عبرات المصطفين في مقتل الحسين(ع) المأخوذ من أقدم المصادر التاريخية الإسلامية: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'أنساب الأشراف' به 'أنساب الأشراف ') |
جز (جایگزینی متن - 'الأخبار الطوال' به 'الأخبار الطوال') |
||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
کتاب با سه مقدمه آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است. | کتاب با سه مقدمه آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است. | ||
در آغاز کتاب گفته شده که اغلب مطالب آن، برگرفته از چهار کتاب است: «مقتل ابومخنف» (م 175ق)، به روایت طبری، که او هم به روایت هشام بن محمد کلبی، مطالب مقتل ابومخنف را نقل کرده است؛ «[[أنساب الأشراف (5 جلدی)|أنساب الأشراف]] » تألیف احمد بن یحیی بلاذری (م.ح 250ق)؛ «الطبقات الكبری» تألیف محمد بن سعد (م 235ق یا در حدود آن) و | در آغاز کتاب گفته شده که اغلب مطالب آن، برگرفته از چهار کتاب است: «مقتل ابومخنف» (م 175ق)، به روایت طبری، که او هم به روایت هشام بن محمد کلبی، مطالب مقتل ابومخنف را نقل کرده است؛ «[[أنساب الأشراف (5 جلدی)|أنساب الأشراف]] » تألیف احمد بن یحیی بلاذری (م.ح 250ق)؛ «الطبقات الكبری» تألیف محمد بن سعد (م 235ق یا در حدود آن) و «[[الأخبار الطوال]]» تألیف دینوری (م 285ق). آنگاه گفته شده که گاه از کتابهای دیگری نیز مطالبی نقل شده است؛ از جمله: «مقتل الحسين(ع)» تألیف اخطب خوارزم؛ «بغية الطلب» تألیف ابن عدیم و «تاریخ دمشق» تألیف ابن عساکر <ref>ر.ک: همان، ص258</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== |
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۱۴
معرفی اجمالی
عبرات المصطفين في مقتل الحسين(ع) المأخوذ من أقدم المصادر التاريخية الإسلامية، تألیف شیخ محمدباقر محمودی، کتابی است درباره مقام و قیام امام حسین(ع) که مطالب آن از کتابهای کهن اهل سنت گردآوری شده است [۱].
اهمیت کتاب در این است که اولا مطالب آن از منابع کهن است، ثانیا این منابع از اهل سنت است و ثالثا در هر موضوع غالبا از چند منبع مطلبی نقل شده است [۲].
ساختار
کتاب با سه مقدمه آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است.
در آغاز کتاب گفته شده که اغلب مطالب آن، برگرفته از چهار کتاب است: «مقتل ابومخنف» (م 175ق)، به روایت طبری، که او هم به روایت هشام بن محمد کلبی، مطالب مقتل ابومخنف را نقل کرده است؛ «أنساب الأشراف » تألیف احمد بن یحیی بلاذری (م.ح 250ق)؛ «الطبقات الكبری» تألیف محمد بن سعد (م 235ق یا در حدود آن) و «الأخبار الطوال» تألیف دینوری (م 285ق). آنگاه گفته شده که گاه از کتابهای دیگری نیز مطالبی نقل شده است؛ از جمله: «مقتل الحسين(ع)» تألیف اخطب خوارزم؛ «بغية الطلب» تألیف ابن عدیم و «تاریخ دمشق» تألیف ابن عساکر [۳].
گزارش محتوا
مقدمه اول، شامل روایاتی درباره مقام بلند امام حسین(ع) و مقدمه دوم، مشتمل بر روایاتی درباره گریستن بر آن حضرت و مقدمه سوم شامل روایاتی است که درباره پیشگویی شهادت آن حضرت است [۴].
گردآورنده ضمن نقل روایات و گزارشهای تاریخی، راویان آنها را نیز ذکر کرده و گاه به شرح حالشان پرداخته است [۵].
نویسنده، مطالب را با ذکر اسباب و انگیزههایی که باعث خروج امام حسین(ع) از مدینه بهسوی مکه گردید، آغاز نموده و با خطبههای آن حضرت در روز عاشورا، به انجام رسانده است.
بقیه مطالب درباره قیام و شهادت امام حسین(ع) و رخدادهای پس از شهادت است که برخی از آنها عبارتند از: هجرت امام از مکه به کوفه؛ ورود امام به نینوا و ناخشنودی از اینکه بر جنگ پیشی بگیرد؛ شدت یافتن تشنگی در لشکر امام(ع) و روانه کردن حضرت عباس(ع) برای تهیه آب؛ خطبه امام(ع) در شب عاشورا؛ شهادت حضرت علی اکبر(ع) و دیگر یاران امام(ع)؛ تعداد زخمهای امام(ع)؛ تعداد شهیدان با امام(ع)؛ تغییراتی که در نظام آفرینش پس از شهادت امام(ع) رخ داد؛ فرستادن سر امام(ع) به کوفه؛ فرستادن اسیران به کوفه و خطبههای آنان؛ سخن گفتن سر امام حسین(ع)؛ انتقام خداوند از قاتلان امام(ع) در دنیا و... [۶].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقیهای کتاب که فراوان است، سندهای دیگر یک گزارش، اختلاف آن با دیگر گزارشها، شرح برخی از واژهها و مطالب دیگری آمده است[۷].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسفندیاری، محمد، «کتابشناسی تاریخی امام حسین(ع)؛ به ضمیمه امام حسین(ع) در الذريعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.