بدایع‌نگار، محمدابراهیم بن محمدمهدی
| نام | بدایع نگار، محمد ابراهیم بن محمد مهدی |
|---|---|
| نامهای دیگر | بدیع نگار، محمد ابراهیم
طه‍ران‍ی، محمد نواب ال‍طه‍ران‍ی، محمد نواب تهرانی، محمد ابراهیم نواب طه‍ران‍ی، محمد ابراهیم |
| نام پدر | محمدمهدی |
| متولد | ۱۲۴۰ق |
| محل تولد | تهران |
| رحلت | 1299 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | فيض الدموع: شرح زندگانی و شهادت امام حسین علیه‌السلام با نثر فارسی فصیح و بلیغ |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01404AUTHORCODE |
محمدابراهیم نواب تهرانی (1241-1299ق)، ملقب به بدايع نگار، از اديبان و مورخان عصر قاجار است و جزء منشيان و مورخان عهد ناصري بوده است. او عصر محمد شاه و ناصرالدين شاه را دريافته و مدتي در دفتر وزارت امورخارجه، به سمت منشيگري اشتغال داشته است.
ولادت
اسلاف او تاجر و صراف بودند و گاهی نیز به زراعت می‌پرداختند. پدرش محمد مهدی نواب از اعیان تهران به شمار می‌آمد و از فضل و ادب بی بهره نبود.
آقا محمد ابراهیم حدود ۱۲۴۰ق در تهران زاده شد.
تحصیلات
در آغاز جوانی، به تجارت پرداخت ولی چون به این حرفه علاقه نداشت، به کسب علم روی آورد. بیست ساله بود که محموعه ای به نام هزار دستان به شیوه گلستان و کتابی در علم بدیع به شیوه حدائق السحر تألیف کرد که مطلوب ادیبان روزگارش قرار گرفت. از آن پس، به یاری پدر، به دربار راه یافت و لقبِ «نواب دارالخلافه» گرفت و صاحب مواجب دولتی شد. بدایع نگار، در عهد صدارت حاج میرزا آقاسی (متوفی ۱۲۶۵)، میرزا تقی خان امیرکبیر (مقتول در ۱۲۶۸) و صدارت میرزا آقاخان نوری (۱۲۶۸-۱۲۷۵) به دلایلی، مشمول توجه نبود.
در ۱۲۷۶، به فرمان ناصرالدین شاه، مجلسی به نام «مصلحت خانه» از کارگزاران مجرب منعقد شد تا در امور دولتی مشاوره و گفتگو کنند و آقا محمد ابراهیم در شمار اعضای بیست و پنجگانه آن مجلس بود. اما این مصلحت خانه بیش از دو سال نپایید. در همین سال، بدایع نگار به مقام نیابت اول وزارت علوم و ریاست تجارت منصوب و به دریافت خلعت همایون موفق شد، ولی در وزارت علوم خیالات او با توقعات وزیر علوم، علیقلی میرزااعتضادالسلطنه، موافق نیفتاد و در ریاست تجارت نیز مداخله های آقا مهدی ملک التجار (نیای حاج حسین ملک، بانی کتابخانه ملک) در امور، اسبابِ تفرقه خیال و عدم استقلال او را فراهم کرد. ناگزیر استعفا داد و از آن پس مقرر شد که در دفترخانه وزارت امور خارجه به کار بپردازد. و این، آخرین منصب او بود.
وفات
محمد ابراهیم نواب تهرانى روز شنبه ۱۵ ربیع الاول ۱۲۹۹، در تهران بر اثر سکته درگذشت و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
آثار
از وى آثار بسیاری در زمينه‌های تاريخى‌و مذهبى باقى مانده كه برخى چاپ شده و برخى دستنويس باقى مانده است:
تصحيح شرح نهج‌البلاغة اثر ابن ابى‌الحديد (چاپ شده)، ترجمه نامه امام على(ع) به‌مالك‌اشتر، فيض الدموع، خسروي‌نامه (منظومه‌ای كوتاه در مدح پيامبر و...)، هزار دستان (روش گلستان سعدي)، عقد اللئالى في نقد المعالى (تاريخ دوره قاجار)، چهار رساله، تاريخ بدايع دولت و آثارى ديگر.