خویی، سید ابوالقاسم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌نور
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۵۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۱ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
[[پرونده:NUR00013.jpg|بندانگشتی|خویی، ابوالقاسم ]]
| عنوان = سید ابوالقاسم خویى
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| تصویر = NUR00013.jpg
|-
| اندازه تصویر =
! نام!! data-type='authorName'|خویی، ابوالقاسم
| توضیح تصویر =  
|-
| نام کامل = خویی، سید ابوالقاسم
|نام های دیگر  
| نام‌های دیگر = آیت‌الله خویی
|data-type='authorOtherNames'| آیت‌الله خویی


ابوالقاسم خویی
ابوالقاسم خویی


خویی غروی، ابوالقاسم
خویی غروی، ابوالقاسم
|-
| لقب =
|نام پدر
| تخلص =
|data-type='authorfatherName'|سید علی‌اکبر خوئی
| نسب =  
|-
| نام پدر =
|متولد
| ولادت = 1278ش / 1317ق / 1899م
|data-type='authorbirthDate'|۱۵ رجب ۱۳۱۷ق. یا 1899 م
| محل تولد = خوی
|-
| کشور تولد =
|محل تولد
| محل زندگی =
|data-type='authorBirthPlace'|خوی
| رحلت = 1371ش / 1413ق / 1992م
|-
| شهادت =
|رحلت
| مدفن =
|data-type='authorDeathDate'|1371 هـ.ش یا 1413 هـ.ق یا 1992 م
| طول عمر =  
|-
| نام همسر =
|اساتید
| فرزندان =
|data-type='authorTeachers'|آيت الله شيخ فتح الله شريعت اصفهانى ، آيت الله ميرزاى نائينى ، آيت الله آقا ضياء عراقى ، آيت الله شيخ محمد حسين غروى اصفهانى ، آيت الله شيخ محمد جواد بلاغى نجفى ،آيت الله آقا ميرزا على آقا قاضى
| خویشاوندان =  
|-
| دین =
|برخی آثار
| مذهب =
|data-type='authorWritings'|معجم رجال الحديث - البيان في تفسير القرآن - فقه الشيعة - مستند العروة الوثقى - التنقيح
| پیشه =  
|-class='articleCode'
| منصب =  
|کد مولف
| پس از =
|data-type='authorCode'|13
| پیش از =  
|}
| اساتید = آیت‌الله [[شریعت اصفهانی، فتح‌الله|فتح‌الله شریعت اصفهانى]]
</div>
==ولادت==


'''سید ابو القاسم خویى''' از فقیه و اصولی و یکی از مراجع تقلید شیعه،  شب پانزدهم ماه رجب سال 1317 هجرى قمرى، در خانوادۀ علم و دانش و تقوا در شهرستان خوى دیده به جهان گشود.
آیت‌الله [[نایینی، محمدحسین|میرزاى نائینى]]


==خاندان==
[[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضیاء عراقى]]


پدر او مرحوم آیت الله حاج سید على اکبر، فرزند سید هاشم موسوى خویى، یکى از شخصیتهاى برجستۀ خوى بود و مردم به او به دیدۀ اکرام و احترام مى‌نگریستند.
آیت‌الله شیخ [[اصفهانی، محمدحسین|محمدحسین غروى اصفهانى]]
| مشایخ  =
| معاصرین =
| شاگردان =
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی =
| دانشگاه =
| حوزه =
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =
| آثار = [[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة]]


آیت الله سید على اکبر خویى در 28 صفر 1285 هجرى قمرى در شهرستان خوى به دنیا آمد.وى در سال 1307 هجرى قمرى، براى فراگیرى علوم دینى به عتبات عالیات رفت و در محضر اساتید بزرگ سامرا و نجف، از جمله علامه فاضل شربیانى و علامه شیخ محمد حسن مامقانى به فراگیرى علوم اسلامى پرداخت.
[[البيان في تفسير القرآن]]


او در سال 1315 هجرى قمرى، به زادگاه خویش بازگشت و ریاست دینى شهر را برعهده گرفت.
فقه الشيعة


سید على اکبر در سال 1328 هجرى قمرى، به علت عدم موافقت با مشروطۀ غیر مشروعه به نجف مهاجرت کرد و در آنجا مورد اعتماد آیت الله سید محمد کاظم یزدى (صاحب عروة) قرار گرفت و در ادارۀ حوزۀ نجف، فعالیتهاى چشمگیرى از خود نشان داد.
مستند العروة الوثقى


وى در سال 1346 هجرى به مشهد مقدس هجرت نمود و در سن هشتاد و شش سالگى، در سفر زیارت مولاى متقیان على علیه السلام، در 18 شعبان 1371 هجرى بدرود حیات گفت و پس از تشییع و نماز علامه شیخ آقا بزرگ تهرانى بر پیکرش، در حرم امیر المؤمنین علیه السلام به خاک سپرده شد.
التنقيح
| وبگاه =
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE00013AUTHORCODE
}}
{{کاربردهای دیگر|خویی (ابهام زدایی)}}
'''سید ابوالقاسم خویى''' (1317- 1413ق)، فقیه، اصولی، عالم بزرگ رجالی، مفسر قرآن، متکلم، از مراجع تقلید شیعه، نویسنده مجموعه 24 جلدی [[معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة]]


==کسب علم و دانش==
== ولادت ==
در شب پانزدهم ماه رجب سال 1317ق، در خانواده علم و دانش و تقوا در شهرستان خوى دیده به جهان گشود.


آیت الله سید ابو القاسم خویى در دامان پاک پدر و مادرش دوران کودکى را پشت سر نهاده، پس از آموختن قرآن و خواندن و نوشتن، در 13 سالگى (سال 1330 هجرى قمرى) همراه برادر بزرگ خویش مرحوم سید عبد الله خویى و دیگر افراد خانواده رهسپار نجف شد.
==تحصیلات==


ایشان از دوران کودکى و نوجوانى به هوش و ذکاوت و حافظه و استعداد در میان همسالان خود معروف بوده و در اندک زمانى گوى سبقت را از همگان ربود.
آیت‌الله سید ابوالقاسم خویى در دامان پاک پدر و مادرش دوران کودکى را پشت سر نهاده و پس از آموختن قرآن و خواندن و نوشتن، در 13 سالگى (سال 1330ق) همراه برادر بزرگ خویش مرحوم سید عبدالله خویى و دیگر افراد خانواده رهسپار نجف شد.


==تدریس==
ایشان از دوران کودکى و نوجوانى به هوش و ذکاوت و حافظه و استعداد در میان همسالان خود معروف بود و در اندک زمانى گوى سبقت را از همگان ربود.


آیت الله خویى در خلال تحصیل، به تدریس نیز مى‌پرداخت و هر کتابى را که مى‌آموخت، کتاب پیش از آن را تدریس مى‌کرد. معظم له خود در این باره چنین مى‌فرماید:
او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی حوزه پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنانکه خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از [[نائینی، محمدحسین|محمدحسین نائینی]] و [[اصفهانی، محمدحسین|محمدحسین غروی اصفهانی]] داشته است.


«زمانى که دومین جلد شرح لمعه را فرا مى‌گرفتم. خود به تدریس و تعلیم اولین جلد این کتاب پرداختم.»
===اساتید===
{{ستون-شروع|2}}
# پدر بزرگوارش؛
# آیت‌الله شیخ [[شریعت اصفهانی، فتح‌الله|فتح‌الله شریعت اصفهانى]] (متوفاى 1339ق)؛
# آیت‌الله [[نایینی، محمدحسین|میرزاى نائینى]] (متوفاى 1355ق)؛
# آیت‌الله [[عراقی، ضیاءالدین|آقا ضیاء عراقى]] (متوفاى 1361ق)؛
# آیت‌الله شیخ [[اصفهانی، محمدحسین|محمدحسین غروى اصفهانى]] (متوفاى 1361ق)؛
# آیت‌الله میرزا على‌آقا شیرازى فرزند [[میرزای شیرازی، سید محمدحسن|میرزاى شیرازى]] (متوفاى 1355ق)؛
# آیت‌الله شیخ [[بلاغی، محمدجواد|محمدجواد بلاغى نجفى]] (متوفاى 1352ق)؛
# آیت‌الله سید حسین بادکوبه‌اى (متوفاى 1358ق)؛
# آیت‌الله آقا [[قاضی تبریزی، سید علی|میرزا على‌آقا قاضى]] (متوفاى 1366ق)؛ و...
{{پایان}}


ایشان سالها به تدریس خارج فقه و اصول و تفسر قرآن کریم اشتغال داشت.
===مشایخ روایت===


آیت الله خویى در هر روز چهار نوبت به تدریس پرداخته و اکثر اوقات خویش را به تتبع، تحقیق، تألیف، تدریس و تعلیم شاگردان سپرى ساخته و حتى از استراحت خود براى ازدیاد ساعات مطالعه مى‌کاستند و این همه پر کارى و بزرگوارى نشان بارز دانش دوستى آن فقیه فرزانه بود.
آیت‌الله خویى درحالى‌که هنوز جوان بود، موفق شد از بزرگان حوزه نجف اجازه نقل حدیث دریافت داشته و توسط آن، کتاب‌هاى دانشمندان شیعه و سنى را روایت کند. یکى از این مشایخ، مرحوم [[نایینی، محمدحسین|میرزاى نائینى]] بود که به‌وسیله ایشان از استادش مرحوم [[نوری، حسین بن محمدتقی|محدّث نورى]]، کتاب‌هایى مانند: «[[الكافي (ط. الاسلاميه)|اصول کافى]]»، «{{عبارت عربی|[[من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه]]}}»، «[[تهذيب الأحكام|تهذیب]]»، «[[الاستبصار في ما اختلف من الأخبار|استبصار]]»، «[[تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة|{{عبارت عربی|وسائل الشيعة}}]]»، «[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]»، «[[الوافي|وافى]]» و... را روایت مى‌نمود.


