ق) اشاره شده است.

از علماى معاصر وى ابن فهد حلّى سه كتاب در بحث نيّات به نام‌هاى:

- اللمعة الجليّة في معرفة النيّة

- رسالة في نيّات الحج

- رسالة في نيات العبادات

و همين‌طور مفلح بن حسن صيمرى دو كتاب به نام‌هاى «جواهر الكلمات» و «نبذة العقودية» تأليف نموده‌اند كه نشان از نگارش كتب فقهى در اين موضوع در عصر وى داشته است.

در الذريعة^[۱] و همين‌طور^[۲] به كتاب‌هاى متعددى كه در اين موضوع تأليف شده‌اند اشاره شده است.

نام كتاب

اگر چه در كتاب‌هاى تراجم مثل الذريعة^[۳] و معجم المؤلفين^[۴] و غير آن از اين كتاب به نام «صيغ العقود و الإيقاعات» يا «رسالة في العقود و الإيقاعات» ياد شده است اما با توجه به عبارت مقدمۀ مؤلف كه «سميتها الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود» نام اين كتاب «الدر المنضود» است و اصحاب تراجم اين كتاب را نديده‌اند.

در الذريعة^[۵] به كتابى در بحث نيّات از عبداللّه بن محمدحسن مامقانى (م 1351 ق) به نام «الدر المنضود في صيغ الإيقاعات و العقود» اشاره شده است.

تاريخ تأليف

در پایان كتاب، تاريخ پایان تأليف آن محرم الحرام سال 854 ق، يك سال قبل از وفات وى، ذكر شده است.

نسخه‌ها

در الذريعة^[۶]^[۷]به نسخه‌اى از آن اشاره نشده است، در مقدمه‌اى بر فقه شيعه^[۸] به دو نسخۀ خطى آستان قدس رضوى و دانشگاه الهيات مشهد اشاره شده است.

در چاپ كتاب موجود از 4 نسخۀ خطى استفاده شده است كه عبارتند از:

نسخۀ كتابخانۀ علامه طباطبايى در شيراز به خط محمد بن محمد بن حسن بن ربيعة مربوط به سال 862ق كه با رمز «ع» مشخص شده است.
نسخۀ كتابخانۀ دانشكدۀ الهيات در مشهد به خط نوراللّه بن محمود ساوجى مربوط به سال 975ق كه با رمز «ت» مشخص شده است.
نسخۀ كتابخانۀ استان قدس رضوى به خط محمد مطلق اصفهانى مربوط به سال 965ق كه با رمز «ق» مشخص شده است.
نسخۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام عصر(عج) در شيراز به خط شكراللّه بن حسین استرآبادى مربوط به 977ق كه با رمز «م» مشخص شده است.

از بين چهار نسخه، نسخۀ «ع» اصل در تحقيق و موارد اختلاف نسخه‌هاى ديگر در پاورقى ذكر شده است.

تاريخ انتشار

كتاب موجود به درخواست محقق فقيه سيد‌ ‎عبدالعزيز طباطبايى(ره) توسط محمد بركت در سال 1418ق تصحيح و تحقيق شده است و در همان سال بوسيلۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام العصر(عج) العلميّة در شيراز چاپ شده است.

ويژگى‌ها

از ويژگى‌هاى مهم كتاب، حواشى فرزند مصنف است كه با رمز «ابن المؤلف» در پاورقى ذكر شده‌اند.

در اين حواشى گاهى منابع و مآخذ اقوال، گاهى معانى لغات، نواقص فتاواى مؤلف، اختلاف فتاوى در مسأله‌اى، توضيح فتاواى مؤلف بيان شده‌اند و در بسيارى موارد نيز فتاواى فرزند مؤلف ذكر شده است.

از ديگر ويژگى‌ها ذكر منابع و مآخذى غير از كتاب‌هایى كه در نيات نوشته شده است نظير «تنقيح الرائع» فاضل مقداد، «مهذب البارع» ابن فهد حلّى، «الألفية»، «القواعد و الفوائد»، «الذكرى» از شهيد اوّل و «الإيضاح» فخر المحقّقين است كه بر اعتبار و ارزش علمى آن افزوده است.

