بیرشک، احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۱

بیرشک، احمد

نام	بیرشک، احمد
نام‎های دیگر
نام پدر	محمد
متولد	1285ش
محل تولد	تهران
رحلت	1381ش
اساتید	غلامحسین رهنما بدیع‌الزمان فروزانفر دکتر لوئى لونگ
برخی آثار	زندگی‌نامه علمی دانشوران
کد مؤلف	AUTHORCODE04088AUTHORCODE

احمد بیرشک (1285-1381ش)، مترجم، ریاضی‌دان و تقویم‌نگار، پژوهشگر تاریخ علم، و مدرسه دار ایرانی

ولادت

احمد بیرشک، فرزند محمد در چهارم اسفند 1285، در تهران، دیده به جهان گشود.

تحصیلات

وى در دوران کودکى، زبان و ادب فارسی را با کتاب گلستان و همچنین زبان فرانسوى را فراگرفت. پس از آن، به همراه پدر به مشهد رفت و در مدرسه احمدیه مشهد، پس از آزمونى که مدیر مدرسه از وى به عمل آورد، وارد کلاس چهارم شد، ولى پس از سه ماه به تشخیص معلم، به کلاس پنجم انتقال یافت. پس از مدتى، تحصیلات خود را در مدرسه آلیانس فرانسوى، با حضور در کلاس هفتم، ادامه داد.

پس از پایان دوره دبیرستان، در مهرماه 1308ش به دارالمعلمین عالى، در رشته ریاضیات وارد شد و پس از آن، به خدمت وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه درآمد. پس از آن نیز مدتى در سارى به تدریس ریاضى، فیزیک، علوم طبیعى و زبان از کلاس اول تا ششم متوسطه، مشغول بود. مدتى نیز رئیس اداره استخدام شهرستان‌ها در کارگزینى وزارت فرهنگ و مدتى رئیس کارگزینى دانشگاه تهران شد. وى در فروردین 1318 نشان دولتى درجه یک دانش را از دفتر ریاست جمهورى دریافت نموده بود. در سال 1321ش، پس از آنکه دانشگاه تهران از وزارت معارف جدا شد، وى به عنوان رئیس دانشگاه تهران برگزیده شد و در سال 1322ش مقاله معروف «نقد قانون دانشگاه» را به نگارش درآورد.

پس از آنکه در سال 1324ش دانشگاه تهران دوباره به وزارت معارف بازگردانده شد، منوچهر اقبال ریاست دانشگاه را برعهده گرفت و بیرشک از شغل ادارى دانشگاه تهران کناره‌گیرى کرده و به تدریس در پلى‌تکنیک و دانشسراى عالى مشغول شد. در این دو دانشگاه، وى به مدت 18 سال درس مناظر و مرایا (پرسپکتیو) را تدریس کرد. او در دانشسراى عالى، با استادانى چون غلامحسین رهنما، بدیع‌الزمان فروزانفر، شفق، دکتر لوئى لونگ، گابریل یاریئر، آشنا شد و از محضر آنها استفاده کرد. وى همچنین چندین بار براى مطالعه در مورد سیستم آموزشى به فرانسه، انگلستان و آمریکا اعزام شد.

در سال 1341ش در زمان وزارت دکتر پرویز ناتل خانلرى، به معاونت وزارت فرهنگ رسید. وى همچنین با دانشگاه صنعتى شریف در ویرایش متون ریاضى و فیزیک همکارى داشت.

یکى از بزرگترین خدمات ایشان به جامعه فرهنگى ایران، بنیان‌گذارى مدارس هدف بود. او به همراه تنى چند از یارانش همچون احمد دیانى، احمد رضا قلى‌زاده، سید محمد قاضى نورى، على متمدن، دکتر تقى هورفر و احمد انوارى، در تاریخ دوم خرداد 1327 با سرمایه‌اى اندک، اولین مدرسه هدف (مخفف هنر، دانش و فرهنگ) را بنیان نهادند. گروه فرهنگى هدف، متشکل از چهار دبستان دخترانه و پسرانه و چهار دبیرستان تا سال انحلال یعنى 1358ش، بیش از شانزده هزار دانش آموز دیپلمه تربیت کردند. وى در سال 1370ش بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی را بنیان‌گذارد و تا سال 1377ش ریاست آن را برعهده داشت. در این سال وى با دریافت لوح تقدیر ریاست جمهورى به عنوان استاد نمونه شناخته شد و از دانشگاه شهید بهشتى دکترى افتخارى ریاضیات دریافت کرد.