او پس از درس، مدتى طولانى نزدیک به یک ساعت براى پاسخ به پرسش‌هاى علمى شاگردان خویش در محفل درس مى‌نشست و در مجالس خصوصى نیز صحبت علمى به میان مى‌آورد و حتى در کوچه و خیابان هم به سؤالات شاگردان و افراد دیگر پاسخ مى‌داد.
اجازه دیگر ایشان، اجازه روایى علامه سترگ آیت‌الله [[شرف‌الدین، سید عبدالحسین|سید عبدالحسین شرف‌الدین عاملى]] صاحب «[[المراجعات]]»، (متوفاى 1377) بود که به‌واسطه ایشان کتاب‌ها و تألیفات دانشمندان اهل سنت را روایت مى‌کند.


== ویژگیهاى اخلاقى ==
===شاگردان===
{{ستون-شروع|2}}
# آیت‌الله سید ابوالحسن شیرازى؛
# آیت‌الله [[خوانساری، ابوالفضل|ابوالفضل نجفى خوانسارى]]؛
# آیت‌الله [[گرجی، ابوالقاسم|ابوالقاسم گرجى]]؛
# آیت‌الله [[دشتی نجفی، احمد|احمد دشتى]]؛
# آیت‌الله اسماعیل محقق بلخى؛
# آیت‌الله [[قرشی، باقر شریف|باقر شریف قرشى]]؛
# آیت‌الله سید جلال‌الدین فقیه ایمانى؛
# آیت‌الله [[تبریزی، جواد|میرزا جواد تبریزى]]؛ و...
{{پایان}}


فقهاى بزرگ شیعه در زندگى خویش پیوسته اخلاق نیکوى پیامبران را الگوى خویش قرار داده و با حرکت در مسیر انبیا براى هدایت و سعادت بشریت اسوۀ حسنه هستند.
===تدریس===


علماى تشیع با نصب العین قرار دادن خُلق عظیم پیامبران الهى و ائمۀ اطهار علیهم السلام والاترین حماسه‌هاى شکوهمند تاریخ بشریت را ایجاد کرده‌اند. آیت الله العظمى خویى یکى از عالى‌ترین نمونه‌ها است که در اینجا برخى از خصایص اخلاقى آن راد مرد فرزانه را برمى‌شماریم:
آیت‌الله خویى در خلال تحصیل، به تدریس نیز مى‌پرداخت و هر کتابى را که مى‌آموخت، کتاب پیش از آن را تدریس مى‌کرد.


=== '''یارى ضعیفان''' ===
ایشان سا‌ل‌ها به تدریس خارج فقه و اصول و تفسیر قرآن کریم اشتغال داشت.


از ویژگیهاى بارز رفتار ایشان دستگیرى از نیازمندان و کمک به درماندگان بود . هر جا احساس مى‌نمود عده‌اى به کمک و رسیدگى نیاز دارند بدون درنگ به یارى آنان مى‌شتافت لذا مى‌بینیم که مؤسسات خیریۀ زیادى به نام ایشان در هند و پاکستان و تایلند و ایران و عراق و لبنان تأسیس شده است.
وی در هر روز چهار نوبت به تدریس پرداخته و اکثر اوقات خویش را به تتبع، تحقیق، تألیف، تدریس و تعلیم شاگردان سپرى ساخته و حتى از استراحت خود براى ازدیاد ساعات مطالعه مى‌کاستند.


به خصوص در ماههاى رمضان و ذى الحجه، توجه و اهتمام ایشان به زندگى فقرا و ایتام، بیشتر مى‌شد.
او پس از درس، مدتى طولانى نزدیک به یک ساعت براى پاسخ به پرسش‌هاى علمى شاگردان خویش در محفل درس مى‌نشست و در مجالس خصوصى نیز صحبت علمى به میان مى‌آورد و حتى در کوچه و خیابان هم به سؤالات شاگردان و افراد دیگر پاسخ مى‌داد.


=== '''عفو و گذشت''' ===
== ویژگی‌هاى اخلاقى ==
آیت الله خویى در طول زندگانى خویش با بدخواهان و حسودان و مخالفان زیادى مواجه شد و با وجود اینکه آنان بر علیه ایشان سخن گفتند و حرکاتى انجام دادند؛ اما آیت الله فقید با آنان به بزرگى و متانت رفتار نموده و از سر تقصیرات و اشتباهات آنان درمى‌گذشت و حتى وقتى که با آنان مواجه مى‌شد بذل توجهى نیز به حالشان مى‌نمود.


=== '''بهره بردارى از وقت''' ===
===یارى ضعیفان===
ایشان هیچ وقتِ اضافه و باطلى نداشت و تمام اوقات شبانه روز خود را به تدریس، مطالعه، عبادت و تهجد، قرائت قرآن، جواب استفتائات، ملاقات با مردم، تألیف، نماز جماعت و زیارات مى‌گذرانید.


=== '''ساده زیستى''' ===
از ویژگی‌هاى بارز رفتار ایشان دستگیرى از نیازمندان و کمک به درماندگان بود. هر جا احساس مى‌نمود عده‌اى به کمک و رسیدگى نیاز دارند بدون درنگ به یارى آنان مى‌شتافت؛ لذا مى‌بینیم که مؤسسات خیریه زیادى به نام ایشان در هند و پاکستان و تایلند و ایران و عراق و لبنان تأسیس شده است.
مرجع بزرگوار، در زندگى بى‌آلایش و ساده بود. از تجمل و رفاه زاید دورى مى‌کرد. خوراکش را غذایى ساده تشکیل مى‌داد و در صرف وجوهات شرعى کاملا احتیاط مى‌نمود.


از بسیارى کارهاى مشروع به خاطر منافات داشتن با روح زهد و تقوا دورى مى‌کرد.
به‌خصوص در ماه‌هاى رمضان و ذى‌الحجه، توجه و اهتمام ایشان به زندگى فقرا و ایتام، بیشتر مى‌شد.


=== '''تواضع و فروتنى''' ===
===عفو و گذشت===
آیت الله خویى در زندگى، تواضع را پیشۀ خود ساخته از کبر و غرور و عجب سخت بدش مى‌آمد و از کارهایى که رنگ و بوى بزرگ منشى و خود بینى داشت به شدت پرهیز مى‌نمود.


با اینکه وى از مدرسان بزرگ جهان تشیع به شمار مى‌رفت و شاگردان و پرورش یافتگان مکتبش همه از پیشوایان فکرى جهان تشیع محسوب مى‌شدند و حوزۀ درسى ایشان از پر آوازه‌ترین محافل علمى جهان اسلام بود، از مظاهر کبر و غرور دورى کرده و درِ خانه‌اش به روى همه باز بود. همه مى‌توانستند شخصا با آقا ملاقات نموده و مسائل خود را با ایشان در میان بگذارند.
آیت‌الله خویى با بدخواهان و حسودان و مخالفان خویش، با بزرگى و متانت رفتار می‌نمود و از سر تقصیرات و اشتباهات آنان مى‌گذشت و حتى به آنان احسان مى‌کرد.


=== '''تقید به زیارت''' ===
=== بهره‌بردارى از وقت===
حضرت آیت الله خویى به زیارت حضرت امیر المومنین علیه السلام بسیار علاقه داشته و هر روز پیش از شروع درس به حرم مطهر رفته و پس از زیارت و عرض سلام براى تدریس به مسجد خضراء تشریف مى‌آوردند.


در ایام زیارت مخصوص امام حسین علیه السلام، به کربلا رفته و آن حضرت را زیارت مى‌کردند و به همین منظور خانه‌اى هم در کربلا اجاره کرده بودند. مدتى نیز با ماشینى که توسط برخى افراد خیر تهیه شده بود هر شب جمعه به زیارت سید الشهداء علیه السلام مى‌رفتند.
ایشان هیچ لحظه‌ای را به بطالت نمی‌گذراند، بلکه تمام اوقات شبانه‌روز خود را جز اندکی که ناگزیر از استراحت بود، در راه تدریس، مطالعه، عبادت و تهجد، قرائت قرآن، جواب استفتائات، ملاقات با مردم، تألیف، نماز جماعت و زیارت مصروف می‌داشت.


=== '''تجلیل از مراجع معاصر و اهل علم''' ===
=== ساده‌زیستى ===
معظم له براى مراجع تقلید احترام خاصى قایل بودند و از آنان تجلیل مى‌نمودند .ایشان و مرحوم آیت الله شیرازى، در دوران مرجعیت عامۀ آیت الله العظمى بروجردى از باب احترام و ادب، شهریۀ ایشان را مى‌پذیرفتند. در حالى که خود از مدرّسان بزرگ و مشهور تشیع بوده و بى‌نیاز از آن بودند.


ایشان براى آیت الله العظمى حکیم احترام عمیقى قایل بودند و به تألیفات ایشان عنایت خاصى داشتند.
وی در زندگى بى‌آلایش و ساده بود. از تجمل و رفاه زاید دورى مى‌کرد. خوراکش را غذایى ساده تشکیل مى‌داد و در صرف وجوهات شرعى کاملا احتیاط مى‌نمود.


همچنین ایشان در مناسبتهاى مختلف از شاگردان فاضل خود (همچون مرحوم شهید صدر و سید علاء الدین بحر العلوم و استاد آقا شیخ محمد تقى جعفرى) نام برده و مقام فضل و دانش آنان را مى‌ستودند.
از بسیارى کارهاى مشروع به‌خاطر منافات داشتن با روح زهد و تقوا دورى مى‌کرد.


== سفر به قم ==
===تواضع و فروتنى===


آیت الله خویى در سال 1350 هجرى قمرى، به زیارت حضرت امام رضا (ع) نایل آمده و در سال 1353 هجرى قمرى، به حج مشرف شدند.
وی باآنکه از مدرسان بزرگ جهان تشیع بشمار مى‌رفت و شاگردان و پرورش‌یافتگان مکتبش غالباً  از پیشوایان فکرى جهان تشیع محسوب مى‌شدند و حوزه درسى‌اش از پرآوازه‌ترین محافل علمى جهان اسلام بود، از مظاهر کبر و غرور دورى کرده و درِ خانه‌اش به روى همه باز بود و همه مى‌توانستند شخصا با وی ملاقات نموده و مسائل خود را با او در میان بگذارند.


در اوایل ماه رجب سال 1368 هجرى قمرى، بار دیگر از نجف اشرف به قصد زیارت حضرت ثامن الحجج علیه السلام و معالجۀ کسالت قلب و سینه، راهى ایران گشته و از راه همدان عازم قم شدند. آن گاه که خبر ورودشان به قم رسید بزرگان حوزه و دانشمندان، همراه انبوه مردم تا هشت فرسنگى قم به استقبال او آمدند.
===تقید به زیارت===
ایشان به زیارت حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بسیار علاقه داشت و هر روز پیش از شروع درس به حرم مطهر می‌رفت و پس از زیارت و عرض سلام براى تدریس به مسجد خضراء مى‌آمد.


زمانیکه ایشان قصد حرکت به تهران کرد بسیارى از مردم تهران و ساکنان شهر رى تا شش فرسنگى به استقبالش آمده و مورد تجلیل عموم طبقات واقع شدند.
در ایام زیارت مخصوص امام حسین(ع)، به کربلا رفته و آن حضرت را زیارت مى‌کرد و به همین منظور خانه‌اى هم در کربلا اجاره کرده بود. مدتى نیز با ماشینى که توسط برخى افراد خیر تهیه شده بود هر شب جمعه به زیارت مرقد سیدالشهداء(ع) مى‌رفت.


پس از آن به مشهد مقدس مشرف شده و بعد از مدتى به نجف اشرف مراجعت نمودند.
== سفر به ایران ==


==اساتید==
آیت‌الله خویى در سال 1350ق، به زیارت حضرت [[امام رضا(ع)]] نایل آمدند.


آیت الله خویى پس از یادگیرى مقدمات نزد بزرگان و اساتید سطح، از جمله پدر بزرگوارش به تدریس کتب درسى فقه و اصول پرداخت و در 21 سالگى به درس خارج روى‌آورد و در فقه و اصول از خرمن دانش دانشوران نام آور حوزۀ نجف خوشه‌ها چید و فیض‌هابرگرفت. برخى از آن بزرگان عبارتند از:
در اوایل ماه رجب سال 1368ق، بار دیگر از نجف اشرف به قصد زیارت حضرت ثامن‌الحجج(ع) و معالجه کسالت قلب و سینه، راهى ایران گشته و از راه همدان عازم قم شدند. آنگاه که خبر ورودشان به قم رسید بزرگان حوزه و دانشمندان، همراه انبوه مردم تا هشت فرسنگى قم به استقبال او آمدند.


# آیت الله شیخ فتح الله شریعت اصفهانى (متوفاى 1339 هجرى قمرى)
زمانی که ایشان قصد حرکت به تهران کرد بسیارى از مردم تهران و ساکنان شهر رى تا شش فرسنگى به استقبالش آمده و مورد تجلیل عموم طبقات واقع شدند.
# آیت الله میرزاى نائینى (متوفاى 1355 هجرى قمرى)
# آیت الله آقا ضیاء عراقى (متوفاى 1361 هجرى قمرى)
# آیت الله شیخ محمد حسین غروى اصفهانى (متوفاى 1361 هجرى قمرى)
# آیت الله میرزا على آقا شیرازى فرزند میرزاى شیرازى (متوفاى 1355 هجرى قمرى)
# آیت الله شیخ محمد جواد بلاغى نجفى (متوفاى 1352 هجرى قمرى)
# آیت الله سید حسین بادکوبه‌اى (متوفاى 1358 هجرى قمرى)
# آیت الله آقا میرزا على آقا قاضى (متوفاى 1366 هجرى قمرى)


==مشایخ روایت==
پس از آن به مشهد مقدس مشرف شده و بعد از مدتى به نجف اشرف مراجعت نمودند.


آیت الله خویى در حالى که هنوز جوان بود موفق شد از بزرگان حوزۀ نجف اجازۀ نقل حدیث دریافت داشته و توسط آن، کتابهاى دانشمندان شیعه و سنى را روایت کند. یکى از این مشایخ، مرحوم میرزاى نائینى بود که بوسیلۀ ایشان از استادش مرحوم محدّث نورى کتابهایى مانند: اصول کافى، من لا یحضره الفقیه، تهذیب، استبصار، وسائل الشیعة، بحار الأنوار، وافى و... را روایت مى‌نمود.
==خدمات اجتماعى==


اجازۀ دیگر ایشان، اجازۀ روایى علامۀ سترگ آیت الله سید عبد الحسین شرف الدین عاملى صاحب المراجعات، (متوفاى 1377) بود که بواسطۀ ایشان کتابها و تألیفات دانشمندان اهل سنت را روایت مى‌کند.
آن مرجع بزرگ در طول مرجعیت خود با امکاناتى که در اختیار داشت، تأسیسات عظیم و بناهاى بزرگ و کتابخانه‌ها و مدارس و حوزه‌هایى را بنا نهاد که به برخى از آنها اشاره مى‌شود:


==شاگردان==
{{ستون-شروع|2}}
# {{عبارت عربی|مدينة العلم}} آیت‌الله ‌العظمى خویى، قم؛
# مدرسه و کتابخانه‌اى در مشهد مقدس به نام ایشان؛
# دارالعلم و مجتمع امام زمان، اصفهان؛
# {{عبارت عربی|المجمع الثقافي الخیرِي}}، بمبئى؛
# {{عبارت عربی|مبرة الإمام الخوئي}}، بیروت؛
# {{عبارت عربی|مدرسة دارالعلم و مكتبة الإمام الخويي}}، نجف اشرف؛
# مدارس دینى در بانکوک (تایلند) و داکا (بنگلادش)؛
# {{عبارت عربی|مكتبة الثقافة و النشر}} در کشورهاى پاکستان و مالزى؛
# {{عبارت عربی|مؤسسة الإمام الخويي و مدرسة الإمام الصادق و مدرسة الزهراء}} انگلستان (لندن)؛
# {{عبارت عربی|مركز الإمام الخويي}}، اندونزى (جاکارتا)؛
# مرکز اسلامى در فرانسه؛
# مسجد و مرکز اسلامى در شهرهاى دیترویت، لوس آنجلس و نیویورک آمریکا؛ و...
{{پایان}}


آیت الله العظمى خویى در طول حیات پربار خویش حدود 70 سال به تدریس دروس سطح و خارج، اشتغال داشته و قریب 50 سال هم برجسته‌ترین و پربارترین محفل حوزۀ نجف را دارا بود و هزاران نفر از علما و فضلاى کشورهاى مختلف اسلامى از هند و افغان و پاکستان و ایران گرفته تا عراق و حجاز و لبنان و کشورهاى حاشیۀ خلیج فارس را در دامان خویش پرورش داده و به اقصى نقاط جهان فرستاده و توده‌هاى مسلمان را به سوى سعادت و هدایت رهنمون بوده است.


در اینجا تنها به نام برخى از شاگردان معظم له اشاره مى‌نمائیم:
==وفات==


# آیت الله سید ابو الحسن شیرازى
{{جعبه گفتاورد
# آیت الله ابو الفضل نجفى خوانسارى
|عنوان = پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان
# آیت الله ابو القاسم گرجى
|گفتاورد = بسم الله الرحمن الرحیم
# آیت الله احمد دشتى
# آیت الله اسماعیل محقق بلخى
# آیت الله باقر شریف قرشى
# آیت الله سید جلال الدین فقیه ایمانى
# آیت الله میرزا جواد تبریزى


==تقریرات درس==
إنّٰا لِلّٰهِ وَ إنّٰا إلَيهِ راجِعُونَ


شاگردان آیت الله العظمى خویى در خلال تحصیل خود، همواره به ضبط بیانات استاد در فقه و اصول پرداخته و در مجلس درس وى به نگاشتن افادات ایشان اشتغال داشته‌اند به نحوى که شمار تقریرات درس ایشان به چندین عنوان مى‌رسد.
با تأسف و تأثر فراوان باخبر شدیم که عالم جلیل‌القدر و فقیه عظیم‌الشأن آیت‌الله ‌ آقاى حاج سید ابوالقاسم خویى، مرجع تقلید بزرگوار، روز گذشته دار فانى را وداع گفته و به جوار رحمت حق رحلت نمودند.
این حادثه براى جهان اسلام مخصوصاً حوزه‌هاى علمیه مصیبتى بزرگ است. آن عالم بزرگ بقیه سلف صالح و یکى از پرچم‌داران علوم اسلامى و یکى از مراجع بزرگ تقلید دوران معاصر بود.


==تألیفات==
ایشان در بسیارى از علوم اسلامى رایج در حوزه‌هاى علمیه از اساتید مسلم و کم‌نظیر به حساب مى‌آمد. فقیهى بزرگ و اصولى‌اى عمیق و مفسرى نوآور و رجالى‌اى صاحب مکتب و متکلمى زبردست بود.
آثار علمى ارزشمند این مرد بزرگ به ده‌ها جلد کتاب در فقه و اصول و تفسیر و رجال منحصر نمى‌شود؛ هزاران شاگرد تربیت‌یافته در حوزه دروس غنى و سرشار او هم‌اکنون در همه بلاد اسلامى منتشرند.
این بزرگوار یکى از نخستین کسانى بود که پس از شروع نهضت اسلامى به رهبرى [[خمینی، سید روح‌الله|امام خمینى(رض)]]، حوزه علمیه نجف را به اهمیت حوادث ایران متوجه ساخت و سعى و کوششى ارجمند در همراهى با حرکت عظیم روحانیت و مردم در ایران مبذول کرد.


آیت الله خویى از ابتداى زندگى علمى خویش در راستاى نشر معارف اهل بیت علیهم السلام و گسترش دانش اسلام، دمى نیاسود.
در نهضت خونین مردم عراق در رمضان سال 1412ق، قطب اصلى نهضت و مرکز صدور حکم قیام اسلامى بود و به همین جهت پس از سرکوب شدن این نهضت به‌وسیله رژیم خونخوار بعثى، این کهن‌مرد دانشمند مورد آزار و شکنجه و اهانت مأموران سنگدل بعثى قرار گرفت و در معرض خطر جدى واقع شد و پس از آنکه به فضل الهى از خطر نجات یافت تا مد‌ت‌ها در شرایط سخت زیر نظر مأموران بعثى قرار داشت.
عمر طولانى و پربرکت این مرد بزرگ که نزدیک به یک قرن امتداد یافت، سرشار از آزمایش‌هاى الهى و نمایشگر سعى و تلاش یک انسان مؤمن و پرهیزگار است.
این‌جانب مصیبت درگذشت این مرجع بزرگوار تقلید را به حضرت {{عبارت عربی|بقية الله الأعظم أرواحنا فداه}} و جهان تشیع، مخصوصاً به حوزه‌هاى علمیه و علما و فقهاى بزرگ و نیز به خانواده محترم و فرزندان ایشان و همه دوستداران و مقلّدین ایشان تسلیت مى‌گویم و رحمت و فضل و مغفرت الهى را براى ایشان مسئلت مى‌نمایم.


زمانى بر مسند تدریس نشست و به تربیت و پرورش صدها عالم و دانشمند فرزانه پرداخت و زمانى دیگر دست به قلم برد و به تصنیف و تألیف در تفسیر و کلام و فقه و اصول و رجال پرداخت.
[[خامنه‌ای، سید علی|سید على خامنه‌اى]]


با توجه به اشتغالات گوناگون ایشان از هنگام تدریس سطوح تا روزهاى آخر زندگانى پربار، و آن همه مسئوولیتهاى مختلف این همه آثار چشمگیر قابل توجه است.
یک‌شنبه 9 صفر 1413
|منبع =
|تراز = چپ
|عرض = 400px
|حاشیه =
|اندازه قلم =
|رنگ پس‌زمینه =
|شکل‌بندی =
|پس‌زمینه عنوان =
|رنگ قلم عنوان =
|شکل‌بندی عنوان =
|تراز گفتاورد =
|شکل‌بندی گفتاورد =
|گیومه گفتاورد =
|تراز منبع =
|شکل‌بندی منبع =
}}


'''برخى از آثار ایشان عبارتند از:'''
پس از 96 سال حیات پرافتخار و برجاى نهادن خدمات بزرگ دینى و ده‌ها اثر جاویدان و تحمل فشارها و رنج‌ها و مصیبت‌هاى فراوان در حکومت ظالمانه صدام و پس از یک سال دورى از جوار جد بزرگوارش امیرالمؤمنین على(ع) و تبعید به کوفه، سرانجام خورشید فروزان زندگانى آیت‌الله ‌خویى در عصر روز شنبه هشتم صفر 1413ق، براى همیشه غروب کرد و مسلمانان را با اندوهى جانکاه مواجه نمود.


# التنقیح، در فقه، 8 جلد
او که در زندگى به‌سان جدّش حضرت موسى بن جعفر(ع) به طاغوت عصر خود مبتلا شده بود، پس از وفات نیز به سرنوشت جده مظلومه‌اش حضرت زهرا(س) مبتلا گشته و در نیمه‌هاى شب با حضور مأموران امنیتى بعث، پیکر پاکش غریبانه و مظلومانه و بدون تشییع، پس از نماز توسط حضرت آیت‌الله حاج [[سیستانی، سید علی|سید على سیستانى]]، به‌وسیله چند تن از شاگردان و یارانش در مسجد خضرا در صحن [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام]] به خاک سپرده شد.
# مستند العروة الوثقى، در 5 جلد
# فقه الشیعة، در 5 جلد
# منهاج الصالحین، 2 جلد شامل یک دورۀ اجمالى فقه
# مصباح الفقاهة، در 3 جلد
# مصباح الأصول، در 2 جلد
# البیان فی تفسیر القران، که در آن مقدمات علوم قرآنى مورد بررسى قرار گرفته است.
# معجم رجال الحدیث، در 23 جلد
# تقریرات درسهاى علامۀ نائینى که در دو جلد با نام أجود التقریرات منتشر شده است.


==آیت الله خویى و انقلاب اسلامى ایران==
با انتشار خبر وفات ایشان گرچه با اعلام حکومت نظامى در نجف و کوفه و آماده‌باش نیروهاى نظامى در بغداد و شهرهاى مرکزى و جنوبى عراق، از برپایى هرگونه مراسمى جلوگیرى به عمل آمد، اما از نخستین ساعات بامداد روز نهم صفر صداى قرآن در تمام نقاط ایران طنین‌انداز شد و از سوى دولت جمهورى اسلامى سه روز عزاى عمومى اعلام گردید و در و دیوار شهرها و روستاها سیاه‌پوش شد و مردم به نوحه‌خوانى و عزادارى پرداختند.


از آغاز حرکت خروشان مردم مسلمان ایران به رهبرى امام خمینى قدس سره در جهت نابودى رژیم طاغوت، از سال 1341 هجرى شمسى، که دولت با طرح مسألۀ انجمنهاى ایالتى و ولایتى در صدد اجراى نقشه‌هاى ضد دینى خود برآمد، مراجع عالیقدر و علماى اعلام به طور یک پارچه نبرد بى امان خویش را با دولت حاکم شروع نمودند .
در کشورهاى مختلف جهان، از هند و کشمیر و افغانستان و پاکستان و بنگلادش و کویت و سوریه و لبنان و امارات خلیج فارس گرفته تا آمریکا و کانادا و انگلیس و تایلند نیز محافل یادبود مختلفى برگزار شد.


یکى از این بزرگان آیت الله خویى بود که از آغاز نهضت با صدور اعلامیه‌ها، پیامها و تلگرامها نقش خود را در پیشبرد حرکت اسلامى مردم ایران ایفا کرد. اقدامات ایشان که از مهرماه 1341 شمسى شروع شده بود همه حاکى از ژرف نگرى و عمق نظر ایشان است.
==آثار==
{{ستون-شروع|2}}
# {{عبارت عربی|التنقيح}}، در فقه، 8 جلد؛
# مستند العروة الوثقى، در 5 جلد؛
# {{عبارت عربی|فقه الشيعة}}، در 5 جلد؛
# {{عبارت عربی|منهاج الصالحين}}، 2 جلد، شامل یک دوره اجمالى فقه؛
# مصباح الفقاهة، در 3 جلد؛
# مصباح الأصول، در 2 جلد؛
# {{عبارت عربی|البيان في تفسير القران}}، که در آن مقدمات علوم قرآنى مورد بررسى قرار گرفته است؛
# {{عبارت عربی|معجم رجال الحديث}}، در 23 جلد؛
# تقریرات درس‌هاى علامه نائینى که در دو جلد با نام «{{عبارت عربی|أجود التقريرات}}» منتشر شده است؛ و...
{{پایان}}


==خدمات اجتماعى==


آن مرجع بزرگ در طول مرجعیت خود با امکاناتى که در اختیار داشت تأسیسات عظیم و بناهاى بزرگ و کتابخانه‌ها و مدارس و حوزه‌هایى را بنا نهاد که به برخى از آنها اشاره مى‌شود:
==منابع مقاله==


# مدینة العلم آیت الله العظمى خویى، قم
ر.ک: «گلشن ابرار»، ج3، ص438، تهیه و تدوین: جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، زیر نظر: پژوهشکده باقرالعلوم(ع) وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، قم، نشر معروف، 1382.  
# مدرسه و کتابخانه‌اى در مشهد مقدس به نام ایشان
# دار العلم و مجتمع امام زمان، اصفهان
# المجمع الثقافی الخیری، بمبئى
# مبرة الإمام الخوئی، بیروت
# مدرسة دار العلم و مکتبة الإمام الخویی، نجف اشرف
# مدارس دینى در بانکوک (تایلند) و داکا (بنگلادش)
# مکتبة الثقافة و النشر در کشورهاى پاکستان و مالزى
# مؤسسة الإمام الخویی و مدرسة الإمام الصادق و مدرسة الزهراء انگلستان (لندن)
# مرکز الإمام الخویی، اندونزى (جاکارتا)
# مرکز اسلامى در فرانسه
# مسجد و مرکز اسلامى در شهرهاى دیترویت، لوس آنجلس و نیویورک آمریکا و...


