قاضی عیاض، عیاض بن موسی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ق ' به 'ق ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ی اش،' به 'ی‌اش،') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR01485.jpg|بندانگشتی|قاضی عیاض، عیاض بن موسی]] | [[پرونده:NUR01485.jpg|بندانگشتی|قاضی عیاض، عیاض بن موسی]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |قاضی عیاض، عیاض بن موسی | ||
|- | |- | ||
| | |نام‌های دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | اب‍ن‌ع‍ی‍اض، ابوالفضل عیاض بن موسی | ||
س‍ب‍ت‍ی، عیاض بن موسی | س‍ب‍ت‍ی، عیاض بن موسی | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
عیاض بن موسی | عیاض بن موسی | ||
ی‍ح‍ص‍ب‍ی، | ی‍ح‍ص‍ب‍ی، ابوالفضل عیاض | ||
ی‍ح‍ص‍ب‍ی، عیاض بن موسی | ی‍ح‍ص‍ب‍ی، عیاض بن موسی | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |موسی | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |نيمه شعبان سال 476ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |سبتة اندلس | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |544 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |[[ابن عتاب]] | ||
[[ابن حاج (ابهام زدایی)|ابن حاج]] | |||
[[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]] | |||
[[ابی‌الحسين بن سراج]] | |||
[[ابی‌علی حسین بن محمد صدفی]] | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[الإلماع إلی معرفة أصول الرواية و تقييد السماع]] | ||
[[الشفا بتعریف حقوق المصطفی]] | [[الشفا بتعریف حقوق المصطفی]] | ||
|-class= | |- class="articleCode" | ||
|کد | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE01485AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''ابوالفضل عياض بن موسى يحصبى سبتى''' (476-544ق)، معروف به قاضى عياض اندلسى، قاضی مالکی، علامه، فقیه، مورخ | |||
از کودکی به دقت و هوش و فراست معروف بود و به آموختن علم و حفظ قرآن و حدیث و فقه مبادرت ورزید. به طوری که وقتی استادش ابوالولید بن رشد وی را دید از هوش و ذکاوت وی متعجّب شد. در وصفش گفته‌اند زمانی که وی کتابی را یک بار مطالعه می‌کرد تمام نکات آن را به خاطر می سپرد. تذکره نویسان او را به سبب خشوع در نماز و بیان نیکو، حلم و تواضع و عفت ستوده‌اند. در سی سالگی با هدف کسب علم به مسافرت پرداخت و به قرطبه رفت. و در طول هشت ماه از علمای آن جا اخذ حدیث کرد. سپس به مرسیه رفت و با ابوعلی صدفی ملاقات کرد و از وی نیز اخذ حدیث کرد و اجازه نقل حدیث گرفت. همچنین با ابوعلی جیانی غسانی و ابوعبدالله مازری که از اولین شراح صحیح مسلم به شمار می‌رود، مکاتبه کرده و از آن‌ها نیز اجازه نقل حدیث گرفت. سپس به سبت<ref>شهری است نزدیک جبل الطارق</ref> برگشت و بقیه عمرش را در آن جا به تدریس و مناظره و ضبط کتب و تصحیح آن‌ها گذراند تا اینکه قاضی و از علمای مبرز شهر خود شد<ref>ر.ک: بخاری، بکر بن محمد، صص 84-85</ref> | |||
== | == ولادت == | ||
عياض بن موسى بن عياض بن عمرون بن موسى بن عياض بن محمد بن عبداللّه بن موسى بن عياض يحصبى سبتى در نيمه شعبان سال 476ق در «سبتة» متولد شد | |||
==اساتید== | |||
وى در علم حديث يد | وى براى تحصيل علم به أندلس رفت و از محضر علماى قرطبه: [[ابن عتاب]]، [[ابن حاج (ابهام زدایی)|ابن حاج]]، [[ابن رشد، محمد بن احمد|ابن رشد]]، و [[ابی‌الحسين بن سراج]] بهره برد. در سال 508ق به مرسیه رفت و از محضر [[ابی‌علی حسین بن محمد صدفی]] و غيره استفاده نمود. وى در علم حديث يد طولایی داشت و در علوم نحو و لغت و فقه و غيره نيز تبحر تام داشت. | ||
وى از محضر بسيارى از مشايخ زمان خود بهره برد و از آنان فقه و اصول و حديث و ادبيات را فرا گرفت. | وى از محضر بسيارى از مشايخ زمان خود بهره برد و از آنان فقه و اصول و حديث و ادبيات را فرا گرفت. | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۷: | ||
اقامت قاضى عياض در سبتة چندان به طول نينجاميد و در سال 531ق به شهر «غرناطة» نقل مكان نمود و در آنجا نيز چندان درنگ نكرد و به سبتة بازگشت و منصب قضاوت را بر عهده گرفت. قاضى عياض با شعر و شاعرى نيز آشنا بود. | اقامت قاضى عياض در سبتة چندان به طول نينجاميد و در سال 531ق به شهر «غرناطة» نقل مكان نمود و در آنجا نيز چندان درنگ نكرد و به سبتة بازگشت و منصب قضاوت را بر عهده گرفت. قاضى عياض با شعر و شاعرى نيز آشنا بود. | ||
== | == شاگردان == | ||
از مشهورترین شاگردانش نیز می‌توان ابوالعباس احمد بن عبدالحرمن اللخمی، ابوجعفر عبدالرحمن بن احمد بن محمد الغرناطی معروف به ابن قصیر، ابوالقاسم خلف بن عبدالملک بن بشکوال را نام برد. | |||
وی | == مذهب و عقیده == | ||
مذهب کلامی‌اش، اشعری است و این را می‌توان از آثار کلامی او، فهمید. اما از حیث فقهی، وی پیرو مذهب مالکی است و از شیوخ مذهب مالکی درس فرا گرفته و کتب مذهب مالکی را تدریس و ضبط کرده است. سال وفات وی را 544.ق به علت بیماری ذکر کرده‌اند<ref>بخاری، بکر بن محمد، صص87-91</ref>. | |||
==وفات== | ==وفات== | ||
قاضى سرانجام در سال | قاضى سرانجام در سال 544ق برابر با 1149م در مراكش بدرود حيات گفت. | ||
==آثار== | |||
# الشفاء بتعريف حقوق المصطفى؛ | |||
# إكمال المعلم بفوائد صحيح مسلم؛ | |||
# مشارق الأنوار على صحاح الآثار؛ | |||
# الإعلام بحدود قواعد الإسلام؛ | |||
# الغنية؛ | |||
# ترتيب المدارك وتنوير المسالك لمعرفة أعلام مذهب مالك؛ | |||
# التنبيهات المستنبطة على المدونة؛ | |||
# مذاهب الحكام في نوازل الأحكام؛ | |||
# الإلماع إلى معرفة أصول الرواية وتقييد السماع<ref>ویکی پدیای عربی</ref>. | |||
== وابسته‌ها == | ==پانویس== | ||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | |||
# [https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B6%D9%8A_%D8%B9%D9%8A%D8%A7%D8%B6 ر.ک. ویکی‌پدیای عربی] | |||
# [https://imamjournals.org/index.php/jis/article/view/992/899 بخاری، بکر بن محمد، «منهج القاضی عیاض فی شرح غریب الحدیث فی کتابه مشارق الانوار علی صحاح الآثار»، درج در پایگاه مجلة العلوم الشرعیة] | |||
{{قاضیان}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[الشفا بتعریف حقوق المصطفی]] | |||
[[الشفا بتعریف حقوق المصطفی]] | |||
[[شرح الشفا]] | [[شرح الشفا]] | ||
[[جمهرة تراجم الفقهاء المالکیة]] | [[جمهرة تراجم الفقهاء المالکیة]] | ||
[[بغية الرائد لما تضمنه حدیث أم زرع من الفوائد]] | |||
[[مشارق الأنوار على صحاح الآثار]] | |||
[[مناهل الصفا في تخريج أحاديث الشفا بتعریف حقوق المصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم]] | |||
[[ نسیم الریاض فی شرح شفاء القاضی عیاض و بهامشه شرح الشفا]] | [[نسیم الریاض فی شرح شفاء القاضی عیاض و بهامشه شرح الشفا]] | ||
[[غريب القرآن للقاضي عياض]] | [[غريب القرآن للقاضي عياض]] | ||
| خط ۸۳: | خط ۱۱۹: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:قاضیان]] | |||
[[رده:تیر (1400)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۴۸
| نام | قاضی عیاض، عیاض بن موسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اب‍ن‌ع‍ی‍اض، ابوالفضل عیاض بن موسی
س‍ب‍ت‍ی، عیاض بن موسی عیاض بن موسی ی‍ح‍ص‍ب‍ی، ابوالفضل عیاض ی‍ح‍ص‍ب‍ی، عیاض بن موسی |
| نام پدر | موسی |
| متولد | نيمه شعبان سال 476ق |
| محل تولد | سبتة اندلس |
| رحلت | 544 ق |
| اساتید | ابن عتاب |
| برخی آثار | الإلماع إلی معرفة أصول الرواية و تقييد السماع |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01485AUTHORCODE |
ابوالفضل عياض بن موسى يحصبى سبتى (476-544ق)، معروف به قاضى عياض اندلسى، قاضی مالکی، علامه، فقیه، مورخ
از کودکی به دقت و هوش و فراست معروف بود و به آموختن علم و حفظ قرآن و حدیث و فقه مبادرت ورزید. به طوری که وقتی استادش ابوالولید بن رشد وی را دید از هوش و ذکاوت وی متعجّب شد. در وصفش گفته‌اند زمانی که وی کتابی را یک بار مطالعه می‌کرد تمام نکات آن را به خاطر می سپرد. تذکره نویسان او را به سبب خشوع در نماز و بیان نیکو، حلم و تواضع و عفت ستوده‌اند. در سی سالگی با هدف کسب علم به مسافرت پرداخت و به قرطبه رفت. و در طول هشت ماه از علمای آن جا اخذ حدیث کرد. سپس به مرسیه رفت و با ابوعلی صدفی ملاقات کرد و از وی نیز اخذ حدیث کرد و اجازه نقل حدیث گرفت. همچنین با ابوعلی جیانی غسانی و ابوعبدالله مازری که از اولین شراح صحیح مسلم به شمار می‌رود، مکاتبه کرده و از آن‌ها نیز اجازه نقل حدیث گرفت. سپس به سبت[۱] برگشت و بقیه عمرش را در آن جا به تدریس و مناظره و ضبط کتب و تصحیح آن‌ها گذراند تا اینکه قاضی و از علمای مبرز شهر خود شد[۲]
ولادت
عياض بن موسى بن عياض بن عمرون بن موسى بن عياض بن محمد بن عبداللّه بن موسى بن عياض يحصبى سبتى در نيمه شعبان سال 476ق در «سبتة» متولد شد
اساتید
وى براى تحصيل علم به أندلس رفت و از محضر علماى قرطبه: ابن عتاب، ابن حاج، ابن رشد، و ابی‌الحسين بن سراج بهره برد. در سال 508ق به مرسیه رفت و از محضر ابی‌علی حسین بن محمد صدفی و غيره استفاده نمود. وى در علم حديث يد طولایی داشت و در علوم نحو و لغت و فقه و غيره نيز تبحر تام داشت.
وى از محضر بسيارى از مشايخ زمان خود بهره برد و از آنان فقه و اصول و حديث و ادبيات را فرا گرفت.
وى پس از مدتى كوتاه به سمت قاضى «سبتة» طبق مذهب مالكى منصوب گشت.
اقامت قاضى عياض در سبتة چندان به طول نينجاميد و در سال 531ق به شهر «غرناطة» نقل مكان نمود و در آنجا نيز چندان درنگ نكرد و به سبتة بازگشت و منصب قضاوت را بر عهده گرفت. قاضى عياض با شعر و شاعرى نيز آشنا بود.
شاگردان
از مشهورترین شاگردانش نیز می‌توان ابوالعباس احمد بن عبدالحرمن اللخمی، ابوجعفر عبدالرحمن بن احمد بن محمد الغرناطی معروف به ابن قصیر، ابوالقاسم خلف بن عبدالملک بن بشکوال را نام برد.
مذهب و عقیده
مذهب کلامی‌اش، اشعری است و این را می‌توان از آثار کلامی او، فهمید. اما از حیث فقهی، وی پیرو مذهب مالکی است و از شیوخ مذهب مالکی درس فرا گرفته و کتب مذهب مالکی را تدریس و ضبط کرده است. سال وفات وی را 544.ق به علت بیماری ذکر کرده‌اند[۳].
وفات
قاضى سرانجام در سال 544ق برابر با 1149م در مراكش بدرود حيات گفت.
آثار
- الشفاء بتعريف حقوق المصطفى؛
- إكمال المعلم بفوائد صحيح مسلم؛
- مشارق الأنوار على صحاح الآثار؛
- الإعلام بحدود قواعد الإسلام؛
- الغنية؛
- ترتيب المدارك وتنوير المسالك لمعرفة أعلام مذهب مالك؛
- التنبيهات المستنبطة على المدونة؛
- مذاهب الحكام في نوازل الأحكام؛
- الإلماع إلى معرفة أصول الرواية وتقييد السماع[۴].
پانویس
منابع مقاله
- ر.ک. ویکی‌پدیای عربی
- بخاری، بکر بن محمد، «منهج القاضی عیاض فی شرح غریب الحدیث فی کتابه مشارق الانوار علی صحاح الآثار»، درج در پایگاه مجلة العلوم الشرعیة