خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مقدمه نویس ' به 'مقدمه‌نویس ') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
الکافیه فی النحو. شرح | الکافیه فی النحو. شرح | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[طریفی، محمد نبیل]] ( | [[طریفی، محمد نبیل]] (مقدمه‌نویس و مصحح) | ||
[[بغدادی، عبدالقادر بن عمر]] ( | [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر]] (نویسنده) | ||
[[یعقوب، امیل]] (اشراف) | [[یعقوب، امیل]] (اشراف) | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =13 | | تعداد جلد =13 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10162 | ||
| کتابخوان همراه نور =10162 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|خزانة الأدب (ابهام زدایی)}} | |||
'''خزانة الادب و لب لباب لسان العرب'''، كتابى است به زبان عربى كه درباره علوم عربى و ادبيات عرب نگاشته شده است. | '''خزانة الادب و لب لباب لسان العرب'''، كتابى است به زبان عربى كه درباره علوم عربى و ادبيات عرب نگاشته شده است. تأليف اين كتاب، از 1073 آغاز و تا 1079ق، به طول انجاميده است و مهم‌ترين اثر ادبى [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر بغدادى]] است. | ||
تأليف اين كتاب، از 1073 آغاز و تا 1079ق، به طول انجاميده است و مهم‌ترين اثر ادبى [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر بغدادى]] است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
كتاب، از لحاظ استشهاد به آيات قرآن و احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى است و به‌خصوص اشعارى كه در اين كتاب مورد استشهاد قرار گرفته و شمار آنها نزدیک به هزار بيت است، دست‌مايه [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر بغدادى]] در تأليف كتاب بزرگ «[[خزانة الأدب و غاية الأرب|خزانة الادب]]» شده است كه خود در واقع شرح گسترده‌اى است بر شواهد شعرى استرآبادى. | كتاب، از لحاظ استشهاد به آيات قرآن و احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى است و به‌خصوص اشعارى كه در اين كتاب مورد استشهاد قرار گرفته و شمار آنها نزدیک به هزار بيت است، دست‌مايه [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر بغدادى]] در تأليف كتاب بزرگ «[[خزانة الأدب و غاية الأرب|خزانة الادب]]» شده است كه خود در واقع شرح گسترده‌اى است بر شواهد شعرى استرآبادى. | ||
پاره‌اى از عبارات «[[ | پاره‌اى از عبارات «[[نهجالبلاغة (صبحی صالح)|نهجالبلاغة]]» نيز در شرح استرآبادى مورد استشهاد قرار گرفته است. | ||
[[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر]]، شواهد شرح استرآبادى را با شماره آورده است و فارغ از متن، به تحليل صرفى و نحوى شواهد پرداخته و اقوال نحوى راجع به آن را بيان كرده است. وى، پس از طرح مسائل فرعى ابيات، به منبع‌شناسى اشعار و گويندگان آنها اشاره مى‌كند و شرح حال بسيارى از نويسندگان و شاعران را به دست مى‌دهد. عبدالقادر، هم‌چنين نظر لغويان را درباره شواهد، مورد مطالعه قرار مى‌دهد و با ذكر ابيات ديگر قصيده‌ها، راجع به آنها - اعم از اشعار دوره جاهلى و دوره اسلامى - بحث مى‌كند. بنا بر اين، ديگر نمى‌توان اين كتاب را تنها به‌عنوان شرح شواهد دانست، زيرا روايات بى‌شمار در زمينه اخبار و اشعار عرب جاهلى و اسلامى، از «[[خزانة الأدب و غاية الأرب|خزانة الادب]]»، دايرةالمعارفى ادبى ساخته است كه ديگر هيچ اديبى از آن نمى‌تواند بى‌نياز باشد. مؤلف، در مقدمه كتاب، برنامه و نيز منابع كار خود را به تفصيل معرفى كرده است. | [[بغدادی، عبدالقادر بن عمر|عبدالقادر]]، شواهد شرح استرآبادى را با شماره آورده است و فارغ از متن، به تحليل صرفى و نحوى شواهد پرداخته و اقوال نحوى راجع به آن را بيان كرده است. وى، پس از طرح مسائل فرعى ابيات، به منبع‌شناسى اشعار و گويندگان آنها اشاره مى‌كند و شرح حال بسيارى از نويسندگان و شاعران را به دست مى‌دهد. عبدالقادر، هم‌چنين نظر لغويان را درباره شواهد، مورد مطالعه قرار مى‌دهد و با ذكر ابيات ديگر قصيده‌ها، راجع به آنها - اعم از اشعار دوره جاهلى و دوره اسلامى - بحث مى‌كند. بنا بر اين، ديگر نمى‌توان اين كتاب را تنها به‌عنوان شرح شواهد دانست، زيرا روايات بى‌شمار در زمينه اخبار و اشعار عرب جاهلى و اسلامى، از «[[خزانة الأدب و غاية الأرب|خزانة الادب]]»، دايرةالمعارفى ادبى ساخته است كه ديگر هيچ اديبى از آن نمى‌تواند بى‌نياز باشد. مؤلف، در مقدمه كتاب، برنامه و نيز منابع كار خود را به تفصيل معرفى كرده است. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[شرح الرضي علی الكافية]] | [[شرح الرضي علی الكافية]] | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۷: | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۸
| خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طریفی، محمد نبیل (مقدمه‌نویس و مصحح)
بغدادی، عبدالقادر بن عمر (نویسنده) یعقوب، امیل (اشراف) |
| عنوان‌های دیگر | الوافیه فی شرح الکافیه. برگزیده. شرح الکافیه فی النحو. شرح |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1418 ق یا 1998 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن حاجب، عثمان بن عمر، ۵۷۰ - ۶4۶ق. الکافیه فی النحو - نقد و تفسیر
رضی‌الدین استرآبادی، محمد بن حسن، - ۶۸۶ق. الوافیه فی شرح الکافیه - نقد و تفسیر زبان عربی - شواهد شعری زبان عربی - نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 13 |
| کد کنگره | PJ 6151 /الف2 ک20242 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
خزانة الادب و لب لباب لسان العرب، كتابى است به زبان عربى كه درباره علوم عربى و ادبيات عرب نگاشته شده است. تأليف اين كتاب، از 1073 آغاز و تا 1079ق، به طول انجاميده است و مهم‌ترين اثر ادبى عبدالقادر بغدادى است.
ساختار
كتاب، داراى سيزده جلد و مشتمل بر مقدمه‌اى مفصل به قلم محقق، دكتر محمد نبيل طريفى، مقدمه‌اى به قلم مؤلف و بخش‌هاى مختلف است كه به موضوعات نحوى اختصاص يافته است.
گزارش محتوا
اين كتاب كه خود، در واقع، شرحى بر شواهد شرح محمد بن حسن رضى استرآبادى بر «الكافية» ابن حاجب است، شرحى است مبسوط بر مسائل نحوى كه در آن به همه آراء و نظريات مختلف پرداخته شده است، اما مؤلف، همچون ابن حاجب، بيشتر، گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظريه‌اى خاص؛ با اين‌همه، وى در جاى جاى كتاب، از خود استقلال رأى نشان مى‌دهد و در بحث از مسائل نحوى، نظريات خود را نيز در پيش مى‌نهد يا از ديدگاهى خاص دفاع مى‌كند.
كتاب، از لحاظ استشهاد به آيات قرآن و احاديث نبوى و اشعار عرب، بسيار غنى است و به‌خصوص اشعارى كه در اين كتاب مورد استشهاد قرار گرفته و شمار آنها نزدیک به هزار بيت است، دست‌مايه عبدالقادر بغدادى در تأليف كتاب بزرگ «خزانة الادب» شده است كه خود در واقع شرح گسترده‌اى است بر شواهد شعرى استرآبادى.
پاره‌اى از عبارات «نهجالبلاغة» نيز در شرح استرآبادى مورد استشهاد قرار گرفته است.
عبدالقادر، شواهد شرح استرآبادى را با شماره آورده است و فارغ از متن، به تحليل صرفى و نحوى شواهد پرداخته و اقوال نحوى راجع به آن را بيان كرده است. وى، پس از طرح مسائل فرعى ابيات، به منبع‌شناسى اشعار و گويندگان آنها اشاره مى‌كند و شرح حال بسيارى از نويسندگان و شاعران را به دست مى‌دهد. عبدالقادر، هم‌چنين نظر لغويان را درباره شواهد، مورد مطالعه قرار مى‌دهد و با ذكر ابيات ديگر قصيده‌ها، راجع به آنها - اعم از اشعار دوره جاهلى و دوره اسلامى - بحث مى‌كند. بنا بر اين، ديگر نمى‌توان اين كتاب را تنها به‌عنوان شرح شواهد دانست، زيرا روايات بى‌شمار در زمينه اخبار و اشعار عرب جاهلى و اسلامى، از «خزانة الادب»، دايرةالمعارفى ادبى ساخته است كه ديگر هيچ اديبى از آن نمى‌تواند بى‌نياز باشد. مؤلف، در مقدمه كتاب، برنامه و نيز منابع كار خود را به تفصيل معرفى كرده است.
وضعيت كتاب
اين اثر، در 4 جزء، نخست در بولاق و سپس در قاهره، در سال 1935م، با شرح و تحقيق عبدالسلام محمد هارون منتشر شد.
نسخه حاضر در برنامه، در 12 جلد، با پاورقى‌هاى محقق، زير نظر دكتر اميل بديع يعقوب منتشر شده و در انتهاى هر جلد، فهرست تراجم و نيز فهرست مطالب مندرج در آن جلد آمده است.
جلد دوازدهم اين مجموعه، مشتمل بر يادداشتى به قلم دكتر محمد فلفل درباره روش بغدادى در شرح شواهد نحوى مى‌باشد و در ادامه اين جلد و نيز جلد سيزدهم فهرست‌هاى ذيل آمده است:
- فهرست آيات قرآنى؛
- فهرست احاديث و آثار و اخبار؛
- فهرست ضرب المثل‌ها؛
- فهرست قافيه‌ها؛
- فهرست رجزها؛
- فهرست اعلام؛
- فهرست شهرها و جاى‌ها؛
- فهرست بلاغت و نقد؛
- فهرست عروض و قافيه؛
- فهرست ايام العرب؛
- فهرست منابع و مآخذ؛
- فهرست مطالب كتاب.
منابع مقاله
- شمس، مريم، دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 12، ص 368 - 369؛
- ارزنده، مهران، همان، ج 8، ص 180؛
- مقدمه محقق؛
- يادداشت دكتر محمد فلفل.