شرح التسهيل للمرادي
| شرح التسهيل للمرادي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عبید، محمد عبدالنبی (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | القسم النحوي |
| ناشر | مکتبة الإيمان |
| مکان نشر | مصر - منصوره |
| سال نشر | 1427ق - 2006م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح التسهيل للمرادي، اثر حسن بن قاسم یا حسن بن ام قاسم مرادی(749ق) است که بر کتاب تسهيل الفوائد، اثر ابن مالک طائى (600ق-672ق)، ادیب مصری حاشیه زده است. التسهیل مانند اثر دیگر ابن مالک –الفیه- در علم نحو بوده با این تفاوت که یکی به نثر و دیگری به نظم است. پژوهش و پاورقی‌های این کتاب به دست محمدعبدالنبی محمد احمد عبید انجام شده است.
محقق دو بحث را در کتاب تنظیم کرده است، در نخستین بخش، در فصل اول زندگی حسن بن قاسم، آثار او، بررسی مصادر کتاب، رویکرد او در این شرح و میزان پایبندیش به آن و روش او به همراه تنبیه‌هایش بر کتاب التسهیل -اثر ابن مالک- به عنوان مهمترین منبعی که وی به آن تکیه کرده، بررسی شده است. فصل دوم دربردارندۀ شواهد کتاب است که در آن استشهاد به آیات قرآن، حدیث نبوی، شعر و لهجه‌ها آمده است. در فصل سوم اختلاف‌های نحوی و در فصل چهارم دیدگاه‌های نحوی مصنف و کشمکش‌های او با دیگران آورده شده است.[۱] برای مثال، محقق نشان می‌دهد که مرادی چه اندازه از ادیبان بزرگ عرب -که عددشان به صد می‌رسد- در شرح کتابش بهره برده است. او در راستای این بهره‌وری آرای آنان را نیز نقد کرده است.[۲]مصنف در بسیاری از جاهای کتاب از آوردن نام صاحب‌نظران پرهیز کرده است و با آوردن عبارت‌های ذهب بعضهم، بعض العلماء، بعض المتأخرین، از نوشته‌هایشان بهره گرفته است.[۳]
همچنین، محقق نشان می‌دهد که چگونه حسن بن قاسم در نقل کلام ابن مالک تصرف کرده و کلمه‌ای را به آن‌ها می‌افزاید.[۴]او گاهی با اینکه کلام ابن مالک را همان‌گونه که هست، می‌آورد، اما آن را پس و پیش نقل می‌کند.[۵]گاهی نیز کلام ابن مالک را می‌آورد ولی هیچ‌گونه اشاره‌ای به اینکه این کلام از آن او است، نمی‌کند.[۶] محقق می‌گوید: مرادی از کسانی نیست که چشم‌بسته قضیه‌های نحوی را از ادیب بزرگی مانند ابن مالک بپذیرد.[۷]محقق برخی از برداشت‌ها و استدراک‌های مرادی را بر کلام ابن مالک در هفده مورد برشمرده است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب