۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'غالبا' به 'غالباً ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
'''حارث مُحاسِبى، ابوعبدالله بصرى'''(۲۴۳–۱۶۵ ه. ق)، زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقيه و متكلم قرن سوم مىباشد. | '''حارث مُحاسِبى، ابوعبدالله بصرى'''(۲۴۳–۱۶۵ ه. ق)، زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقيه و متكلم قرن سوم مىباشد. | ||
== ولادت == | |||
وى در بصره متولد شد و در همان جا پرورش يافت. تاريخ تولد وى را حوالى دهه هفتم از قرن دوم و حدودا در 165ق ذكر كردهاند. برخى او را عَنَزى، منسوب به عَنَزه، از قبايل عدنانى، دانستهاند. | وى در بصره متولد شد و در همان جا پرورش يافت. تاريخ تولد وى را حوالى دهه هفتم از قرن دوم و حدودا در 165ق ذكر كردهاند. برخى او را عَنَزى، منسوب به عَنَزه، از قبايل عدنانى، دانستهاند. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
لقب محاسبى ازآنرو به وى داده شده كه به قولى سنگريزههايى داشته كه شمار ذكرها را با آن نگاه مىداشته و بنا بر قول مشهورتر، عمل محاسبه نفس براى او بسيار مهم بوده و غالباً به آن مىپرداخته است؛ چنانكه علاوه بر تأكيد فراوان بر اين عمل در آثار خود، حتى در نام سه فقره از كتابهاى وى نيز واژه «محاسبه» آمده است. | لقب محاسبى ازآنرو به وى داده شده كه به قولى سنگريزههايى داشته كه شمار ذكرها را با آن نگاه مىداشته و بنا بر قول مشهورتر، عمل محاسبه نفس براى او بسيار مهم بوده و غالباً به آن مىپرداخته است؛ چنانكه علاوه بر تأكيد فراوان بر اين عمل در آثار خود، حتى در نام سه فقره از كتابهاى وى نيز واژه «محاسبه» آمده است. | ||
محاسبى در نوجوانى با خانواده خود از بصره به بغداد رفت. بيشتر عمر وى در بغداد سپرى شد | == تحصیلات == | ||
محاسبى در نوجوانى با خانواده خود از بصره به بغداد رفت. بيشتر عمر وى در بغداد سپرى شد. در روزهاى ورودش به بغداد، اين شهر، مركز تلاقى فرهنگهاى يونانى، ايرانى، عربى و اسلامى بود. محاسبى پس از مواجهه با اين فرهنگها و جاذبههاى هركدام و مشاهده اختلافات آنها با يكديگر، با جد و جهد به كار برخاست و پس از اخذ مواد و عناصرى از آنها سرانجام راه و روش اهل سنّت را بهگونهاى آميخته با تصوف برگزيد و همه كوشش خود را وقف ترويج اين روش و مبارزه با مخالفان آن كرد. وى از يزيد بن هارون و محمد بن كثير صوفى و كسانى كه در طبقه آن دو بودند حديث روايت كرد و از امام شافعى فقه فراگرفت. وى بيانى روان، شيرين و ممتاز داشت كه حتى مخالفان را متأثر مىساخت؛ چنانكه يك بار [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]]، از مخالفان سرسخت حارث، پنهانى در جايى نشست تا سخن وى را بشنود و با شنيدن سخنان وى سخت متأثر شد و گريه كرد. | |||
افراد زيادى از وى روايت كردهاند. حسن مسوحى از مصاحبان سالمند او و جنيد بغدادى از مريدان او بودند. جنيد پرسشهايى مطرح مىكرد و پاسخ مىگرفت. بيشتر آنچه [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعيم]] از محاسبى نقل كرده، به روايت از جنيد است. احمد بن عاصم انطاكى، از صوفيان مشهور و ابوحمزه بزازِ بغدادى هم از مريدان او بودند. | افراد زيادى از وى روايت كردهاند. حسن مسوحى از مصاحبان سالمند او و جنيد بغدادى از مريدان او بودند. جنيد پرسشهايى مطرح مىكرد و پاسخ مىگرفت. بيشتر آنچه [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعيم]] از محاسبى نقل كرده، به روايت از جنيد است. احمد بن عاصم انطاكى، از صوفيان مشهور و ابوحمزه بزازِ بغدادى هم از مريدان او بودند. | ||
حارث بيشتر وقت خود را به تدريس، عبادت، وعظ و تأليف مىگذراند و به دليل توجه به مباحث كلامى و مطالعه مقالات اهل كلام و نگارش كتابهايى در اين زمينه، توانايى يافت كه حتى در كتابهاى عرفانى و اخلاقىاش گونهاى تفكر، نظم و ترتيب منطقى را حاكم سازد. چندى نگذشت كه آوازه وى در بغداد پيچيد و سپس به همه مناطق جهان اسلام راه يافت. كراماتى نيز به او نسبت دادهاند. برخى از اهل سنّت، سيره او را مطابق سيره ابوذرِ غفارى دانسته و علت اتخاذ چنين سيرهاى را همانندىهاى موجود در محيط زندگى وى با محيط ابوذر شمردهاند. | حارث بيشتر وقت خود را به تدريس، عبادت، وعظ و تأليف مىگذراند و به دليل توجه به مباحث كلامى و مطالعه مقالات اهل كلام و نگارش كتابهايى در اين زمينه، توانايى يافت كه حتى در كتابهاى عرفانى و اخلاقىاش گونهاى تفكر، نظم و ترتيب منطقى را حاكم سازد. چندى نگذشت كه آوازه وى در بغداد پيچيد و سپس به همه مناطق جهان اسلام راه يافت. كراماتى نيز به او نسبت دادهاند. برخى از اهل سنّت، سيره او را مطابق سيره ابوذرِ غفارى دانسته و علت اتخاذ چنين سيرهاى را همانندىهاى موجود در محيط زندگى وى با محيط ابوذر شمردهاند. | ||
== وفات == | |||
او در سال 243ق، در بغداد درگذشت. | |||
== آثار == | == آثار == |
ویرایش