پانویس

↑ الذریعة، ج۵، ص۲۷۸ و ۲۷۹
↑ همان، ج۱۵، ص۱۰۸ و ۱۰۹
↑ همان، ج۱۵، ص۱۱۰
↑ معجم المؤلفین، عمر رضا كحالة، ج۷، ص۱۵۶
↑ الذریعة، اقا بزرگ طهرانی، ج۸، ص۷۷
↑ همان، ج۱۵، ص۱۱۰
↑ همان، ج۱۵، ص۳۰۵
↑ مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۶۲

[1] الذریعة، ج۵، ص۲۷۸ و ۲۷۹

[2] همان، ج۱۵، ص۱۰۸ و ۱۰۹

[3] همان، ج۱۵، ص۱۱۰

[4] معجم المؤلفین، عمر رضا كحالة، ج۷، ص۱۵۶

[5] الذریعة، اقا بزرگ طهرانی، ج۸، ص۷۷

[6] همان، ج۱۵، ص۱۱۰

[7] همان، ج۱۵، ص۳۰۵

[8] مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۶۲

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR00148J1.jpg|بندانگشتی|الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود]]
+| تصویر =NUR00148J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود
+[[فقعانی، علی بن علی]] (نویسنده)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[فقعانی، علی بن علی]] (نويسنده)
 [[برکت، محمد]] (محقق)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏189‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏7‎‏د‎‏4
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+عقود و ایقاعات - صیغه‌ها
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏189‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏7‎‏د‎‏4
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|عقود و ایقاعات - صیغه‎ها
-نیت - جنبه‎های مذهبی - اسلام
+نیت - جنبه‌های مذهبی - اسلام
-نیت - صیغه‎ها
+نیت - صیغه‌ها
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+مکتبة مدرسة إمام العصر(عج) العلمية
-|data-type='publisher'|مکتبة مدرسة إمام العصر(عج) العلمية
+| مکان نشر =شیراز - ایران
-|-
+| سال نشر = 1418 ق
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|شیراز - ایران
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1418 هـ.ق
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE148AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00148AUTOMATIONCODE
-معروف به صيغ العقود
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =1
-==مؤلف==
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =00148
+| کتابخوان همراه نور =00148
+| کد پدیدآور =
-زين‌ الدين على بن على بن محمد بن طى فقعانى (م 855 ق) معروف به ابن طىّ.
+| پس از =
+| پیش از =
-در اين كتاب مباحث مربوط به نيت در قسمت‌هاى چهارگانۀ عبادات، عقود، ايقاعات و احكام مطرح شده است.
+}}
+{{کاربردهای دیگر|فقه العقود (ابهام زدایی)}}
+'''الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود''' تألیف [[فقعانی، علی بن علی|زين‌الدين على بن على بن محمد بن طى فقعانى]] (م 855 ق) معروف به [[فقعانی، علی بن علی|ابن طىّ]] می‌باشد. این كتاب معروف به صيغ العقود است که مباحث مربوط به نيت در قسمت‌هاى چهارگانۀ عبادات، عقود، ايقاعات و احكام مطرح شده است.
 ==ارزش و اعتبار==
@@ خط ۶۲: / خط ۴۳: @@
 - اللمعة الجليّة في معرفة النيّة، از [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] (م 841 ق)،
-- جواهر الكلمات، از مفلح بن حسن صيمرى (زنده در 887 ق)،
+- جواهر الكلمات، از [[صیمری، مفلح بن حسن|مفلح بن حسن صيمرى]] (زنده در 887 ق)،
-- النبذة العقوديّة، ديگر اثر مفلح بن حسن صيمرى،
+- النبذة العقوديّة، ديگر اثر [[صیمری، مفلح بن حسن|مفلح بن حسن صيمرى]]،
-- صيغ العقود و الإيقاعات، از [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)،
+- [[صيغ العقود و الإيقاعات و سه رساله دیگر|صيغ العقود و الإيقاعات]]، از [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)،
 - نيات الحج و العمرة، از [[شهيد ثانى]] (م 966 ق).
-يكى ديگر از كتاب‌هايى كه به اين سبك و موضوع نوشته شده است همين كتاب الدر المنضود است.
+يكى ديگر از كتاب‌هایى كه به اين سبک و موضوع نوشته شده است همين كتاب الدر المنضود است.
