كتاب القلائد في تصحيح العقائد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۶۸: خط ۶۸:
    # مقدمه و متن کتاب.
    # مقدمه و متن کتاب.
    #[[:noormags:59162|مشکور، محمدجواد، «كتاب الملل و النحل من أجزاء كتاب البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الأمصار»، نویسنده: احمد بن یحیی المرتضی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: زبان و ادب فارسی، تابستان 1338، ‌شماره 50، ISC ‏(34 صفحه، ‌از 117 تا 150)]].
    #[[:noormags:59162|مشکور، محمدجواد، «كتاب الملل و النحل من أجزاء كتاب البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الأمصار»، نویسنده: احمد بن یحیی المرتضی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: زبان و ادب فارسی، تابستان 1338، ‌شماره 50، ISC ‏(34 صفحه، ‌از 117 تا 150)]].
    ==وابسته‌ها==
    [[القائد إلي تصحيح العقائد]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]

    نسخهٔ ‏۳ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۸

    ‏القلائد في تصحيح العقائد
    كتاب القلائد في تصحيح العقائد
    پدیدآورانمهدی لدین الله، احمد بن یحیی (نويسنده)

    نادر، البير نصري (محقق)

    نادر، البير نصري (مقدمه نويس)
    ناشردار المشرق
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشر1985م
    چاپ1
    شابک2-7214-8005-7
    زبانعربي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏/ق8م9 214 BP

    كتاب القلائد في تصحيح العقائد، اثر المهدی‌لدین‌الله، احمد بن یحیی بن مرتضی معتزلی (متوفی 840ق)، کتابی است دربردارنده سه اثر نویسنده به نام‌های «خطبة البحر الزخار»، « كتاب الملل و النحل» و « كتاب القلائد في تصحيح العقائد» که در یک کتاب عرضه شده و با تحقیق البیر نصری نادر، به چاپ رسیده است.

    ساختار

    کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و مطالب، دربردارنده سه کتاب مذکور در سه بخش می‌باشد.

    گزارش محتوا

    در مقدمه، ابتدا به توضیح اجزای کتاب پرداخته شده[۱] و سپس نسخ خطی کتاب، تشریح شده است[۲].

    بخش اول، «خطبة بحر الزخار» را در خود جای داده است. «البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الأمصار»، مشهورترین کتاب نویسنده است که شماری از کتب و تألیفات او، از اجزای آن است‌ که‌ قسمت فقه آن به همین نام درباره فقه زیدی در مصر به طبع رسیده‌ است‌[۳].

    در این خطبه، آن مقدار از علوم دینی - بعد از تحصیل علوم مربوط به زبان عربی – که در امر اجتهاد لازم است، بیان شده؛ از جمله گفته شده: اختلافی بین محققان از علمای امت و پیشوایان بزرگ نیست که آن مقدار از معرفت و دانشی که دانستنش، شخص را شایسته عنوان «مجتهد» می‌کند، علوم پنج‌گانه زیر است:

    1. کتاب: آگاهی بر آیات الاحکام که پانصدتاست؛
    2. سنت: آگاهی بر آثاری که در خصوص احکام شرعی وارد شده است؛
    3. آگاهی بر مسائل اجماعی؛
    4. آگاهی بر علم اصول فقه و تحقیق در مسائل ابواب آن؛
    5. آگاهی بر علم اصول دین [۴].

    بخش دوم، رساله «الملل و النحل» را در خود جای داده است. این اثر، کتاب‌ موجز و مختصری است به زبان تازی درباره مذاهب و فرق که از کتب‌ نادر آن فن بشمار‌ می‌رود‌[۵].

    نویسنده، کتب خود را نخست به‌اختصار می‌نوشته و سپس به‌تفصیل، به شرح‌ آنها‌ می‌پرداخته است و ظاهرا این عادت علمای یمن بوده است و همین کار را‌ هم‌ ابوسعید نشوان حمیری از دانشمندان آن‌ کشور‌ (متوفی 573ق)، در کتاب «الحور العين» کرده‌ و نویسنده نیز کتاب ملل و نحل را در اول بسیار موجز و مختصر‌ نگاشته‌ و سپس مفصلا به شرح آن پرداخته‌ است‌[۶].

    نویسنده در کتاب‌ مزبور، فهرست‌وار، از مذاهب و فرق‌ مختلف‌ بحث کرده و حتی برای رعایت کوتاه‌نویسی، بعضی از اعلام متن را با علائم‌ اختصاری‌ که از آنها به رموز تعبیر نموده،‌ ذکر کرده است؛ مثلا‌ به‌جای‌ «البهشمیه»، «هشم» و به‌جای «المعتزله»، «له» و به‌جای‌ «ابوهاشم» و «ابوالهذیل» و «الجاحظ» و «الحاکم»، «م»، «ل»، «ظ» و «کم»، آورده است[۷].

    نسخ این کتاب بسیار نادر است‌ و سه‌ نسخه از آن بیشتر به دست نیامده که عبارتند از:

    1. نسخه شیخ‌الاسلام زنجانی؛
    2. نسخه بریتیش میوزیوم - ‌یا‌ نسخه (ب م)؛
    3. نسخه آقای فخرالدین نصیری - ‌یا نسخه (ف ن)[۸].

    بخش سوم، مربوط به کتاب «القلائد في تصحيح العقائد» می‌باشد. برخی از مباحثی که در این کتاب مطرح گردیده است، عبارتند از: توحید و ثبوت حدوث عالم؛ عدل؛ اراده؛ کلام؛ خلق افعال؛ اجل و رزق؛ لطف؛ آلام؛ نبوت و مسائل مربوط به آن؛ موازنه و احباط، اسماء شرعیه؛ امامت؛ امر به معروف و نهی از منکر و...[۹].

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب، در ابتدا و فهرست اعلام، فرق و اماکن، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، به توضیح برخی از کلمات و عبارات متن، پرداخته شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، ص9-‌11
    2. ر.ک: همان، ص13
    3. ر.ک: مشکور، محمدجواد، ص118-‌119
    4. ر.ک: متن کتاب، ص30-‌31
    5. ر.ک: مشکور، محمدجواد، ص117
    6. ر.ک: همان، ص119
    7. ر.ک: همان
    8. ر.ک: همان، ص119-‌120
    9. ر.ک: همان، ص71-‌151

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. مشکور، محمدجواد، «كتاب الملل و النحل من أجزاء كتاب البحر الزخار الجامع لمذاهب علماء الأمصار»، نویسنده: احمد بن یحیی المرتضی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: زبان و ادب فارسی، تابستان 1338، ‌شماره 50، ISC ‏(34 صفحه، ‌از 117 تا 150).

    وابسته‌ها

    القائد إلي تصحيح العقائد