ماه خدا پژوهشی جامع درباره ماه مبارک رمضان از نگاه قرآن و حدیث: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
شهر الله فی الکتاب و السنه. ترجمه فارسی | شهر الله فی الکتاب و السنه. ترجمه فارسی | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[افقی، رسول]] ( | [[افقی، رسول]] (نویسنده) | ||
[[محمدی ریشهری، محمد]] ( | [[محمدی ریشهری، محمد]] (نویسنده) | ||
[[محدثی، جواد]] (مترجم) | [[محدثی، جواد]] (مترجم) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب با يك مقدمه و درآمد از | كتاب با يك مقدمه و درآمد از نویسنده در بيان نكاتى پيرامون آن آغاز و مطالب در پنج بخش، در دو جلد، تنظيم شده است. | ||
روش كار | روش كار نویسنده در بررسى، كاوش و مستندسازى مباحث در اين مجموعه، متكى به عناصر زير است: | ||
#از ديدگاه وى، احاديثى كه از خاندان پيامبر(ص) روايت شدهاند، در واقع، حديث پيامبرند. | #از ديدگاه وى، احاديثى كه از خاندان پيامبر(ص) روايت شدهاند، در واقع، حديث پيامبرند. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
هرگاه دسترسى به منابع اوليه ممكن بوده، حديث مستقيما از آنها نقل شده است، آنگاه نشانى «[[بحار الأنوار]]» (در احاديث شيعه) و «كنز العمال» (در احاديث اهل سنت) بهعنوان دو منبع اساسى و جامع حديث شيعه و اهل سنت، افزوده شده است<ref>همان، ص 10</ref> | هرگاه دسترسى به منابع اوليه ممكن بوده، حديث مستقيما از آنها نقل شده است، آنگاه نشانى «[[بحار الأنوار]]» (در احاديث شيعه) و «كنز العمال» (در احاديث اهل سنت) بهعنوان دو منبع اساسى و جامع حديث شيعه و اهل سنت، افزوده شده است<ref>همان، ص 10</ref> | ||
نویسنده در مواردى، پس از ذكر منابع، گاه با نشانه «ر.ك» به منابع ديگر ارجاع داده است؛ چرا كه متن ارجاعى، با متن نقلشده، تفاوت بسيار داشته، ولى درعينحال، با متن اصلى و موضوع بحث، مرتبط بوده است<ref>همان</ref> | |||
هدف از درآمدهايى كه براى فصول كتاب نوشته شده يا توضيحات و استنتاجهايى كه در پى احاديث آمده است، ارائه چشمانداز كلى روايات آن بخش يا آن فصل است. گاه هم به توضيح و تبيين برخى از مفاهيم دشوار و پيچيده احاديث پرداخته شده است<ref>همان</ref> | هدف از درآمدهايى كه براى فصول كتاب نوشته شده يا توضيحات و استنتاجهايى كه در پى احاديث آمده است، ارائه چشمانداز كلى روايات آن بخش يا آن فصل است. گاه هم به توضيح و تبيين برخى از مفاهيم دشوار و پيچيده احاديث پرداخته شده است<ref>همان</ref> | ||
مهمترين نكته در شيوه كار | مهمترين نكته در شيوه كار نویسنده، كوشش وى براى تأييد اطمينانآور صدور احاديث هر باب از معصوم(ع) است كه به كمك قرائن عقلى و نقلى، براى اثبات محتواى احاديث، صورت پذيرفته است<ref>همان</ref> | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
نویسنده در بخش نخست كتاب، به بررسى اهميت ضيافت رمضان و ارزش اين مهمانى از نگاه اسلام، پرداخته است. پژوهشگر، از مباحث اين بخش، شناختى اجمالى به ويژگىها و بركات اين مهمانى پيدا مىكند. در قسمتى از اين بخش، آثار منفى محروميت از بركات اين ماه و پيامدهاى ويرانگرى را كه شخص محروممانده از بهره اين مهمانى را فرامىگيرد، بيان مىكند<ref>درآمد، ص 25</ref> | |||