وى علاوه بر دانشنامه بزرگ فارسی، در تألیف دانشنامه ایرانیکا، فرهنگ کامل انگلیسى- فارسی تألیف عباس آریان‌پور و منوچهر آریان‌پور، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و دانشنامه ایران و اسلام، همکارى داشته است.

وفات

سرانجام این استاد بزرگ، در عصر روز چهارشنبه 14 فروردین سال 1381، در سن 95سالگى، چشم از جهان فروبست.

آثار

تألیفات و ترجمه‌هاى ذیل از جمله آثار اوست:

زندگی‌نامه علمى دانشوران؛
هندسه مناظر و مرایا؛
جدول‌هاى لگاریتم با همکارى ا.انوارى؛
گاهنامه تطبیقى سه هزار ساله؛
سرگذشت علم نوشته جرج سارتن (کتاب برگزیده سال 1377ش)؛
آموزش در جریان پیشرفت، نوشته پائولوفریره؛
تاریخ آفریقا، نوشته جى. کى؛
زندگی‌نامه برتراند راسل به قلم خودش؛
سرگذشت علم، نوشته جورج سارتن؛
یک، دو، سه... بى‌نهایت، نوشته ژرژ گاموف؛
جهان و انشتاین، نوشته لینکلن بارنت؛
رهبر علم، نوشته آیزاک آسیموف؛

وابسته‌ها

زندگی‌نامه علمی دانشوران

گاهنامۀ تطبیقی سه هزار ساله

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR04088.jpg|بندانگشتی|بیرشک، احمد]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|بیرشک، احمد
+! نام!! data-type="authorName" |بیرشک، احمد
 |-
 |نام‎های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'|
+| data-type="authorOtherNames" |
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمد
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|1285 ش
+| data-type="authorbirthDate" |1285ش
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|تهران
+| data-type="authorBirthPlace" |تهران
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|1381 ش
+| data-type="authorDeathDate" |1381ش
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[غلامحسين رهنما|غلامحسین رهنما]]
+[[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیع‌الزمان فروزانفر]]
+دکتر لوئى لونگ
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[زندگینامه علمی دانشوران]]
+| data-type="authorWritings" |[[زندگی‌نامه علمی دانشوران]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE04088AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE04088AUTHORCODE
 |}
 </div>
-'''احمد بيرشك'''، رياضيدان و پژوهشگر تاريخ علوم ایرانى، در چهارم اسفند 1285، در تهران، ديده به جهان گشود.
+'''احمد بیرشک''' (1285-1381ش)، مترجم، ریاضی‌دان و  تقویم‌نگار، پژوهشگر تاریخ علم، و مدرسه دار ایرانی
+== ولادت ==
+احمد بیرشک، فرزند محمد در چهارم اسفند 1285، در تهران، دیده به جهان گشود.
-وى در دوران كودكى، زبان و ادب فارسی را با كتاب گلستان و همچنين زبان فرانسوى را فراگرفت. پس از آن، به همراه پدر به مشهد رفت و در مدرسه احمديه مشهد، پس از آزمونى كه مدير مدرسه از وى به عمل آورد، وارد كلاس چهارم شد، ولى پس از سه ماه به تشخيص معلم، به كلاس پنجم انتقال يافت. پس از مدتى، تحصيلات خود را در مدرسه آليانس فرانسوى، با حضور در كلاس هفتم، ادامه داد.
+== تحصیلات ==
+وى در دوران کودکى، زبان و ادب فارسی را با کتاب گلستان و همچنین زبان فرانسوى را فراگرفت. پس از آن، به همراه پدر به مشهد رفت و در مدرسه احمدیه مشهد، پس از آزمونى که مدیر مدرسه از وى به عمل آورد، وارد کلاس چهارم شد، ولى پس از سه ماه به تشخیص معلم، به کلاس پنجم انتقال یافت. پس از مدتى، تحصیلات خود را در مدرسه آلیانس فرانسوى، با حضور در کلاس هفتم، ادامه داد.
-پس از پايان دوره دبيرستان، در مهرماه 1308ش به دارالمعلمين عالى، در رشته رياضيات وارد شد و پس از آن، به خدمت وزارت معارف و اوقاف و صنايع مستظرفه درآمد. پس از آن نيز مدتى در سارى به تدريس رياضى، فيزيك، علوم طبيعى و زبان از كلاس اول تا ششم متوسطه، مشغول بود. مدتى نيز رئيس اداره استخدام شهرستان‌ها در كارگزينى وزارت فرهنگ و مدتى رئيس كارگزينى دانشگاه تهران شد. وى در فروردين 1318 نشان دولتى درجه يك دانش را از دفتر رياست جمهورى دريافت نموده بود. در سال 1321ش، پس از آنكه دانشگاه تهران از وزارت معارف جدا شد، وى به عنوان رئيس دانشگاه تهران برگزيده شد و در سال 1322ش مقاله معروف «نقد قانون دانشگاه» را به نگارش درآورد.
+پس از پایان دوره دبیرستان، در مهرماه 1308ش به دارالمعلمین عالى، در رشته ریاضیات وارد شد و پس از آن، به خدمت وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه درآمد. پس از آن نیز مدتى در سارى به تدریس ریاضى، فیزیک، علوم طبیعى و زبان از کلاس اول تا ششم متوسطه، مشغول بود. مدتى نیز رئیس اداره استخدام شهرستان‌ها در کارگزینى وزارت فرهنگ و مدتى رئیس کارگزینى دانشگاه تهران شد. وى در فروردین 1318 نشان دولتى درجه یک دانش را از دفتر ریاست جمهورى دریافت نموده بود. در سال 1321ش، پس از آنکه دانشگاه تهران از وزارت معارف جدا شد، وى به عنوان رئیس دانشگاه تهران برگزیده شد و در سال 1322ش مقاله معروف «نقد قانون دانشگاه» را به نگارش درآورد.
-پس از آنكه در سال 1324ش دانشگاه تهران دوباره به وزارت معارف بازگردانده شد، منوچهر اقبال رياست دانشگاه را برعهده گرفت و بيرشك از شغل ادارى دانشگاه تهران كناره‌گيرى كرده و به تدريس در پلى‌تكنيك و دانشسراى عالى مشغول شد. در اين دو دانشگاه، وى به مدت 18 سال درس مناظر و مرايا (پرسپكتيو) را تدريس كرد. او در دانشسراى عالى، با استادانى چون غلامحسين رهنما، [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بديع‌الزمان فروزانفر]]، شفق، دكتر لوئى لونگ، گابريل ياريئر، آشنا شد و از محضر آنها استفاده كرد. وى همچنين چندين بار براى مطالعه در مورد سيستم آموزشى به فرانسه، انگلستان و آمريكا اعزام شد.
+پس از آنکه در سال 1324ش دانشگاه تهران دوباره به وزارت معارف بازگردانده شد، منوچهر اقبال ریاست دانشگاه را برعهده گرفت و بیرشک از شغل ادارى دانشگاه تهران کناره‌گیرى کرده و به تدریس در پلى‌تکنیک و دانشسراى عالى مشغول شد. در این دو دانشگاه، وى به مدت 18 سال درس مناظر و مرایا (پرسپکتیو) را تدریس کرد. او در دانشسراى عالى، با استادانى چون [[غلامحسين رهنما|غلامحسین رهنما]]، [[فروزانفر، بدیع‌الزمان|بدیع‌الزمان فروزانفر]]، شفق، دکتر لوئى لونگ، گابریل یاریئر، آشنا شد و از محضر آنها استفاده کرد. وى همچنین چندین بار براى مطالعه در مورد سیستم آموزشى به فرانسه، انگلستان و آمریکا اعزام شد.
-در سال 1341ش در زمان وزارت دكتر [[خانلری، پرویز|پرويز ناتل خانلرى]]، به معاونت وزارت فرهنگ رسيد. وى همچنين با دانشگاه صنعتى شريف در ويرايش متون رياضى و فيزيك همكارى داشت.
+در سال 1341ش در زمان وزارت دکتر [[خانلری، پرویز|پرویز ناتل خانلرى]]، به معاونت وزارت فرهنگ رسید. وى همچنین با دانشگاه صنعتى شریف در ویرایش متون ریاضى و فیزیک همکارى داشت.
-يكى از بزرگترين خدمات ايشان به جامعه فرهنگى ایران، بنيان‌گذارى مدارس هدف بود. او به همراه تنى چند از يارانش همچون احمد ديانى، احمد رضا قلى‌زاده، سيد محمد قاضى نورى، على متمدن، دكتر تقى هورفر و احمد انوارى، در تاريخ دوم خرداد 1327 با سرمايه‌اى اندك، اولين مدرسه هدف (مخفف هنر، دانش و فرهنگ) را بنيان نهادند. گروه فرهنگى هدف، متشكل از چهار دبستان دخترانه و پسرانه و چهار دبيرستان تا سال انحلال يعنى 1358ش، بيش از شانزده هزار دانش آموز ديپلمه تربيت كردند. وى در سال 1370ش بنياد دانشنامه بزرگ فارسی را بنيان گذارد و تا سال 1377ش رياست آن را برعهده داشت. در اين سال وى با دريافت لوح تقدير رياست جمهورى به عنوان استاد نمونه شناخته شد و از دانشگاه شهيد بهشتى دكترى افتخارى رياضيات دريافت كرد.
+یکى از بزرگترین خدمات ایشان به جامعه فرهنگى ایران، بنیان‌گذارى مدارس هدف بود. او به همراه تنى چند از یارانش همچون احمد دیانى، احمد رضا قلى‌زاده، سید محمد قاضى نورى، على متمدن، دکتر تقى هورفر و احمد انوارى، در تاریخ دوم خرداد 1327 با سرمایه‌اى اندک، اولین مدرسه هدف (مخفف هنر، دانش و فرهنگ) را بنیان نهادند. گروه فرهنگى هدف، متشکل از چهار دبستان دخترانه و پسرانه و چهار دبیرستان تا سال انحلال یعنى 1358ش، بیش از شانزده هزار دانش آموز دیپلمه تربیت کردند. وى در سال 1370ش بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی را بنیان‌گذارد و تا سال 1377ش ریاست آن را برعهده داشت. در این سال وى با دریافت لوح تقدیر ریاست جمهورى به عنوان استاد نمونه شناخته شد و از دانشگاه شهید بهشتى دکترى افتخارى ریاضیات دریافت کرد.
-وى علاوه بر دانشنامه بزرگ فارسی، در تألیف دانشنامه ایرانيكا، فرهنگ كامل انگليسى- فارسی تأليف عباس آريان‌پور و منوچهر آريان‌پور، فرهنگنامه كودكان و نوجوانان و دانشنامه ایران و اسلام، همكارى داشته است.
+وى علاوه بر دانشنامه بزرگ فارسی، در تألیف دانشنامه ایرانیکا، فرهنگ کامل انگلیسى- فارسی تألیف عباس آریان‌پور و منوچهر آریان‌پور، فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و دانشنامه ایران و اسلام، همکارى داشته است.
-سرانجام اين استاد بزرگ، در عصر روز چهارشنبه 14 فروردين سال 1381، در سن 95سالگى، چشم از جهان فروبست.
+== وفات ==
+سرانجام این استاد بزرگ، در عصر روز چهارشنبه 14 فروردین سال 1381، در سن 95سالگى، چشم از جهان فروبست.
 == آثار==
+تألیفات و ترجمه‌هاى ذیل از جمله آثار اوست:
-تأليفات و ترجمه‌هاى ذيل از جمله آثار اوست:
+# زندگی‌نامه علمى دانشوران؛
+# هندسه مناظر و مرایا؛
+# جدول‌هاى لگاریتم با همکارى ا.انوارى؛
+# گاهنامه تطبیقى سه هزار ساله؛
+# سرگذشت علم نوشته جرج سارتن (کتاب برگزیده سال 1377ش)؛
+# آموزش در جریان پیشرفت، نوشته پائولوفریره؛
+# تاریخ آفریقا، نوشته جى. کى؛
+# زندگی‌نامه برتراند راسل به قلم خودش؛
+# سرگذشت علم، نوشته جورج سارتن؛
+# یک، دو، سه... بى‌نهایت، نوشته ژرژ گاموف؛
+# جهان و انشتاین، نوشته لینکلن بارنت؛
+# رهبر علم، نوشته آیزاک آسیموف؛
-- زندگی‌نامه علمى دانشوران؛
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-- هندسه مناظر و مرايا؛
-- جدول‌هاى لگاريتم با همكارى ا.انوارى؛
-- گاهنامه تطبيقى سه هزار ساله؛
-- سرگذشت علم نوشته جرج سارتن (كتاب برگزيده سال 1377ش)؛
-- آموزش در جريان پيشرفت، نوشته پائولوفريره؛
-- تاريخ آفريقا، نوشته جى. كى؛
-- زندگی‌نامه برتراند راسل به قلم خودش؛
-- سرگذشت علم، نوشته جورج سارتن؛
-- يك، دو، سه... بى‌نهايت، نوشته ژرژ گاموف؛
-- جهان و انشتاين، نوشته لينكلن بارنت؛
-- رهبر علم، نوشته آيزاك آسيموف؛
+[[زندگی‌نامه علمی دانشوران]]
-==وابسته‌ها==
+[[گاهنامۀ تطبیقی سه هزار ساله]]
-[[زندگینامه علمی دانشوران]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:مترجمان]]
+[[رده:ریاضیدانان]]
+[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]