زمخشری، محمود بن عمر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '</div> '''' به '</div> '''') |
({{واژه‌پژوهی}}) |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | | | data-type="authorOtherNames" | جارالله زمخشری | ||
زمخشری، ابوالقاسم محمود | زمخشری، ابوالقاسم محمود | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
| data-type="authorCode" | | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE00278AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
''' | '''محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى''' (476-538ق)، مشهور به جارالله زمخشری، مفسر، ادیب، زبان شناس، خطیب برجسته'''،''' از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى به شمار مى‌آيد. | ||
[[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] در كتاب «البدايه و النهايه» <ref>ج 12، ص272</ref> مى‌گويد: «محمود بن عمر بن محمد بن عمر معروف به ابوالقاسم زمخشرى مؤلف كشاف در تفسير و مفصل در نحو است». | [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] در كتاب «البدايه و النهايه»<ref>ج 12، ص272</ref> مى‌گويد: «محمود بن عمر بن محمد بن عمر معروف به ابوالقاسم زمخشرى مؤلف كشاف در تفسير و مفصل در نحو است». | ||
== ولادت == | |||
زمخشرى منسوب به زمخشر يكى از روستاهاى خوارزم است كه ولادت وى در آنجا به سال 476ق بوده است. با توجه به اينكه سال وفات وى را 538ق دانسته‌اند، سال ولادت و مدت عمرى را كه [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] نقل كرده درست به نظر نمى‌آيد؛ زيرا اگر مدت عمر وى را يعنى 76، از 538 سال وفات كم نمائيم 462 مى‌شود پس بايد سال ولادت پنج سال كمتر از عدد مذكور باشد يا اينكه مدت عمر وى 71 سال باشد. | زمخشرى منسوب به زمخشر يكى از روستاهاى خوارزم است كه ولادت وى در آنجا به سال 476ق بوده است. با توجه به اينكه سال وفات وى را 538ق دانسته‌اند، سال ولادت و مدت عمرى را كه [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] نقل كرده درست به نظر نمى‌آيد؛ زيرا اگر مدت عمر وى را يعنى 76، از 538 سال وفات كم نمائيم 462 مى‌شود پس بايد سال ولادت پنج سال كمتر از عدد مذكور باشد يا اينكه مدت عمر وى 71 سال باشد. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۲: | ||
== سفر به مکه == | == سفر به مکه == | ||
وى به قصد زيارت بيت‌الله به حجاز سفر نمود. مدت اقامت زمخشرى در همسايگى خانه خدا چندين سال به درازا كشيد و به همين مناسبت به وى لقب | وى به قصد زيارت بيت‌الله به حجاز سفر نمود. مدت اقامت زمخشرى در همسايگى خانه خدا چندين سال به درازا كشيد و به همين مناسبت به وى لقب «جارالله» يعنى همسايه خدا داده شد كه مراد از آن همسايگى و اقامت ايشان در كنار خانه خدا در شهر مكه است. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۹: | ||
==اساتيد== | ==اساتيد== | ||
ادبيات عرب را از ابوالحسن على بن مظفر نيشابورى و ابومنصور اصفهانى فراگرفت. داودى در طبقات المفسرين<ref>ج 2، ص 315</ref> مى‌گويد: «زمخشرى وارد بغداد شد و از ابوالخطاب بن بطر و ابوسعد شقانى و شيخ‌الاسلام ابومنصور حارث و گروهى ديگر از دانشمندان، علم و معرفت آموخت». | |||
ادبيات عرب را از ابوالحسن على بن مظفر نيشابورى و ابومنصور اصفهانى فراگرفت. داودى در طبقات المفسرين <ref>ج 2، ص 315</ref> مى‌گويد: «زمخشرى وارد بغداد شد و از ابوالخطاب بن بطر و ابوسعد شقانى و شيخ‌الاسلام ابومنصور حارث و گروهى ديگر از دانشمندان، علم و معرفت آموخت». | |||
==آثار == | ==آثار == | ||
زمخشرى آثار سودمندى تألیف نموده و به يادگار گذاشته است كه از آن جمله است: | زمخشرى آثار سودمندى تألیف نموده و به يادگار گذاشته است كه از آن جمله است: | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۶: | ||
#النصائح الكبار | #النصائح الكبار | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
== وابسته‌ها == | {{واژه‌پژوهی}} | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۴: | ||
[[مقامات الزمخشري]] | [[مقامات الزمخشري]] | ||
[[ربیع الأبرار و نصوص الأخبار]] | [[ربیع الأبرار و نصوص الأخبار]] | ||
[[القسطاس في علم العروض]] | |||
[[الأنموذج في النحو]] | |||
[[ | [[المحاجاة بالمسائل النحویة]] | ||
[[ | [[المفصل في صنعة الإعراب]] | ||
[[الفائق فی غریب الحدیث]] | [[الفائق فی غریب الحدیث]] | ||
| خط ۱۲۱: | خط ۱۲۴: | ||
[[تفسیر کشاف، سوره توبه، سوره یونس، سوره رعد]] | [[تفسیر کشاف، سوره توبه، سوره یونس، سوره رعد]] | ||
[[ربيع | [[ربيع الأبرار و نصوص الأخبار]] | ||
[[شرح الفصيح]] | [[شرح الفصيح]] | ||
[[ | [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل]] | ||
[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل]] | |||
[[ | [[تطور المصطلح النحوي البصري من سيبويه حتی الزمخشري]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مفسران سنی]] | |||
[[رده: | [[رده:واژه‌‌شناسان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۲۹
| نام | زمخشری، محمود بن عمر |
|---|---|
| نامهای دیگر | جارالله زمخشری
زمخشری، ابوالقاسم محمود فخر خوارزم Al-Zamakhshari |
| نام پدر | عمر |
| متولد | 476ق |
| محل تولد | يكى از روستاهاى خوارزم (امروزه از توابع استان داش‌حوض ترکمنستان) |
| رحلت | 538 ق |
| اساتید | ابوالحسن على بن مظفر نيشابورى
ابومنصور اصفهانى |
| برخی آثار | أساس البلاغة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00278AUTHORCODE |
محمود بن عمر بن محمد بن عمر خوارزمى (476-538ق)، مشهور به جارالله زمخشری، مفسر، ادیب، زبان شناس، خطیب برجسته، از بزرگان مذهب حنفى و معتزلى به شمار مى‌آيد.
ابن كثير در كتاب «البدايه و النهايه»[۱] مى‌گويد: «محمود بن عمر بن محمد بن عمر معروف به ابوالقاسم زمخشرى مؤلف كشاف در تفسير و مفصل در نحو است».
ولادت
زمخشرى منسوب به زمخشر يكى از روستاهاى خوارزم است كه ولادت وى در آنجا به سال 476ق بوده است. با توجه به اينكه سال وفات وى را 538ق دانسته‌اند، سال ولادت و مدت عمرى را كه ابن كثير نقل كرده درست به نظر نمى‌آيد؛ زيرا اگر مدت عمر وى را يعنى 76، از 538 سال وفات كم نمائيم 462 مى‌شود پس بايد سال ولادت پنج سال كمتر از عدد مذكور باشد يا اينكه مدت عمر وى 71 سال باشد.
زمخشرى در خوارزم زندگى مى‌كرد كه سالهاى سال مركز بزرگ علمى به شمار مى‌آمد و در آن ديار علم و معرفت رواج گسترده‌اى داشت. ولى در اين مركز دانش‌هاى فراوانى را بدست آورد، قرآن را حفظ كرد و حديث را فرا گرفت و در واژه‌شناسى عربى مهارت پيدا كرد.
هيچيك از تذكره‌نويسان تاريخ ورود وى به بغداد و مدت اقامت در آن را ضبط ننموده‌اند. با حدس و گمان مى‌توان گفت كه وى براى تكميل تحصيلات خوارزم به بغداد آمده است. همچنين بازگشت وى به درازا مى‌كشد به حديكه نوجوانى و جوانى وى در اين شهر سپرى مى‌شود و به سن كمال مى‌رسد و از نظر رشد عقلى و فكرى به مقام مناسبى ارتقا مى‌يابد.
سفر به مکه
وى به قصد زيارت بيت‌الله به حجاز سفر نمود. مدت اقامت زمخشرى در همسايگى خانه خدا چندين سال به درازا كشيد و به همين مناسبت به وى لقب «جارالله» يعنى همسايه خدا داده شد كه مراد از آن همسايگى و اقامت ايشان در كنار خانه خدا در شهر مكه است.
وفات
وى سپس از مكه به خوارزم برگشت و در شهر جرجان خوارزم رحل اقامت افكند. در آنجا به مرض مبتلا شد و پس از آن وفات نمود. تاريخ نويسان وفات وى را شب عرفه سال 538ق ضبط نموده‌اند.
اساتيد
ادبيات عرب را از ابوالحسن على بن مظفر نيشابورى و ابومنصور اصفهانى فراگرفت. داودى در طبقات المفسرين[۲] مى‌گويد: «زمخشرى وارد بغداد شد و از ابوالخطاب بن بطر و ابوسعد شقانى و شيخ‌الاسلام ابومنصور حارث و گروهى ديگر از دانشمندان، علم و معرفت آموخت».
آثار
زمخشرى آثار سودمندى تألیف نموده و به يادگار گذاشته است كه از آن جمله است:
- الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل
- الفائق فى غريب الحديث
- اساس البلاغة
- المقامات فى امثال العرب
- ربيع الابرار و فصوص الاخبار
- متشابه اسماء الرواة
- اطراق الذهب
- النموذج
- الرائض فى الفرائض
- النصائح الكبار