الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
    جز (جایگزینی متن - ' های' به '‎های')
    خط ۱: خط ۱:
    <div class="wikiInfo">
     
    [[پرونده:NUR10173J1.jpg|بندانگشتی|الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت]]
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | تصویر =NUR10173J1.jpg
    |+
    | عنوان =الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type="bookName" |الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت
    [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد]] (نويسنده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    | data-type="otherBookNames" |
    |-
    |پدیدآورندگان
    | data-type="authors" |[[ثعالبی، عبدالملک بن محمد]] (نويسنده)
       
       
    [[مقدسي، احمد بن عبدالرزاق]] (گردآورنده)
    [[مقدسي، احمد بن عبدالرزاق]] (گردآورنده)
    خط ۱۷: خط ۱۱:


    [[جاد، ناصر محمدي محمد]] (محقق)
    [[جاد، ناصر محمدي محمد]] (محقق)
    |-
    | زبان =عربي
    |زبان  
    | کد کنگره =‏‎‏PJA‎‏ ‎‏3914‎‏ ‎‏/‎‏ظ‎‏4‎‏  
    | data-type="language" |عربي
    | موضوع =
    |-
    شعر عربي - قرن4ق.  
    |کد کنگره  
    | ناشر =
    | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏‎‏PJA‎‏ ‎‏3914‎‏ ‎‏/‎‏ظ‎‏4‎‏  
    دار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث  
    |-
    | مکان نشر =مصر - قاهره
    |موضوع  
    | سال نشر = |مجلد1: 1427ق ,
    | data-type="subject" |شعر عربي - قرن4ق.  
    |-
    |ناشر  
    | data-type="publisher" |دار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث  
    |-
    |مکان نشر  
    | data-type="publishPlace" |مصر - قاهره
    |-
    ||سال نشر  
    | ata-type="publishYear" |مجلد1: 1427ق ,
    |- class="articleCode"


    |کد اتوماسیون  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10173AUTOMATIONCODE
    | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE10173AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    |}
    | شابک =977-18-0431-6
    </div>
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =19753
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    '''الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت'''، اثر [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی]] (350-429ق)، کشکولی است به زبان عربی که توسط ابونصر مقدسی گردآوری و به همت ناصر محمدی محمدجاد و حسین نصار تحقیق و منتشر شده است.
    '''الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت'''، اثر [[ثعالبی، عبدالملک بن محمد|ابومنصور ثعالبی]] (350-429ق)، کشکولی است به زبان عربی که توسط ابونصر مقدسی گردآوری و به همت ناصر محمدی محمدجاد و حسین نصار تحقیق و منتشر شده است.


    خط ۹۷: خط ۸۵:
    == وابسته‌ها ==
    == وابسته‌ها ==
       
       
    ==پیوندها==


    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/19753 مطالعه کتاب الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]

    نسخهٔ ‏۳۰ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۴۳

    الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت
    الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت
    پدیدآورانثعالبی، عبدالملک بن محمد (نويسنده)

    مقدسي، احمد بن عبدالرزاق (گردآورنده)

    نصار، حسين (مصحح)

    جاد، ناصر محمدي محمد (محقق)
    ناشردار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث
    مکان نشرمصر - قاهره
    چاپ1
    شابک977-18-0431-6
    موضوعشعر عربي - قرن4ق.
    زبانعربي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏PJA‎‏ ‎‏3914‎‏ ‎‏/‎‏ظ‎‏4‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الظرائف و اللطائف و اليواقيت في بعض المواقيت، اثر ابومنصور ثعالبی (350-429ق)، کشکولی است به زبان عربی که توسط ابونصر مقدسی گردآوری و به همت ناصر محمدی محمدجاد و حسین نصار تحقیق و منتشر شده است.

    این کتاب، کشکولی از ستایش‌ها و ملامت‌ها در موضوعات مختلف است. مؤلف با استفاده از قرآن، حدیث نبوی، شعر، نثر، ضرب‌المثل، اقوال حکما، فلاسفه و مجربین مطالب کتاب را گردآوری کرده است[۱].

    در واقع این کتاب نتیجه دو کتاب مفقود ثعالبی به نام «الظرائف و اللطائف» و کتاب «اليواقيت في بعض المواقيت» است. ابونصر مقدسی این دو کتاب را در یک جلد گردآوری کرده است[۲].

    لازم به ذکر است که تمام مطالب کتاب متعلق به ثعالبی نیست، بلکه برخی از مطالب آن توسط ابونصر مقدسی افزوده شده است[۳].

    ساختار

    در ابتدای کتاب دو مقدمه از محقق و گردآورنده آمده است، سپس متن کتاب ذکر شده است. متن کتاب از ابواب متعدد تشکیل یافته است که در هر موضوع، نخست باب مدح و سپس باب ذم ‌آمده است؛ مثلا در اول کتاب نخست بابی در مدح دنیا و سپس بابی دیگر در ذم آن ذکر شده است.

    ثعالبی در تألیف این کتاب به منابعی همچون اقوال جاحظ و نیز کتب ادبی چون «عيون الأخیار»، «الأغاني»، «الفاضل» و نیز کتاب دعبل و کتاب رهن العيون مراجعه کرده و از آنها بهره برده است [۴].

    گزارش محتوا

    در مقدمه محقق، مطالبی از قبیل شرح زندگی ثعالبی و مقدسی، اهمیت و جایگاه کتاب و روش تحقیق آن گنجانده شده است.

    کتاب با مدح دنیا آغاز شده است. ثعالبی با ذکر حدیثی از پیامبر(ص)، این باب را شروع کرده است. او به نقل از پیامبر(ص) عبارتی را با این مضمون آورده است: دنیا شیرین و خرم است؛ هرکس آن را با حق آن اخذ نماید، دنیا برای او مبارک است.

