دیوان محمد بن حسام خوسفی

    از ویکی‌نور
    دیوان محمد بن حسام خوسفی
    دیوان محمد بن حسام خوسفی
    پدیدآوراناب‍ن‌ ح‍س‍ام‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ح‍س‍ام‌ال‍دی‍ن‌ (نويسنده)

    احمدی بیرجندی، احمد (مصحح)

    سالک، محمدتقی ( مصحح)
    عنوان‌های دیگرشا‌مل قصیده‌ها، غزلها، ترکیب‌بندها، ترجیع‌بندها، مسمط‌ها، مثنویها، قطعه‌ها و ربا‌عیها
    سال نشر1366ش
    چاپ0
    موضوعشعر فارسی - قرن 9ق.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    PIR۵۶۵۷/د۹
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    دیوان محمد بن حسام خوسفی، شامل قصیده‌ها، غزل‌ها، ترکیب‌بندها، ترجیع‌بندها، مسمط‌ها، مثنوی‌ها، قطعه‌ها و رباعی‌های محمد بن حسام خوسفی (متولد 783ق) است. کتاب به اهتمام و با مقدمه احمد احمدی بیرجندی و محمدتقی سالک منتشر شده است.

    کتاب با مقدمه‌ای در بررسی وضع سیاسی و اجتماعی و ادبی ایران در قرن نهم هجری آغاز شده است[۱]‏، سپس به زندگی محمد بن حسام خوسفی و نام و نسب و تخلص، زادگاه و تاریخ تولد و شیوه زندگی او اشاره شده است. پس از آن به شعر ابن حسام پرداخته شده و چنین آمده است: «ابن حسام به‌طور کلی شاعری است قصیده‌سرا، آن‌هم قصاید مدحیّه در منقبت رسول اکرم(ص) و امیر مؤمنان علی(ع) و سایر پیشوایان مذهبی. کسانی که درباره ابن حسام قضاوت کرده و اشعار او را به محک نقد آزموده‌اند، او را از معدود شاعران استاد قرن نهم هجری می‌دانند که بر علوم زمان و مبانی ادبی و اسلامی عصر خود تسلط کافی داشته و از سنت‌های ادبی شعر و زیروبم‌های سخن و فنون سخنوری آگاه بوده و از اساتید پیش از خود بهره وافی برده است[۲]‏.

    سبک و شیوه

    محمد بن حسام دارای سبک و شیوه مستقلی در شعر نبوده و بیشتر مقلد استادان قبل از خود می‌باشد. به‌طور کلی، سبک وی در قصیده بیشتر خراسانی و در غزل، عراقی است. ابن حسام به علت اعتقاد راستین به اسلام و قرآن و انس زیادی که هم از جهت تلاوت و هم از جهت کتابت با آن کتاب عظیم و مجید آسمانی داشته و هم به سبب تسلط کافی بر احادیث و اخبار و قصص قرآن و سیره، در اشعار خود آیات زیادی را به‌طور کامل و یا بخشی از آنها را درج کرده است و به قصص و روایات، تلمیحات و اشاراتی دارد که نقل همه آنها از گنجایش این مقال خارج است؛ به‌عنوان نمونه در قصیده معروف خود به مطلع:

    ای رفته آستان تو رضوان به آستین جاروب فرش مسند تو زلف حور عین

    که در نعت حضرت سیدالمرسلین رسول‌الله(ص) است، چنین گوید:

    و...
    ای مالک ممالک ایاک نعبد و ای سالک مسالک ایاک نستعین

    [۳]‏.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، صفحه هشت
    2. ر.ک: همان، صفحه هفده و هجده
    3. ر.ک: همان، صفحه بیست‌وهشت – بیست‌ونه

    منابع مقاله

    مقدمه کتاب.

    وابسته‌ها