تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران
نام کتاب | تاریخ تشیع در کرمانشاه از آغاز تا امروز بانضمام پیشینه اعتقادی در غرب ایران |
---|---|
نام های دیگر کتاب | |
پدیدآورندگان | سلطانی، محمد علی (نويسنده) |
زبان | فارسی |
کد کنگره | DSR 2047 /ر85 س8 1300 |
موضوع | کرمانشاهان - تاریخ
کرمانشاهان - سیر و سیاحت |
ناشر | [بی نا] |
مکان نشر | [بی جا] - |
سال نشر | |
کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE18772AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تاريخ تشيع در كرمانشاه از آغاز تا امروز به انضمام پيشينه اعتقادى در غرب ايران»، اثر محمدعلى سلطانى، در واقع مجلد ششم «جغرافياى تاريخى و تاريخ مفصل كرمانشاهان» است كه به بررسى سابقه تاريخى و شناخت علما و بزرگان مذهب شيعه اثناعشريه مىپردازد [۱].
ساختار
كتاب در ضمن يك مقدمه و پنج بخش كلى تدوين شده است. بهجز بخش اول كه به پيشينه اوضاع اعتقادى كرمانشاه اختصاص دارد، چهار بخش ديگر به معرفى خاندانهاى مذهبى، علما، سادات و متأخرين شيعه كرمانشاه اختصاص يافته است.
نويسنده با قلمى روان و با استفاده از مصاحبهها و بهرهيابى از آرشيو و آلبومهاى منحصربهفرد بر ارزرش اين اثر افزوده است.
گزارش محتوا
نويسنده، مطالب كتاب را با بررسى پيشينه اعتقادى و نگاهى گذرا به سير تطور اديان و مذاهب آغاز كرده است. اين بخش، در حقيقت بخش «ضميمه» ذكرشده در عنوان كتاب است كه متقدم شده است. وى در رابطه با اعتقادات مردم كرمانشاه پيش از اسلام مىنويسد: «كرمانشاهان از مناطق مهم در قلمرو جغرافيايى ماد بزرگ است كه در فصل جغرافياى تاريخى جلد اول اين مجموعه بهطور مفصل به موقعيت و مشخصات آن اشاره شده است» [۲]. سلطانى نخستين آيين كهن در سرزمين كرمانشاهان را آئين مغان مىداند و آئينهاى مانوى، زروانى و مزدكى را نيز از ديگر آئينهاى منطقه پيش از ورود اسلام مىداند [۳].
كرمانشاه از ديرباز مهد تشيع علوى بوده است؛ لذا نويسنده بدون اينكه اسامى فرق تشيع را ذكر كند تنها به تقسيمبندى فرق مختلف تشيع اشاره كرده و در پايان تأكيد مىكند: «امامت در شيعه اثناعشريه بنا بر نص جلى و لطف خداوند است» [۴].
در ادامه مطالب كتاب، خاندانهاى مذهبى شيعى در كرمانشاه و مشاهير برجسته آنها به همراه زندگىنامه، تحصيلات، آثار و ويژگىهاى برجسته زندگى آنها معرفى شدهاند. در باره هر خاندان تصاويرى از رجال برجسته و معاصر آنها، اسناد و شجرهنامههايى كه به دست آمده ارائه شده است. خاندان آل آقا، جليلى، شهرستانى كرمانشاهى، شيخ الاسلام كرمانشاهى، كزازى، ميبدى و نجومى از جمله خاندانهاى مشهور كرمانشاه هستند. آخوند ملا عبدالاحد كزازى، آيتالله سيد على ميبدى، آيتالله سيد جواد و فرزند ايشان سيد مرتضى نجومى از جمله بزرگانى بودهاند كه در خانوادههايى جليلالقدر رشد و تربيت يافته و منشأ بركات فراوان بودهاند [۵].
در بخش ديگرى از كتاب به شرح زندگانى علماى شيعى كرمانشاه پرداخته شده است. در اين بخش تنها نام 10 تن از علماى كرمانشاه ذكر شده است؛ دليل اين امر اين است كه نويسنده در بخش پيشين، شرح حال تعدادى از علما را در ضمن خاندان آنها ذكر نموده و از تكرار نام آنها در اين بخش خوددارى كرده است. سيد ابراهيم موسوى كرمانشاهى، شيخ عطاءالله اشرفى اصفهانى چهارمين شهيد محراب، ملا ابوالقاسم معروف به پريشان دينورى، سيد حسين حائرى طباطبايى و سردار كابلى از جمله علماى بزرگى بودهاند كه از آنها در اين بخش ياد شده است [۶].
در كرمانشاه ذريه اهلبيت(ع) و سادات فراوانى سكونت دارند كه اسامى تعداد زيادى از مشهورين آنها در بخش خاندانهاى مذهبى و علماى شيعى كرمانشاه ذكر شده است. نويسنده در بخشى مجزا به معرفى تعداد ديگرى از سادات مشهور كرمانشاهى پرداخته است [۷].
در دوره معاصر، عرفا، فلاسفه و حكماى بزرگى در كرمانشاه پرورش يافتهاند. بديعالملك ميرزا، كيوان سميعى، شيخ شهابالدين حكيم، شيخ على علما و ميرزا محمدعلى مظلوم از جمله شخصيتهاى برجسته بودهاند كه نام و ياد آنها حسن ختام كتاب شده است [۸].
وضعيت كتاب
فهرست مطالب كتاب در دو بخش ارائه شده كه بخش اول در ابتداى كتاب و بخش دوم در صفحه 361 آمده است. در پاورقىهاى كتاب، منابع كتبى و شفاهى كتاب و نيز توضيحاتى پيرامون برخى اسناد، اعلام و عبارات ذكر شده است. صفحات پايانى كتاب به فهرست منابع و نمايه اسامى اختصاص يافته است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.