    سپس روایتی را از امام علی(ع) آورده که ایشان فرمودند: دنیا سراى راستى است براى کسى که با آن روراست باشد و سراى ایمنى (از عذاب الهى) است براى کسى که آن را درست فهم کند و سراى توانگرى است براى کسى که از آن توشه بردارد؛ سجده‌گاه دوستان خدا و فرودگاه وحی او و مصلای فرشتگان او و تجارتخانه دوستان اوست که در آن، رحمت و فضل الهى را به دست آورده و سودشان بهشت خواهد بود. پس کیست که دنیا را نکوهش مى‌کند؟ درحالى‌که دنیا مردم را به دورى خود آگاه ساخت و به جدایى خویش ندا در داد و خبر فناپذیرى و مرگ خود و اهلش را به آنان داد...[۵].

    در ادامه ایشان می‌گوید: این نیکوترین گفتاری است که در ستایش دنیا نقل شده است[۶].

    سپس مطالبی چند را از قول برخی از علما و شعرای عرب، چون محمد بن وهیب حمیری، ابوعتاهیه، محمود وراق و... آورده است. در باب بعدی وی از نکوهش دنیا سخن گفته است. در این باب مطالبی را از بزرگان، علما، حکما، شعرا و... نقل کرده است.

    سرآغاز این باب سخنی است از امام علی(ع) که نویسنده با تعبیر «قال بعض الحكماء» از آن یاد کرده است؛ سخنی با این مضمون: دنیا بسیار فریبنده و نیرنگ‌باز است؛ اگر تو بر سر پیمانت با او ‌بمانی، او نمی‌ماند[۷].

    دومین موضوع، درباره مدح و ذم دهر و روزگار است. ایشان درباره مدح و ذم آن نیز طبق روشی که در تمام ابواب پیش گرفته، در دو باب، اقوال بزرگان، حکما، شاعران و... را ذکر کرده است؛ مثلا در باب مدح آن می‌نویسد: از بعضی از حکما نقل شده است که روزگار ناصح‌ترین آموزگار است[۸].

    شاعر نیز در این موضوع گفته است: به جان خودم سوگند که زمانه و دگرگونی آن، نصیحت خود را تقدیم کرد و شگفتا که او ناصحی نامهربان است[۹].

    درباره ذم دهر آمده است که: «روزگار، سراسر شر است؛ اگر ساعتی تو را بخنداند، یک سال می‌گریاند»[۱۰].

    مطالب بعدی کتاب در‌باره موضوعات متنوعی از قبیل مدح و ذم سلطان و وزیرش، عمل سلطان، عقل، علم، خط و قلم، ادب، شعر، تجارت، حمام، مال، زبان، صبر، حلم، زنان، دختران، پسران و... است.

    لازم به ذکر است که معنای مدح و ذم آن نیست که آنچه ستایش می‌شود، ممدوح ذاتی و آنچه نکوهش می‌گردد، مذموم ذاتی است، بلکه اینها فقط اقوال مردمانی است که در شرایطی معین و تحت تأثیر آن شرایط چیزی را مدح کرده‌اند که واقعا مذموم است یا چیزی را مذمت نموده‌اند که واقعا ممدوح می‌باشد؛ لذا در این کتاب ابوابی را با عنوان ذم عقل، ذم علم، ذم مال، مدح بخل و مدح کینه‌توزی می‌یابی که نه اینها ذاتا ممدوحند و نه آنها ذاتا مذموم[۱۱].

    از ویژگی‌های کتاب این است که برخی از مطالب آن، از جمله اشعار نابی است که اصل آنها مفقود است و نیز کتاب معجمی است از تجارب و نصایح پیشینیان که به دست ما رسیده است[۱۲].

    وضعیت کتاب

    چنان‌که گذشت این کتاب از دو کتاب «الظرائف و اللطائف» و «اليواقيت في بعض المواقيت» تشکیل شده است و نسخی چند برای هر دو کتاب به‌طور جداگانه در کتابخانه‌های متعدد وجود دارد. محقق، کتابی را که متشکل از این دو کتاب باشد، در دو نسخه در کتابخانه دارالکتب مصر دیده است و آن را از منابع تحقیق خود قرار داده است[۱۳]. ایشان این دو نسخه را با نسخه کتابخانه عامره که با رمز «م» در پاورقی‌های کتاب مشخص شده، مقابله کرده است و آن دو نسخه را با رمز «أ» و «ب» مشخص نموده است[۱۴].

    از اشکالات وارد بر نسخ قدیمی این است که این نسخه‌ها دارای تحریف و تصحیف، به‌همراه اضافاتی است که از طرف مؤلف نبوده، بلکه ناسخان و دیگران به کتاب افزوده‌اند[۱۵].

    محقق، آدرس آیات، احادیث، اقوال علما و اشعار و نیز تراجم اعلام متن و توضیح الفاظ غریب و مبهم را در پاورقی‌ها آورده است[۱۶].

    در ابتدای کتاب چند تصویر از نسخ خطی و در پایان کتاب فهارس فنی آمده است.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه تحقیق، ص9 و 30
    2. ر.ک: همان، ص30
    3. ر.ک: همان، ص23
    4. ر.ک: همان، ص33
    5. ر.ک: متن کتاب، ص55
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان، ص59
    8. ر.ک: همان، ص64
    9. ر.ک: همان
    10. ر.ک: همان، ص67
    11. ر.ک: مقدمه ص28
    12. ر.ک: همان، ص10
    13. ر.ک: همان، ص34
    14. ر.ک: همان، ص37
    15. ر.ک: همان، ص34 و 35
    16. ر.ک: همان، ص37

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها