سفرنامه ابودلف در ایران در سال 341 هجری

    از ویکی‌نور
    سفرنامه ابودلف در ایران (در سال 341 هجری)
    سفرنامه ابودلف در ایران در سال 341 هجری
    پدیدآورانابو دلف خزرجی، مسعر بن مهلهل (نويسنده)

    مینورسکی، ولادیمیر فئودوروویچ (محقق)

    طب‍اطب‍ائ‍ی‌، اب‍وال‍ف‍ض‍ل‌ ( مترجم)
    ناشرزوار
    مکان نشرایران - تهران
    سال نشر1354ش
    چاپ2
    موضوعایران - سیر و سیاحت - قرن 4ق. - ابودلف‌ خزرجی‌، مسعر بن‌ مهلهل‌، قرن‌ ۴ق‌ ‏-- سفرها -- ایران - سفرنامه‌ها - معدن و ذخایر معدنی - ایران - متون قدیمی تا قرن 14 - ایران - جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    سفرنامه ابودلف در ایران (در سال 341 هجری)، به معرفی معادن طبیعی شهرهای همدان، نهاوند، اصفهان و... و آداب و رسوم آنان می‌پردازد و نگارنده گاه سخنانش را با شنیده‌ها، شایعات و فرهنگ عامه می‌آمیزد. این اثر، برگردان فارسی به قلم سید ابوالفضل طباطبایی از رساله دومی است که جغرافی‌دان، معدن‌شناس، شاعر و جهان‌گرد قرن چهارم هجری قمری، مِسعَر بن مُهَلْهِل خزرجی، مشهور به اَبودُلَف نوشته است.

    مخاطبان و تصحیح

    • خاورشناس و ایران‌شناس مشهور روسی قرن بیستم میلادی، ولادیمیر فدورویچ مینورسکی (1877–1966م)، رساله ابودلف را تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزنده نوشته و نویسنده‌اش را نیز شناسانده است. اَبودُلَف دو رساله‌اش را برای مخاطبانی نوشته و آنان در مواردی سخنانش را نپذیرفته و خیال‌بافی شمرده‌ و نظرشان را در همین نوشتار یادداشت کرده‌اند، ولیکن مشخصات این مخاطبان و ارزیابان مشخص نیست[۱].

    هدف و روش

    • ابودلف برای مخاطبانش، دعا کرده که خدا عزت و قدرت شما را پایدار سازد و بعد افزوده است: من بخشی از مسافرت خود را از بخارا تا چین و بازگشت به هند که در سمت قوسی خطّ سیر است، برایتان با اختصار نوشتم؛ اکنون شایسته دیدم که رساله کافی دیگری بنگارم که تمام یا بیشتر مشاهداتم را شامل شود و برای اشخاص گرامی وسیله آموزش باشد و دیدگان کسانی را که از سیاحت روی زمین بازمانده‌اند، روشن سازد[۲].

    ساختار و محتوا

    این اثر، شرح سفری است که از شیز در آذربایجان آغاز شده است. متعاقب آن ابودلف راه شمال را در پیش گرفته و روانه باکو در شیروان و سپس تفلیس شده و از آنجا دوباره به آذربایجان و نواحی اردبیل و شهرزور روی آورده و سپس از طریق کرمانشاهان راه همدان، ری، طبرستان، قومس، نیشابور، طوس و هرات را در پیش گرفته و پس از آن به شرح اصفهان و شهرهای خوزستان پرداخته است[۳].

    نمونه مباحث

    • ... قرمیسین (کرمانشاه) و آن شهر عجیب و زیبایی است.... اَبودُلَف در ادامه، حکایت شگفت‌آوری از آن شهر، نقل کرده، ولی مخاطب او نپذیرفته و گفته است که: گمان می‌کنم این خبر نیز از خیال‌بافی‌های ابودلف باشد[۴].

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه مینورسکی، ص32-34
    2. ر.ک: مقدمه نویسنده، ص37-38
    3. ر.ک: عنایت‌الله رضا، ج5، ص460
    4. ر.ک: متن کتاب، ص61-62

    منابع مقاله

    • مقدمه و متن کتاب.
    • عنایت‌الله رضا، دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1378.


    وابسته‌ها