تسنيم، تفسير قرآن کريم

تفسیرتسنیم
پدیدآوران	جوادی آملی،عبدالله (نویسنده)
ناشر	اسراء
مکان نشر	قم - ایران
چاپ	1
شابک	‎978-964-5984-44-9
زبان	فارسی
تعداد جلد	80(48جلدچاپ شده تا اردیبهشت 1398)

تفسیر تسنیم

تفسیر تسنیم نوشته حضرت آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی می‌باشد،که در 48 جلد تاکنون (اردیبهشت 1398)چاپ گردیده است.جلد چهل و هشتم تفسیر تسنیم از آیات 1 الی 39 سوره مبارکه اسراء تنظیم شده است. تسنیم تفسیری قرآن به قرآن است.این تفسیرجزءتفاسیر ترتیبی قرآن کریم میباشدکه بر پایه تفسیر المیزان نگاشته شده است.نام این تفسیر راازآیه ۲۷ سوره مطففین گرفته اند که به معنی چشمه ای در بهشت می‌باشد.این تفسیر مفصل‌ترین تفسیری است که در تاریخ اسلام نگاشته شده است.

منهج تفسيری تسنيم

از ديدگاه مفسر، منابع تفسير قرآن عبارت‌اند از «قرآن، سنت و عقل» و چون «منهج و روش تفسيری» هر مفسر، پيوند تنگاتنگی با «منابع تفسير قرآن» دارد، به اجمال میتوان منهج تفسيری تسنيم را «منهج اجتهادی جامع» و دربردارندهٴ «تفسير قرآن به قرآن»، «تفسير قرآن به سنت» و «تفسير قرآن به عقل» ناميد. در ميان اين سه شيوه، كارآمدترين آن ها، «تفسير قرآن به قرآن» است، زيرا مهم‌ترين منبع تفسير قرآن، خود قرآن است كه مبيّن، شاهد و مفسّر خويش است و در دستيابی به معارف قرآن اثری عميق دارد. تأكيد بيشتر بر «تفسير قرآن به قرآن» هرگز به معنای نفی تفسير قرآن به سنت يا طرد تفسير قرآن به عقل و حتی به معنای عدم بهره گيری از علوم انسانی و دانش تجربی در تفسير قرآن نيست. به باور استاد، تفسير قرآن به قرآن، شيوه تفسيری پيامبر اكرم(ص) و اهل بيت(عليهم‌السلام) است كه از هر خطای نظری معصوم و از هر لغزش عملی مصون بوده و در نتيجه پيروی از آنان لازم، حيات آفرين و نجاتبخش است.

ساختار

مفسر جلد اول تفسیر رابا ده فصل آغاز کرده اندکه برخي مباحث علوم قرآنی مانند زبان قرآن كريم، ويژگي‌های تفسير قرآن، تفسير قرآن به قرآن، تفسير قرآن به سنت، تفسير قرآن به عقل، تفسير به رأي، جايگاه آرای مفسران و شأن نزول در تفسير، شأن نزول، فضای نزول و جوّ نزول، شبهات نوظهور و فهم قرآن و اوصاف قرآن در نگاه اهل عصمت را شامل می‌شود.تفسیرتسنیم در 48 جلد تاکنون (اردیبهشت 1398)چاپ گردیده است.جلد چهل و هشتم آیات 1 الی 39 سوره مبارکه اسراءدربر میگیرد و سُوَر به صورت ترتیبی تفسیر شده است وقرار است تفسیر کامل قرآن کریم را در هشتاد جلد به پایان برسانند، که تا جلد پنجاه شامل 15جز اول قرآن کریم و سی جلد باقی مانده برای پانزده جز دوم میباشد.در تفسير هر آيه چهار مرحله را در نظر دارند: گزيدهٴ تفسير، تفسير آيه (مفردات)، اشارات و لطايف و بحث روايي كه شاخصهٴ ممتاز اين تفسير است.

گزارش محتوا

دراین تفسیر مفسر اول پیشگفتاری درباره سوره بیان میکنند که دراین بخش یک طرح کلی از سوره را به ما میدهندودربخش نخست بعداز آوردن آیه یا آیات تفسیر که با عنوان گزیده تفسیر مطرح می‌شودبه مقدمه و گزیده ای از تفسیر می‌پردازدودر بخش بعدی که تفسیر آیه می‌باشد آیات ترجمه نشده است.و سپس در بخش تفسیر از ادبیات عرب و منابع آن استفاده شده است و معنا آیه را مفصل‌تر بررسی می‌کنند. بخش سوم با نام «لطایف و اشارات» آمده که مهمترین بخش تفسیر است. قدرت تحلیل، اشراف بر عرفان نظری و عملی و میدان داری مفسر در فلسفه و کلام به خوبی دراین بخش آشکار شده است. در بحث روایی که آخرین بخش از گفتار مفسردر هر فصل است، روایات را طبقه‌بندی کرده و در پایان به جمع‌بندی پرداخته و آن را تحت عنوان «الاشاره» آورده است. در این بخش، روایاتی را از منابع حدیثی یا تفسیری انتخاب کرده در بسیاری از موارد به شرح آنها پرداخته و در صورت لزوم به رفع تنافی ظاهری آنها روی آورده یا بعضی را کنار نهاده است. مفسر در این بخش از طولانی شدن ابایی نداشته ومنبعی در شرح و تبیین روایات تدوین نموده است. مفسر به روایات شأن نزول نیز توجه داشته و به عنوان یک مبنا در روایات شأن نزول به متعدد بودن سبب نزول باور دارد و بیشتر روایات تفسیری را از باب تطبیق مصداقی و از نوع جَری می‌داند و معتقد است چه بسا روایتی بیانگر باطن قرآن و در مقام ذکر مصادیق باطن قرآن باشد.

وضعیت کتاب

این تفسیر دارای دو فهرست میباشد که یکه از آن هادر اول کتاب باعنوان فهرست اجمال موضوعات ودیگری در آخر کتاب باعنوان فهرست تفضیلی آمده است.وفهرست آیات،کتب،اشعار،اعلام وروایات در آخر کتاب میباشد. درپاورقی نیزعلاوه برذکرمنابع دربرخی مواقع برای توضیح بیشتربه تبیین مباحث پرداخته اند. این تفسیر به زبان عربی باعنوان تسنیم فی تفسیر القرآن نیز منتشر گردیده است.