الرسالة العلوية في فضل أميرالمؤمنين علی سائر البرية سوی سيدنا رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله
| نام کتاب | الرسالة العلوية في فضل أمير المؤمنين علی سائر البرية سوی سيدنا رسول الله صلی الله علیه و آله |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | التفضیل
المعروف بالتفضیل تفضیل امیرالمومنین |
| پدیدآورندگان | کراجکی، محمد بن علی (نويسنده)
کریمی، عبدالعزیز (مصحح) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 37/4 /ک4ر5 |
| موضوع | احادیث شیعه - قرن 5ق.
علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل |
| ناشر | دليل ما |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1385 هـ.ش یا 1427 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE959AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
الرسالة العلوية في فضل أميرالمؤمنين علی سائر البرية سوی سيدنا رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله اثر ابوالفتح كراجكى (449ق) به زبان عربى در موضوع كلام و با تحقيق عبدالعزيز كريمى ميباشد. اين رساله با عنوان «التفضيل» نيز شهرت دارد و در الذريعه نيز با همين عنوان آمده‌است.
ساختار
مؤلف، مطالب خود را به صورت پيوسته و با كلمه فصل، مباحث را از همديگر تفكيك مى‌كند. و در هر فصل به بيان يكى از فضايل اميرالمؤمنين(ع) می‌پردازد كه سبب برترى آن حضرت بر ديگران است. اين اسباب در واقع احاديثى از رسول خدا يا منقبت و ويژگى‌اى است كه آن حضرت دارا بوده است.
با توضيحى كوتاه درباره‌ى اين فضيلتها، به نقل روايات آنها پرداخته و با ذكر سلسله اسناد، آنها را آورده است. سپس توضيح مى دهد كه اين احاديث يا گزارش‌ها چگونه بر فضل و برترى على(ع) بر ديگران دلالت مى‌كند.
از آنجا كه مؤلف، خود از عالمان و محدثان كهن است نيازى به ذكر مصادر نبوده و در واقع، روايات او منبعى براى كتب بعدى مثل بحار الانوار علامه مجلسى است. در عين حال مصحح در پاورقى‌ها به ديگر مصادرى كه اين اخبار را نقل كرده‌اند بخصوص منابع اهل سنت اشاره كرده است. خود مؤلف نيز تلاش كرده روايات و احاديث را با اسناد محدثان غير شيعه نقل كند و به روايات فريقين توجه داشته است چنانكه ابتدا از آيات قرآن استدلال آورده و از دليل عقلى نيز بهره برده است.
گزارش محتوا
كتاب با مقدمه‌اى از محقق شروع شده كه با اشاره به اينكه مسئله امامت يكى از مهمترين اصول دين بشمار می‌رود، چنين ذكر شده كه بهترين امت بعد رسول خدا(ص) حضرت على(ع) ميباشد و خصوصياتى در حضرت على است كه در غير او يافت نميشود و برخى از اين خصوصيات را چنين ميشمرد:
- نزول قرآن در شان او (حدود 300 آيه)
- كيفيت ولادت او
- علم حضرت (از قبيل فقه، قرآن، تفسير، بلاغة و فصاحة)
- قضاوت حضرت
- مكارم اخلاق حضرت (از قبيل حلم، كرم، سخاوت، شجاعة و فتوة)
- سياست و رهبرى جامعه
- زهد و عبادت حضرت
و در ادامه 23 اثر كه در شان حضرت على(ع) نوشته شده را ميشمرد.
محقق در ادامه به بيان زندگى نامه مؤلف می‌پردازد سپس به بيان اسم كتاب كه مؤلف، آن را به چه نامى، نامگذارى كرده است كه چهار اسم براى كتاب ذكر می‌كند و در نهايت نام رسالة العلويه را مورد تاييد خود ميداند.
سپس به اصل كتاب پرداخته كه مشتمل سه قسم با زير مجموعه‌اى از تعدادى فصول ميباشد:
قسم اول: في آلاثار
در اين قسم به اثبات افضليت حضرت على(ع) از طريق آيات قرآن می‌پردازد و با استناد به آيه شريفه مباهله و منظور از لفظ «انفسنا» كه حضرت على(ع) ميباشد افضليت حضرت را ثابت می‌كند و در ادامه بوسيله برخى از روايات از قبيل خبر «المواخاة» و خبر «الطير المشوى» و خبر «انا و على كهاتين» و خبر «الحسن و الحسين سيدا شباب اهل الجنة و ابوهما خير منهما» و برخى روايات ديگر، افضليت حضرت على بر سائر ناس را اثبات مى‌كند و گاهى در ذيل اين روايات' رواياتى نيز از اهل تسنن را ذكر مى‌كند و آن را رد مى‌كند مثل روايت ابوبكر و عمر سيدا كهول أهل الجنة و...
سپس به نقل رواياتى مى‌پردازد كه ابن شاذان از طرق اهل تسنن در مضمون افضليت حضرت آورده و بدين وسيله به اثبات مدعى مى‌پردازد.
قسم دوم: في الاعتبار
در اين قسمت ويژگى‌هايى از حضرت مى‌شمرد كه دلالت بر افضليت او مى‌كند مثل سابقه حضرت در اسلام، ليلة المبيت، مقامات حضرت در جهاد، جايگاه حضرت در جنگهاى احد، خندق و احزاب.
در ادامه اجماع سيد مرتضى مبنى بر اينكه حضرت على(ع) افضل امت بعد از نبى(ص) است را ذكر مى‌كند.
قسم سوم:
در جواب از بعضى از شبهات وارد بر افضليت حضرت على(ع) بر تمام خلق مگر پيغمبر خاتم(ص) مى‌باشد.
نسخه شناسى
كتاب توسط انتشارات دليل ما در يك جلد و 168 صفحه و با تحقيق عبدالعزيز كريمى چاپ اول خود در سال 1385ش و با شابك 9-225-397-964 در قم منتشر شده است.
در پايان نيز فهرست آيات، احاديث، اعلام، طوايف و قبايل، اماكن، وقايع و ايام، كتب وارده در متن، مصادر تحقيق و فهرست محتويات را ذكر مى‌كند.