-اين كتاب به سبك فقه رساله‌اى نوشته شده است و در آن غالبا به نظريات فقهاى معدودى همچون [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (م 771 ق)، [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق)، [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]] (م 826 ق)، [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] (م 841 ق) اشاره شده است.
+اين كتاب به سبک فقه رساله‌اى نوشته شده است و در آن غالباً به نظريات فقهاى معدودى همچون [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحققين]] (م 771 ق)، [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق)، [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]] (م 826 ق)، [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] (م 841 ق) اشاره شده است.
 از علماى معاصر وى [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]] سه كتاب در بحث نيّات به نام‌هاى:
@@ خط ۸۲: / خط ۶۳: @@
 - رسالة في نيات العبادات
-و همين‌طور مفلح بن حسن صيمرى دو كتاب به نام‌هاى «جواهر الكلمات» و «نبذة العقودية» تأليف نموده‌اند كه نشان از نگارش كتب فقهى در اين موضوع در عصر وى داشته است.
+و همين‌طور [[صیمری، مفلح بن حسن|مفلح بن حسن صيمرى]] دو كتاب به نام‌هاى «جواهر الكلمات» و «نبذة العقودية» تأليف نموده‌اند كه نشان از نگارش كتب فقهى در اين موضوع در عصر وى داشته است.
-در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] جلد 5 صفحات 278 و 279 و همين‌طور جلد 15 صفحات 108 و 109 به كتاب‌هاى متعددى كه در اين موضوع تأليف شده‌اند اشاره شده است.
+در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]<ref>الذریعة، ج۵، ص۲۷۸ و ۲۷۹</ref> و همين‌طور<ref>همان، ج۱۵، ص۱۰۸ و ۱۰۹</ref> به كتاب‌هاى متعددى كه در اين موضوع تأليف شده‌اند اشاره شده است.
 ==نام كتاب==
-اگر چه در كتاب‌هاى تراجم مثل [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]110/15، 305 و معجم المؤلفين 156/7 و غير آن از اين كتاب به نام «صيغ العقود و الإيقاعات» يا «رسالة في العقود و الإيقاعات» ياد شده است اما با توجه به عبارت مقدمۀ مؤلف كه «سميتها الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود» نام اين كتاب «الدر المنضود» است و اصحاب تراجم اين كتاب را نديده‌اند.
+اگر چه در كتاب‌هاى تراجم مثل [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]<ref>همان، ج۱۵، ص۱۱۰</ref> و معجم المؤلفين<ref>معجم المؤلفین، عمر رضا كحالة، ج۷، ص۱۵۶</ref> و غير آن از اين كتاب به نام «صيغ العقود و الإيقاعات» يا «رسالة في العقود و الإيقاعات» ياد شده است اما با توجه به عبارت مقدمۀ مؤلف كه «سميتها الدر المنضود في معرفة صيغ النيات و الإيقاعات و العقود» نام اين كتاب «الدر المنضود» است و اصحاب تراجم اين كتاب را نديده‌اند.
-بله در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] ج 77/8 به كتابى در بحث نيّات از عبداللّه بن محمد حسن مامقانى (م 1351 ق) به نام «الدر المنضود في صيغ الإيقاعات و العقود» اشاره شده است.
+در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]<ref>الذریعة، اقا بزرگ طهرانی، ج۸، ص۷۷</ref> به كتابى در بحث نيّات از [[مامقانی، عبدالله|عبداللّه بن محمدحسن مامقانى]] (م 1351 ق) به نام «الدر المنضود في صيغ الإيقاعات و العقود» اشاره شده است.
 ==تاريخ تأليف==
-در پايان كتاب، تاريخ پايان تأليف آن محرم الحرام سال 854 ق، يك سال قبل از وفات وى، ذكر شده است.
+در پایان كتاب، تاريخ پایان تأليف آن محرم الحرام سال 854 ق، يك سال قبل از وفات وى، ذكر شده است.
 ==نسخه‌ها==
-در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]110/15، 305 به نسخه‌اى از آن اشاره نشده است، در مقدمه‌اى بر فقه شيعه صفحۀ 162 به دو نسخۀ خطى آستان قدس رضوى و دانشگاه الهيات مشهد اشاره شده است.
+در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]<ref>همان، ج۱۵، ص۱۱۰</ref><ref>همان، ج۱۵، ص۳۰۵</ref>به نسخه‌اى از آن اشاره نشده است، در مقدمه‌اى بر فقه شيعه<ref>مقدمه‌ای بر فقه شیعه، سید حسین مدرسی، ص۱۶۲</ref> به دو نسخۀ خطى آستان قدس رضوى و دانشگاه الهيات مشهد اشاره شده است.
 در چاپ كتاب موجود از 4 نسخۀ خطى استفاده شده است كه عبارتند از:
-- نسخۀ كتابخانۀ [[طباطبایی، محمدحسین|علامه طباطبايى]] در شيراز به خط محمد بن محمد بن حسن بن ربيعة مربوط به سال 862ق كه با رمز «ع» مشخص شده است.
+# نسخۀ كتابخانۀ [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبايى]] در شيراز به خط محمد بن محمد بن حسن بن ربيعة مربوط به سال 862ق كه با رمز «ع» مشخص شده است.
+# نسخۀ كتابخانۀ دانشكدۀ الهيات در مشهد به خط نوراللّه بن محمود ساوجى مربوط به سال 975ق كه با رمز «ت» مشخص شده است.
-- نسخۀ كتابخانۀ دانشكدۀ الهيات در مشهد به خط نور اللّه بن محمود ساوجى مربوط به سال 975ق كه با رمز «ت» مشخص شده است.
+# نسخۀ كتابخانۀ استان قدس رضوى به خط محمد مطلق اصفهانى مربوط به سال 965ق كه با رمز «ق» مشخص شده است.
+# نسخۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام عصر(عج) در شيراز به خط شكراللّه بن حسین استرآبادى مربوط به 977ق كه با رمز «م» مشخص شده است.
-- نسخۀ كتابخانۀ استان قدس رضوى به خط محمد مطلق اصفهانى مربوط به سال 965ق كه با رمز «ق» مشخص شده است.
-- نسخۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام عصر(عج) در شيراز به خط شكر اللّه بن حسين استرآبادى مربوط به 977ق كه با رمز «م» مشخص شده است.
 از بين چهار نسخه، نسخۀ «ع» اصل در تحقيق و موارد اختلاف نسخه‌هاى ديگر در پاورقى ذكر شده است.
@@ خط ۱۱۸: / خط ۹۶: @@
-كتاب موجود به درخواست محقق فقيه سيد [[طباطبایی، عبدالعزیز|عبدالعزيز طباطبايى]] (ره) توسط محمد بركت در سال 1418ق تصحيح و تحقيق شده است و در همان سال بوسيلۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام العصر(عج) العلميّة در شيراز چاپ شده است.
+كتاب موجود به درخواست محقق فقيه سيد‌ ‎[[طباطبایی، سید عبدالعزیز|عبدالعزيز طباطبايى]](ره) توسط [[برکت، محمد|محمد بركت]] در سال 1418ق تصحيح و تحقيق شده است و در همان سال بوسيلۀ كتابخانۀ مدرسۀ امام العصر(عج) العلميّة در شيراز چاپ شده است.
 ==ويژگى‌ها==
@@ خط ۱۲۷: / خط ۱۰۵: @@
 در اين حواشى گاهى منابع و مآخذ اقوال، گاهى معانى لغات، نواقص فتاواى مؤلف، اختلاف فتاوى در مسأله‌اى، توضيح فتاواى مؤلف بيان شده‌اند و در بسيارى موارد نيز فتاواى فرزند مؤلف ذكر شده است.
-از ديگر ويژگى‌ها ذكر منابع و مآخذى غير از كتاب‌هايى كه در نيات نوشته شده است نظير «تنقيح الرائع» [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]]، «مهذب البارع» [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]]، «الألفية»، «القواعد و الفوائد»، «[[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]]» از [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] و «الإيضاح» فخر المحقّقين است كه بر اعتبار و ارزش علمى آن افزوده است.
+از ديگر ويژگى‌ها ذكر منابع و مآخذى غير از كتاب‌هایى كه در نيات نوشته شده است نظير «تنقيح الرائع» [[فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله|فاضل مقداد]]، «مهذب البارع» [[ابن فهد حلی، احمد بن محمد|ابن فهد حلّى]]، «الألفية»، «القواعد و الفوائد»، «[[ذكری الشيعة في أحكام الشريعة|الذكرى]]» از [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] و «الإيضاح» [[فخرالمحققین، محمد بن حسن|فخر المحقّقين]] است كه بر اعتبار و ارزش علمى آن افزوده است.
+==پانویس ==
+<references/>
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/552 مطالعه کتاب الدر المنضود فی معرفه صیغ النیات و الایقاعات و العقود در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
 [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
 [[رده: فقه و اصول]]
-[[رده:مباحث خاص فقه]]
+[[رده: مباحث خاص فقه]]