الگو:صفحهٔ اصلی/مقالهٔ برگزیده اول
سید روح‌الله موسوی خمینی معروف به امام خمينى (ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، فقیه و اصولی و یکی از مراجع بزرگ تقلید شیعه در روز بيستم جمادى الآخره (روز ولادت فاطمه زهرا(س)) 1320ق، مطابق با 30 شهريور 1281ش و 24 سپتامپر 1902م ديده به جهان گشود. جد اعلاى او، «سيد حيدر موسوى اردبيلى»، همراه با پدرزن خويش، «مير سيد على همدانى» براى تبليغ دين اسلام و آئين تشيع، در قرن هشتم هجرى از ايران به كشمير هجرت كرد.
پدربزرگ او «سيد احمد» كه براى كسب علم به نجف مشرف شده بود، به دعوت اهالى خمين، وارد ايران شد و در خمين ساكن گرديد.
پدر بزرگوار امام، «آقا مصطفى» از علما و چهره‌هاى درخشان منطقه خمين بود. او تحصيلات عاليه علوم دينى را در نجف و سامرا به انجام رسانده و پس از بازگشت به خمين، به نشر احكام اسلام، رسيدگى به خواسته‌هاى مردم و حمايت از مظلومان در برابر برخى خوانين ستمگر مى‌پرداخت. وى سرانجام در زمستان 1281ش12/ ذى‌القعده 1320ق، در راه «خمين - اراك» به دست اشرار محلى به شهادت رسيد.
بدن مطهر او به نجف اشرف برده شد و در جوار حرم مطهر امير مؤمنان على(ع) آرام گرفت. روح‌الله كوچك (حضرت امام) كه در آن زمان، تنها پنج ماه از بهار زندگى‌اش گذشته بود، بعدها با شنيدن ماجراى پدر، شيفته او گرديد و همواره از او ياد مى‌كرد؛ به‌گونه‌اى كه در بزرگ‌سالى براى خود نام خانوادگى «مصطفوى» را برگزيد. و در جوانى بعضى نوشته‌هايش را با نام «ابن الشهيد» تمام مى‌كرد.
روح‌الله با فراق پدر، در آغوش مادرى مهربان (بانو هاجر) و سرپرستى عمه‌اى دلسوز (صاحب خانم) و دايه‌اى پرهيزگار پرورش يافت. دوران كودكى و نوجوانى روح‌الله هم‌زمان با بحران‌هاى سياسى و اجتماعى ايران سپرى شد. وى از همان ابتداى زندگى، با درد و رنج مردم و مشكلات جامعه آشنا مى‌شد و تأثر خود را با ترسيم خطوطى به‌صورت نقاشى بروز مى‌داد. شخصيت او در كنار خانواده و اطرافيان در سنگر دفاع، ساخته و پرداخته مى‌گرديد و آموزش‌هاى اوليه سواركارى، تفنگ‌دارى و تيراندازى را مى‌گذراند و در كوران حوادث به مجاهدى تمام‌عيار تبديل مى‌گشت.
برخى از حوادث متأثركننده اين دوران، مثل بمب‌باران مجلس، در نقاشى‌ها و مشق‌هاى خوشنويسى. دوران كودكى و نوجوانى او منعكس شده و در دسترس است كه نمونه آن، قطعه شعرى است در دفترچه يادداشت دوران نوجوانى (9-10 سالگى) با عنوان «غيرت اسلام كو جنبش ملى كجاست»، خطاب به ملت ايران.