==وفات==
{{امام علی علیه‌السلام}}
{{فقیهان شیعه}}
{{الگو:رجال شیعه}}


پس از 96 سال حیات پر افتخار و بر جاى نهادن خدمات بزرگ دینى و دهها اثر جاویدان و تحمل فشارها و رنجها و مصیبتهاى فراوان در حکومت ظالمانۀ صدام و پس از یک سال دورى از جوار جد بزرگوارش امیر المؤمنین على علیه السلام و تبعید به کوفه ؛ سرانجام فروغ فروزان زندگانى آیت الله العظمى خویى در عصر روز شنبه هشتم صفر 1413 هجرى قمرى، براى همیشه خاموش شد و مسلمانان را با اندوهى جانکاه مواجه کرد.
==وابسته‌ها==
 
{{وابسته‌ها}}
او که در زندگى به سان جدّش حضرت موسى بن جعفر علیه السلام به طاغوت عصر خود مبتلا شده بود، پس از وفات نیز به سرنوشت جدۀ مظلومه‌اش حضرت زهرا سلام الله علیها مبتلا گشته و در نیمه‌هاى شب با حضور مأموران امنیتى بعث، پیکر پاکش غریبانه و مظلومانه و بدون تشییع، پس از نماز توسط حضرت آیت الله حاج سید على سیستانى بوسیلۀ چند تن از شاگردان و یارانش در مسجد خضرا به خاک سپرده شد.
 
با انتشار خبر وفات ایشان گرچه با اعلام حکومت نظامى در نجف و کوفه و آماده باش نیروهاى نظامى در بغداد و شهرهاى مرکزى و جنوبى عراق، از برپایى هر گونه مراسمى جلوگیرى به عمل آمد ؛ اما از نخستین ساعات بامداد روز نهم صفر صداى قرآن در تمام نقاط ایران طنین انداز شد و از سوى دولت جمهورى اسلامى سه روز عزاى عمومى اعلام گردید و در و دیوار شهرها و روستاها سیاه پوش شده و مردم به نوحه خوانى و عزادارى پرداختند.
 
در کشورهاى مختلف جهان، از هند و کشمیر و افغانستان و پاکستان و بنگلادش و کویت و سوریه و لبنان و امارات خلیج فارس گرفته تا آمریکا و کانادا و انگلیس و تایلند نیز محافل یادبود مختلفى برگزار شد.


و براستى او با این همه خدمات و آثار جاویدان نمرده و هرگز نخواهد مرد که: «العُلَماءُ باقُونَ ما بَقِی الدَّهرُ، أَعیانُهم مَفقودَةٌ، و أَمثالُهُم فی القُلُوبِ مَوجودَةٌ»
[[مستند العروة الوثقی]]


در پایان، پیام حضرت آیت الله العظمى خامنه‌اى را به مناسبت ارتحال ایشان مى‌آوریم:
[[مستند العروة الوثقی (مقرر بروجردی)]]


«بسم الله الرحمن الرحیم
[[مدارک العروة الوثقی فقه الشیعه: مباحث الاجتهاد و التقلید]]


إنّٰا لِلّٰهِ وَ إنّٰا إلَیهِ راجِعُونَ
[[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة]]


::با تأسف و تأثر فراوان باخبر شدیم که عالم جلیل القدر و فقیه عظیم الشأن حضرت آیت الله العظمى آقاى حاج سید ابو القاسم خویى مرجع تقلید بزرگوار روز گذشته دار فانى را وداع گفته و به جوار رحمت حق رحلت نمودند.
[[معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة (23 جلدی)]]
این حادثه براى جهان اسلام مخصوصا حوزه‌هاى علمیه مصیبتى است آن عالم بزرگ بقیۀ سلف صالح و یکى از پرچمداران علوم اسلامى و یکى از مراجع بزرگ تقلید دوران معاصر بود.


ایشان در بسیارى از علوم اسلامى رایج در حوزه‌هاى علمیه از اساتید مسلم و کم نظیر به حساب مى‌آمد. فقیهى بزرگ و اصولى‌اى عمیق و مفسرى نوآور و رجالى‌اى صاحب مکتب و متکلمى زبردست بود.
[[غاية المأمول من علم الأصول]]
آثار علمى ارزشمند این مرد بزرگ به دهها جلد کتاب در فقه و اصول و تفسیر و رجال منحصر نمى‌شود. هزاران شاگرد تربیت یافته در حوزۀ دروس غنى و سرشار او هم اکنون در همۀ بلاد اسلامى منتشرند.
این بزرگوار یکى از نخستین کسانى بود که پس از شروع نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى (رض) حوزۀ علمیۀ نجف را به اهمیت حوادث ایران متوجه ساخت و سعى و کوششى ارجمند در همراهى با حرکت عظیم روحانیت و مردم در ایران مبذول کرد.


در نهضت خونین مردم عراق در رمضان سال 1412 هجرى قمرى، قطب اصلى نهضت و مرکز صدور حکم قیام اسلامى بود و به همین جهت پس از سرکوب شدن این نهضت به وسیلۀ رژیم خونخوار بعثى، این کهن مرد دانشمند مورد آزار و شکنجه و اهانت مأموران سنگدل بعثى قرار گرفت و در معرض خطر جدى واقع شد و پس از آنکه به فضل الهى از خطر نجات یافت تا مدتها در شرایط سخت زیر نظر مأموران بعثى قرار داشت.
[[أجود التقریرات]]
عمر طولانى و پر برکت این مرد بزرگ که نزدیک به یک قرن امتداد یافت سرشار از آزمایشهاى الهى و نمایشگر سعى و تلاش یک انسان مؤمن و پرهیزگار است.
اینجانب مصیبت درگذشت این مرجع بزرگوار تقلید را به حضرت بقیة الله الأعظم ارواحنا فداه و جهان تشیع، مخصوصا به حوزه‌هاى علمیه و علما و فقهاى بزرگ و نیز به خانوادۀ محترم و فرزندان ایشان و همۀ دوستداران و مقلّدین ایشان تسلیت مى‌گویم و رحمت و فضل و مغفرت الهى را براى ایشان مسئلت مى‌نمایم.


یکشنبه 9 صفر 1413
[[أحكام الرضاع في فقه الشيعة]]


«سید على خامنه‌اى»
[[التنقیح في شرح العروة الوثقی]]


[[تعليقات على آراء المرحوم المحقق آيةالله‌العظمى السيد ابوالقاسم الخوئي]]


{{فقیهان شیعه}}
[[الدرر الغوالي في فروع العلم الإجمالي]]


== وابسته‌ها ==
[[صراط النجاة في أجوبة الاستفتاءات]]  
{{وابسته‌ها}}
[[مدارک العروة الوثقی فقه الشیعه: مباحث الاجتهاد و التقلید]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح


[[أجود التقریرات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر
[[مدارك العروة الوثقی، فقه الشيعة: كتاب الطهارة]]  


[[احکام الرضاع فی فقه الشیعه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[فقه العترة في زکاة الفطرة]]  


[[التنقیح في شرح العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[مباني العروة الوثقی]]  


[[الدرر الغوالي في فروع العلم الإجمالي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[مبانی تکمله المنهاج]]  


[[صراط النجاة في أجوبة الإستفتاءات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[محاضرات فی المواریث]]  


[[مدارک العروة الوثقی فقه الشیعة: کتاب الطهارة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مستند العروة الوثقی: کتاب الصوم]]  


[[فقه العترة في زکاة الفطرة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مصباح الفقاهة (طبع قدیم)]]  


[[مباني العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[معتمد العروة الوثقی]]  


[[مبانی تکمله المنهاج]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المعتمد فی شرح المناسک]]  


[[محاضرات فی المواریث]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[منهاج الصالحین (للخویی)]]  


[[مستند العروة الوثقی: کتاب الصوم]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[منیه السایل]]  


[[مصباح الفقاهة (طبع قدیم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[شرح العروة الوثقی]]  


[[معتمد العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[مناسك الحج (خویی)]]  


[[المعتمد فی شرح المناسک]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[منهاج الصالحین (للوحید)]]  


[[منهاج الصالحین (للخویی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[فقه الأعذار الشرعیة و المسائل الطبیة]]  


[[منیه السایل]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)]]  


[[شرح العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[بیان در علوم و مسائل کلی قرآن]]  


[[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[البیان في تفسیر القرآن]]  


[[مناسک الحج (للخویی)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[دراسات فی علم الأصول]]  


[[منهاج الصالحین (للوحید)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[محاضرات في أصول الفقه (خویی، ابوالقاسم)]]  


[[فقه الأعذار الشرعیة و المسائل الطبیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مصباح الأصول (مباحث حجج و امارات)]]  


[[العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: معلق
[[الهدایة فی الأصول]]  


[[بیان در علوم و مسائل کلی قرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مرزهای اعجاز]]  


[[البیان في تفسیر القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[نفحات الاعجاز فی رد الکتاب المسمی حسن الایجاز]]  


[[دراسات فی علم الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[الرای السدید في الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط و القضاء]]  


[[محاضرات في أصول الفقه ( خویی، ابوالقاسم )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[مصباح الأصول (خوئي)]]  


[[مصباح الأصول ( مباحث حجج و امارات )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[محاضرات فی أصول الفقه]]  


[[الهدایة فی الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[مصباح الأصول (مباحث الفاظ)]]  


[[مرزهای اعجاز]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مصابیح الأصول]]  


[[نفحات الاعجاز فی رد الکتاب المسمی حسن الایجاز]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مباني الاستنباط]]  


[[ غایة المأمول من علم الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[محاظرات في الفقه الجعفري]]  


[[الرای السدید في الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط و القضاء]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[محاضرات فی اصول الفقه (جامعه مدرسین)]]  


[[مصباح الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[القضاء و الشهادات (و الحدود)]]  


[[محاضرات فی أصول الفقه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید ابوالقاسم الموسوی الخوئی قدس‌سره الشریف]]  


[[مصباح الأصول ( مباحث الفاظ )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[علي إمام البررة]]  


[[مصابیح الأصول]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[بیان علوم و مسایل کلی قرآن]]  


[[مبانی الاستنباط]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مناسک حج]]  


[[محاضرات في الفقه الجعفري]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[توضیح المسائل (خویی)]]  


[[محاضرات فی اصول الفقه(جامعه مدرسین)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[استفتاءات (خویی)]]  


[[ الـقضاء و الشهادات (و الحدود)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[فقه المومنات من صراط النجاه]]  


[[المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع الدیني الکبیر آیة الله العظمی السید ابو القاسم الموسوی الخوئی قدس سره الشریف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مجمع الرسائل]]  


[[علی امام البرره]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[التنقيح في شرح المکاسب]]  


[[بیان علوم و مسایل کلی قرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[دلیل معجم رجال الحدیث]]  


[[مناسک حج]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المسایل المنتخبه: العبادات و المعاملات]]  


[[توضیح المسایل( آیت الله خویی )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المسایل الشرعیه: (استفتاآت)]]  


[[استفتائات پرسش و پاسخ از محضر مرجع تقلید آیت الله خویی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[تحديد الكر بحسب الوزن و المساحة]]  


[[فقه المومنات من صراط النجاه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مصباح الفقاهة]]  


[[مجمع الرسائل]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المعين علی معجم رجال الحديث للمرجمع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید أبوالقاسم الموسوي الخوئي]]  


[[التنقيح في شرح المکاسب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[تکملة منهاج الصالحين في أحکام القضاء و الشهادات و الحدود و القصاص و الدیات]]  


[[دلیل معجم رجال الحدیث]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مستند العروة الوثقی: کتاب الصلاة]]  


[[ المسایل المنتخبه : العبادات و المعاملات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شناخت قرآن]]  


[[ المسایل الشرعیه : (استفتاآت)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مصباح الفقاهة في المعاملات]]  


[[تحدید الکر بحسب الوزن و المساحه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[التعلیقة علی العروة الوثقی]]  


[[مصباح الفقاهة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[توضيح المسائل، و باضافه احکام سفته و سر قفلي و بيمه (طبع قديم)]]  


[[المعين علی معجم رجال الحديث للمرجمع الدیني الکبیر آیة الله العظمی السید أبوالقاسم الموسوي الخوئي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة]]  


[[تکملة منهاج الصالحين في أحکام القضاء و الشهادات و الحدود و القصاص و الدیات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[منهاج الصالحین]]  


[[ مستند العروة الوثقی: کتاب الصلاة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[اجود التقريرات، تقريرا لأبحات الأستاذ الأکبر امام المحققين المجدد الميرزا محمدحسین الغروي النائيني]]  


[[ شناخت قرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[محاضرات فی الفقه الجعفری: المکاسب المحرمة]]  


[[ البيان في تفسير القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[احکام جامع مسایل پزشکی]]  


[[مصباح الفقاهة في المعاملات (بيروت)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[البیان فی تفسیر القرآن]]  


[[التعلیقة علی العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[المعتمد فی القضاء و الشهادات و الحدود]]  


[[توضيح المسايل، و باضافه احکام سفته و سر قفلي و بيمه (طبع قديم )]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مبانیتکمله المنهاج]]  


[[ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[مناسک الحج]]  


[[منهاج الصالحین]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[درآمدی بر علم رجال]]  


[[اجود التقريرات، تقريرا لأبحات الأستاذ الأکبر امام المحققين المجدد الميرزا محمد حسين الغروي النائيني]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر
[[مستند العروة الوثقی: کتاب الخمس]]  


[[محاضرات فی الفقه الجعفری: المکاسب المحرمة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: مقرر
[[مستند العروة الوثقی: کتاب الاجارة]]  


[[ احکام جامع مسایل پزشکی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[العروة الوثقی]]  


[[ البیان فی تفسیر القرآن]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[احکام شرعی بانوان]]  


[[ المعتمد فی القضاء و الشهادات و الحدود]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاور
[[المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید ابوالقاسم الموسوي الخوئي؛ ملحقا بالفهرس]] -


[[مباني تکمله المنهاج]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[صراط النجاة في أجوبة الاستفتاءات]]  


[[مناسک الحج]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
[[شرح العروة الوثقی (خویی)]]


[[درآمدی بر علم رجال]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[ مستند العروة الوثقی: کتاب الخمس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[رده:زندگی‌نامه]]
 
[[رده:مراجع تقلید]]
[[ مستند العروة الوثقی: کتاب الاجارة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: محاضر
[[رده:رجالیان]]
 
[[رده:قرآن‌پژوهان]]
[[العروة الوثقی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس
[[رده:درگذشتگان 1371]]
 
[[رده:شاگردان آیت‌‌الله سید علی قاضی]]
[[احکام شرعی بانوان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
 
[[المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع الدیني الکبیر آیة الله العظمی السید ابوالقاسم الموسوي الخوئي؛ ملحقا بالفهرس]] / نوع اثر: کتاب / نقش: --


[[صراط النجاة في أجوبة الإستفتاءات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده


[[پایان]]
[[ar:السيد أبوالقاسم الخوئي]]
 
[[en:Sayyid Abu al-Qasim Mousawi Khoei]]
[[رده:زندگی‌نامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۴

سید ابوالقاسم خویى
NUR00013.jpg
نام کاملخویی، سید ابوالقاسم
نام‌های دیگرآیت‌الله خویی

ابوالقاسم خویی

خویی غروی، ابوالقاسم
ولادت1278ش / 1317ق / 1899م
محل تولدخوی
رحلت1371ش / 1413ق / 1992م
اطلاعات علمی
اساتیدآیت‌الله فتح‌الله شریعت اصفهانى

آیت‌الله میرزاى نائینى

آقا ضیاء عراقى

آیت‌الله شیخ محمدحسین غروى اصفهانى
برخی آثارمعجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة

البيان في تفسير القرآن

فقه الشيعة

مستند العروة الوثقى

التنقيح
برای دیگر کاربردها، خویی (ابهام زدایی) را ببینید.

سید ابوالقاسم خویى (1317- 1413ق)، فقیه، اصولی، عالم بزرگ رجالی، مفسر قرآن، متکلم، از مراجع تقلید شیعه، نویسنده مجموعه 24 جلدی معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة

ولادت

در شب پانزدهم ماه رجب سال 1317ق، در خانواده علم و دانش و تقوا در شهرستان خوى دیده به جهان گشود.

تحصیلات

آیت‌الله سید ابوالقاسم خویى در دامان پاک پدر و مادرش دوران کودکى را پشت سر نهاده و پس از آموختن قرآن و خواندن و نوشتن، در 13 سالگى (سال 1330ق) همراه برادر بزرگ خویش مرحوم سید عبدالله خویى و دیگر افراد خانواده رهسپار نجف شد.

ایشان از دوران کودکى و نوجوانى به هوش و ذکاوت و حافظه و استعداد در میان همسالان خود معروف بود و در اندک زمانى گوى سبقت را از همگان ربود.

او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی حوزه پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنانکه خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از محمدحسین نائینی و محمدحسین غروی اصفهانی داشته است.

اساتید

  1. پدر بزرگوارش؛
  2. آیت‌الله شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانى (متوفاى 1339ق)؛
  3. آیت‌الله میرزاى نائینى (متوفاى 1355ق)؛
  4. آیت‌الله آقا ضیاء عراقى (متوفاى 1361ق)؛
  5. آیت‌الله شیخ محمدحسین غروى اصفهانى (متوفاى 1361ق)؛
  6. آیت‌الله میرزا على‌آقا شیرازى فرزند میرزاى شیرازى (متوفاى 1355ق)؛
  7. آیت‌الله شیخ محمدجواد بلاغى نجفى (متوفاى 1352ق)؛
  8. آیت‌الله سید حسین بادکوبه‌اى (متوفاى 1358ق)؛
  9. آیت‌الله آقا میرزا على‌آقا قاضى (متوفاى 1366ق)؛ و...

مشایخ روایت

آیت‌الله خویى درحالى‌که هنوز جوان بود، موفق شد از بزرگان حوزه نجف اجازه نقل حدیث دریافت داشته و توسط آن، کتاب‌هاى دانشمندان شیعه و سنى را روایت کند. یکى از این مشایخ، مرحوم میرزاى نائینى بود که به‌وسیله ایشان از استادش مرحوم محدّث نورى، کتاب‌هایى مانند: «اصول کافى»، «من‌ لا‌يحضره‌ الفقيه»، «تهذیب»، «استبصار»، «وسائل الشيعة»، «بحار الأنوار»، «وافى» و... را روایت مى‌نمود.

اجازه دیگر ایشان، اجازه روایى علامه سترگ آیت‌الله سید عبدالحسین شرف‌الدین عاملى صاحب «المراجعات»، (متوفاى 1377) بود که به‌واسطه ایشان کتاب‌ها و تألیفات دانشمندان اهل سنت را روایت مى‌کند.

شاگردان

  1. آیت‌الله سید ابوالحسن شیرازى؛
  2. آیت‌الله ابوالفضل نجفى خوانسارى؛
  3. آیت‌الله ابوالقاسم گرجى؛
  4. آیت‌الله احمد دشتى؛
  5. آیت‌الله اسماعیل محقق بلخى؛
  6. آیت‌الله باقر شریف قرشى؛
  7. آیت‌الله سید جلال‌الدین فقیه ایمانى؛
  8. آیت‌الله میرزا جواد تبریزى؛ و...

تدریس

آیت‌الله خویى در خلال تحصیل، به تدریس نیز مى‌پرداخت و هر کتابى را که مى‌آموخت، کتاب پیش از آن را تدریس مى‌کرد.

ایشان سا‌ل‌ها به تدریس خارج فقه و اصول و تفسیر قرآن کریم اشتغال داشت.

وی در هر روز چهار نوبت به تدریس پرداخته و اکثر اوقات خویش را به تتبع، تحقیق، تألیف، تدریس و تعلیم شاگردان سپرى ساخته و حتى از استراحت خود براى ازدیاد ساعات مطالعه مى‌کاستند.

او پس از درس، مدتى طولانى نزدیک به یک ساعت براى پاسخ به پرسش‌هاى علمى شاگردان خویش در محفل درس مى‌نشست و در مجالس خصوصى نیز صحبت علمى به میان مى‌آورد و حتى در کوچه و خیابان هم به سؤالات شاگردان و افراد دیگر پاسخ مى‌داد.

ویژگی‌هاى اخلاقى

یارى ضعیفان

از ویژگی‌هاى بارز رفتار ایشان دستگیرى از نیازمندان و کمک به درماندگان بود. هر جا احساس مى‌نمود عده‌اى به کمک و رسیدگى نیاز دارند بدون درنگ به یارى آنان مى‌شتافت؛ لذا مى‌بینیم که مؤسسات خیریه زیادى به نام ایشان در هند و پاکستان و تایلند و ایران و عراق و لبنان تأسیس شده است.

به‌خصوص در ماه‌هاى رمضان و ذى‌الحجه، توجه و اهتمام ایشان به زندگى فقرا و ایتام، بیشتر مى‌شد.

عفو و گذشت

آیت‌الله خویى با بدخواهان و حسودان و مخالفان خویش، با بزرگى و متانت رفتار می‌نمود و از سر تقصیرات و اشتباهات آنان مى‌گذشت و حتى به آنان احسان مى‌کرد.

بهره‌بردارى از وقت

ایشان هیچ لحظه‌ای را به بطالت نمی‌گذراند، بلکه تمام اوقات شبانه‌روز خود را جز اندکی که ناگزیر از استراحت بود، در راه تدریس، مطالعه، عبادت و تهجد، قرائت قرآن، جواب استفتائات، ملاقات با مردم، تألیف، نماز جماعت و زیارت مصروف می‌داشت.

ساده‌زیستى

وی در زندگى بى‌آلایش و ساده بود. از تجمل و رفاه زاید دورى مى‌کرد. خوراکش را غذایى ساده تشکیل مى‌داد و در صرف وجوهات شرعى کاملا احتیاط مى‌نمود.

از بسیارى کارهاى مشروع به‌خاطر منافات داشتن با روح زهد و تقوا دورى مى‌کرد.

تواضع و فروتنى

وی باآنکه از مدرسان بزرگ جهان تشیع بشمار مى‌رفت و شاگردان و پرورش‌یافتگان مکتبش غالباً از پیشوایان فکرى جهان تشیع محسوب مى‌شدند و حوزه درسى‌اش از پرآوازه‌ترین محافل علمى جهان اسلام بود، از مظاهر کبر و غرور دورى کرده و درِ خانه‌اش به روى همه باز بود و همه مى‌توانستند شخصا با وی ملاقات نموده و مسائل خود را با او در میان بگذارند.

تقید به زیارت

ایشان به زیارت حضرت امیرالمؤمنین(ع) بسیار علاقه داشت و هر روز پیش از شروع درس به حرم مطهر می‌رفت و پس از زیارت و عرض سلام براى تدریس به مسجد خضراء مى‌آمد.

در ایام زیارت مخصوص امام حسین(ع)، به کربلا رفته و آن حضرت را زیارت مى‌کرد و به همین منظور خانه‌اى هم در کربلا اجاره کرده بود. مدتى نیز با ماشینى که توسط برخى افراد خیر تهیه شده بود هر شب جمعه به زیارت مرقد سیدالشهداء(ع) مى‌رفت.

سفر به ایران

آیت‌الله خویى در سال 1350ق، به زیارت حضرت امام رضا(ع) نایل آمدند.

در اوایل ماه رجب سال 1368ق، بار دیگر از نجف اشرف به قصد زیارت حضرت ثامن‌الحجج(ع) و معالجه کسالت قلب و سینه، راهى ایران گشته و از راه همدان عازم قم شدند. آنگاه که خبر ورودشان به قم رسید بزرگان حوزه و دانشمندان، همراه انبوه مردم تا هشت فرسنگى قم به استقبال او آمدند.

زمانی که ایشان قصد حرکت به تهران کرد بسیارى از مردم تهران و ساکنان شهر رى تا شش فرسنگى به استقبالش آمده و مورد تجلیل عموم طبقات واقع شدند.

پس از آن به مشهد مقدس مشرف شده و بعد از مدتى به نجف اشرف مراجعت نمودند.

خدمات اجتماعى

آن مرجع بزرگ در طول مرجعیت خود با امکاناتى که در اختیار داشت، تأسیسات عظیم و بناهاى بزرگ و کتابخانه‌ها و مدارس و حوزه‌هایى را بنا نهاد که به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

  1. مدينة العلم آیت‌الله ‌العظمى خویى، قم؛
  2. مدرسه و کتابخانه‌اى در مشهد مقدس به نام ایشان؛
  3. دارالعلم و مجتمع امام زمان، اصفهان؛
  4. المجمع الثقافي الخیرِي، بمبئى؛
  5. مبرة الإمام الخوئي، بیروت؛
  6. مدرسة دارالعلم و مكتبة الإمام الخويي، نجف اشرف؛
  7. مدارس دینى در بانکوک (تایلند) و داکا (بنگلادش)؛
  8. مكتبة الثقافة و النشر در کشورهاى پاکستان و مالزى؛
  9. مؤسسة الإمام الخويي و مدرسة الإمام الصادق و مدرسة الزهراء انگلستان (لندن)؛
  10. مركز الإمام الخويي، اندونزى (جاکارتا)؛
  11. مرکز اسلامى در فرانسه؛
  12. مسجد و مرکز اسلامى در شهرهاى دیترویت، لوس آنجلس و نیویورک آمریکا؛ و...


وفات

پیام تسلیت رهبر معظم انقلاب به مناسبت رحلت ایشان

بسم الله الرحمن الرحیم

إنّٰا لِلّٰهِ وَ إنّٰا إلَيهِ راجِعُونَ

با تأسف و تأثر فراوان باخبر شدیم که عالم جلیل‌القدر و فقیه عظیم‌الشأن آیت‌الله ‌ آقاى حاج سید ابوالقاسم خویى، مرجع تقلید بزرگوار، روز گذشته دار فانى را وداع گفته و به جوار رحمت حق رحلت نمودند. این حادثه براى جهان اسلام مخصوصاً حوزه‌هاى علمیه مصیبتى بزرگ است. آن عالم بزرگ بقیه سلف صالح و یکى از پرچم‌داران علوم اسلامى و یکى از مراجع بزرگ تقلید دوران معاصر بود.

ایشان در بسیارى از علوم اسلامى رایج در حوزه‌هاى علمیه از اساتید مسلم و کم‌نظیر به حساب مى‌آمد. فقیهى بزرگ و اصولى‌اى عمیق و مفسرى نوآور و رجالى‌اى صاحب مکتب و متکلمى زبردست بود. آثار علمى ارزشمند این مرد بزرگ به ده‌ها جلد کتاب در فقه و اصول و تفسیر و رجال منحصر نمى‌شود؛ هزاران شاگرد تربیت‌یافته در حوزه دروس غنى و سرشار او هم‌اکنون در همه بلاد اسلامى منتشرند. این بزرگوار یکى از نخستین کسانى بود که پس از شروع نهضت اسلامى به رهبرى امام خمینى(رض)، حوزه علمیه نجف را به اهمیت حوادث ایران متوجه ساخت و سعى و کوششى ارجمند در همراهى با حرکت عظیم روحانیت و مردم در ایران مبذول کرد.

در نهضت خونین مردم عراق در رمضان سال 1412ق، قطب اصلى نهضت و مرکز صدور حکم قیام اسلامى بود و به همین جهت پس از سرکوب شدن این نهضت به‌وسیله رژیم خونخوار بعثى، این کهن‌مرد دانشمند مورد آزار و شکنجه و اهانت مأموران سنگدل بعثى قرار گرفت و در معرض خطر جدى واقع شد و پس از آنکه به فضل الهى از خطر نجات یافت تا مد‌ت‌ها در شرایط سخت زیر نظر مأموران بعثى قرار داشت. عمر طولانى و پربرکت این مرد بزرگ که نزدیک به یک قرن امتداد یافت، سرشار از آزمایش‌هاى الهى و نمایشگر سعى و تلاش یک انسان مؤمن و پرهیزگار است. این‌جانب مصیبت درگذشت این مرجع بزرگوار تقلید را به حضرت بقية الله الأعظم أرواحنا فداه و جهان تشیع، مخصوصاً به حوزه‌هاى علمیه و علما و فقهاى بزرگ و نیز به خانواده محترم و فرزندان ایشان و همه دوستداران و مقلّدین ایشان تسلیت مى‌گویم و رحمت و فضل و مغفرت الهى را براى ایشان مسئلت مى‌نمایم.

سید على خامنه‌اى

یک‌شنبه 9 صفر 1413

پس از 96 سال حیات پرافتخار و برجاى نهادن خدمات بزرگ دینى و ده‌ها اثر جاویدان و تحمل فشارها و رنج‌ها و مصیبت‌هاى فراوان در حکومت ظالمانه صدام و پس از یک سال دورى از جوار جد بزرگوارش امیرالمؤمنین على(ع) و تبعید به کوفه، سرانجام خورشید فروزان زندگانى آیت‌الله ‌خویى در عصر روز شنبه هشتم صفر 1413ق، براى همیشه غروب کرد و مسلمانان را با اندوهى جانکاه مواجه نمود.

او که در زندگى به‌سان جدّش حضرت موسى بن جعفر(ع) به طاغوت عصر خود مبتلا شده بود، پس از وفات نیز به سرنوشت جده مظلومه‌اش حضرت زهرا(س) مبتلا گشته و در نیمه‌هاى شب با حضور مأموران امنیتى بعث، پیکر پاکش غریبانه و مظلومانه و بدون تشییع، پس از نماز توسط حضرت آیت‌الله حاج سید على سیستانى، به‌وسیله چند تن از شاگردان و یارانش در مسجد خضرا در صحن امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام به خاک سپرده شد.

با انتشار خبر وفات ایشان گرچه با اعلام حکومت نظامى در نجف و کوفه و آماده‌باش نیروهاى نظامى در بغداد و شهرهاى مرکزى و جنوبى عراق، از برپایى هرگونه مراسمى جلوگیرى به عمل آمد، اما از نخستین ساعات بامداد روز نهم صفر صداى قرآن در تمام نقاط ایران طنین‌انداز شد و از سوى دولت جمهورى اسلامى سه روز عزاى عمومى اعلام گردید و در و دیوار شهرها و روستاها سیاه‌پوش شد و مردم به نوحه‌خوانى و عزادارى پرداختند.

در کشورهاى مختلف جهان، از هند و کشمیر و افغانستان و پاکستان و بنگلادش و کویت و سوریه و لبنان و امارات خلیج فارس گرفته تا آمریکا و کانادا و انگلیس و تایلند نیز محافل یادبود مختلفى برگزار شد.

آثار

  1. التنقيح، در فقه، 8 جلد؛
  2. مستند العروة الوثقى، در 5 جلد؛
  3. فقه الشيعة، در 5 جلد؛
  4. منهاج الصالحين، 2 جلد، شامل یک دوره اجمالى فقه؛
  5. مصباح الفقاهة، در 3 جلد؛
  6. مصباح الأصول، در 2 جلد؛
  7. البيان في تفسير القران، که در آن مقدمات علوم قرآنى مورد بررسى قرار گرفته است؛
  8. معجم رجال الحديث، در 23 جلد؛
  9. تقریرات درس‌هاى علامه نائینى که در دو جلد با نام «أجود التقريرات» منتشر شده است؛ و...


منابع مقاله

ر.ک: «گلشن ابرار»، ج3، ص438، تهیه و تدوین: جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم، زیر نظر: پژوهشکده باقرالعلوم(ع) وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی، قم، نشر معروف، 1382.


وابسته‌ها

مستند العروة الوثقی

مستند العروة الوثقی (مقرر بروجردی)

مدارک العروة الوثقی فقه الشیعه: مباحث الاجتهاد و التقلید

معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة

معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة (23 جلدی)

غاية المأمول من علم الأصول

أجود التقریرات

أحكام الرضاع في فقه الشيعة

التنقیح في شرح العروة الوثقی

تعليقات على آراء المرحوم المحقق آيةالله‌العظمى السيد ابوالقاسم الخوئي

الدرر الغوالي في فروع العلم الإجمالي

صراط النجاة في أجوبة الاستفتاءات

مدارك العروة الوثقی، فقه الشيعة: كتاب الطهارة

فقه العترة في زکاة الفطرة

مباني العروة الوثقی

مبانی تکمله المنهاج

محاضرات فی المواریث

مستند العروة الوثقی: کتاب الصوم

مصباح الفقاهة (طبع قدیم)

معتمد العروة الوثقی

المعتمد فی شرح المناسک

منهاج الصالحین (للخویی)

منیه السایل

شرح العروة الوثقی

مناسك الحج (خویی)

منهاج الصالحین (للوحید)

فقه الأعذار الشرعیة و المسائل الطبیة

العروة الوثقی مع تعلیقات (خمینی، خویی، گلپایگانی، مکارم)

بیان در علوم و مسائل کلی قرآن

البیان في تفسیر القرآن

دراسات فی علم الأصول

محاضرات في أصول الفقه (خویی، ابوالقاسم)

مصباح الأصول (مباحث حجج و امارات)

الهدایة فی الأصول

مرزهای اعجاز

نفحات الاعجاز فی رد الکتاب المسمی حسن الایجاز

الرای السدید في الاجتهاد و التقلید و الاحتیاط و القضاء

مصباح الأصول (خوئي)

محاضرات فی أصول الفقه

مصباح الأصول (مباحث الفاظ)

مصابیح الأصول

مباني الاستنباط

محاظرات في الفقه الجعفري

محاضرات فی اصول الفقه (جامعه مدرسین)

القضاء و الشهادات (و الحدود)

المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید ابوالقاسم الموسوی الخوئی قدس‌سره الشریف

علي إمام البررة

بیان علوم و مسایل کلی قرآن

مناسک حج

توضیح المسائل (خویی)

استفتاءات (خویی)

فقه المومنات من صراط النجاه

مجمع الرسائل

التنقيح في شرح المکاسب

دلیل معجم رجال الحدیث

المسایل المنتخبه: العبادات و المعاملات

المسایل الشرعیه: (استفتاآت)

تحديد الكر بحسب الوزن و المساحة

مصباح الفقاهة

المعين علی معجم رجال الحديث للمرجمع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید أبوالقاسم الموسوي الخوئي

تکملة منهاج الصالحين في أحکام القضاء و الشهادات و الحدود و القصاص و الدیات

مستند العروة الوثقی: کتاب الصلاة

شناخت قرآن

مصباح الفقاهة في المعاملات

التعلیقة علی العروة الوثقی

توضيح المسائل، و باضافه احکام سفته و سر قفلي و بيمه (طبع قديم)

معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة

منهاج الصالحین

اجود التقريرات، تقريرا لأبحات الأستاذ الأکبر امام المحققين المجدد الميرزا محمدحسین الغروي النائيني

محاضرات فی الفقه الجعفری: المکاسب المحرمة

احکام جامع مسایل پزشکی

البیان فی تفسیر القرآن

المعتمد فی القضاء و الشهادات و الحدود

مبانیتکمله المنهاج

مناسک الحج

درآمدی بر علم رجال

مستند العروة الوثقی: کتاب الخمس

مستند العروة الوثقی: کتاب الاجارة

العروة الوثقی

احکام شرعی بانوان

المعین علی معجم رجال الحدیث للمرجع‌الدینیالکبیر آیت‌الله السید ابوالقاسم الموسوي الخوئي؛ ملحقا بالفهرس -

صراط النجاة في أجوبة الاستفتاءات

شرح العروة الوثقی (خویی)

برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=خویی،_سید_ابوالقاسم&oldid=720139»