روشن است كه انسان، بدون داشتن آمادگىهاى لازم و شرايط و زمينههاى ضرورى براى ورود به اين ميهمانى، نمىتواند به اين ضيافت الهى وارد شود و از آن در جهت تجديد حيات معنوى كه به اعتقاد | روشن است كه انسان، بدون داشتن آمادگىهاى لازم و شرايط و زمينههاى ضرورى براى ورود به اين ميهمانى، نمىتواند به اين ضيافت الهى وارد شود و از آن در جهت تجديد حيات معنوى كه به اعتقاد نویسنده، اصلىترين هدف خلقت انسان و نقطه اوج فلسفه وجودى اوست، بهرهمند گردد<ref>درآمد، ص 25</ref> | ||
بررسى اين آمادگىها و شرايط و زمينههاى لازم براى ورود به مهمانى الهى، هدف اصلى در بخش دوم كتاب است<ref>همان</ref> | بررسى اين آمادگىها و شرايط و زمينههاى لازم براى ورود به مهمانى الهى، هدف اصلى در بخش دوم كتاب است<ref>همان</ref> | ||
شناخت، نخستين شرط اساسى براى ورود به ضيافت الهى است. اين شناخت، افق گستردهاى دارد كه از شناخت معناى مهمانى خدا آغاز شده و تا شناخت فلسفه روزه، ارزشى كه روزه و روزهدار از آن برخوردارند، نقش روزه در حيات مادى و معنوى انسان و نيز مراتب اين ضيافت ربانى، امتداد مىيابد. | شناخت، نخستين شرط اساسى براى ورود به ضيافت الهى است. اين شناخت، افق گستردهاى دارد كه از شناخت معناى مهمانى خدا آغاز شده و تا شناخت فلسفه روزه، ارزشى كه روزه و روزهدار از آن برخوردارند، نقش روزه در حيات مادى و معنوى انسان و نيز مراتب اين ضيافت ربانى، امتداد مىيابد. نویسنده بر اين باور است كه مهمانان خدا، بدون شناخت و آگاهى از اين مسائل، نمىتوانند براى بهرهمندى از ضيافت الهى و برخوردارى از دستاوردهاى آن، آماده شوند. اهميت اين شناخت، در محدودهاى گسترده و دربردارنده تمام اين مسائل، فصل اول از بخش دوم را با عنوان «شناخت مهمانى خدا»، به خود اختصاص داده است<ref>همان، ص 26</ref> | ||
نكته مهم ديگر كه به نظر | نكته مهم ديگر كه به نظر نویسنده، اهميت بسيار دارد، ضرورت برنامهريزى براى آمادهسازى مسلمانان جهت ورود به مهمانسراى رمضانى است. وى بر اين باور است كه بررسى سيره اهلبيت(ع) در اين زمينه، نشان مىدهد كه آن بزرگواران به اين موضوع، توجهى خاص داشتهاند. وى براى اثبات اين مدعا و محتواى اين انديشه، ملاحظه خطبههاى پيامبر(ص) و [[امام على(ع)]] كه در آستانه ماه رمضان و با هدف آمادهسازى و استقبال از آن بيان كردهاند را كافى مىداند<ref>همان</ref> | ||
فصل سوم اين بخش، به اين سخنان اختصاص دارد. به نظر | فصل سوم اين بخش، به اين سخنان اختصاص دارد. به نظر نویسنده، مطالعه اين خطبهها، مسئوليت رهبران سياسى، دينى و فرهنگى را در كشورهاى اسلامى، در مورد آماده ساختن مسلمانان براى ورود به مهمانسراى الهى و بهرهگيرى از بركات و آثار آن، دوچندان مىكند<ref>همان</ref> | ||
نویسنده به اين نكته تأكيد دارد كه افزون بر اين، براى آمادگى جهت ضيافت الهى، تنها شناخت كافى نيست؛ بلكه مجموعهاى از اعمال و دعاهايى كه به همين خاطر بيان شدهاند و اين هدف را تأمين مىكنند، ضرورىاند. در دو فصل سوم و چهارم از بخش دوم، به اين مسئله پرداخته شده است<ref>همان</ref> | |||
در بخش سوم، آداب مهمانى خدا بيان شده است. به نظر | در بخش سوم، آداب مهمانى خدا بيان شده است. به نظر نویسنده، آداب مهمانى الهى را مىتوان به سه دسته زير تقسيم كرد: | ||
دسته اول: آدابى كه توجه و پايبندى به آنها، شرط حتمى براى ورود به مهمانى الهى است. اين دسته، عبارت است از پرهيز از مفطرات روزه به قصد قربت. | دسته اول: آدابى كه توجه و پايبندى به آنها، شرط حتمى براى ورود به مهمانى الهى است. اين دسته، عبارت است از پرهيز از مفطرات روزه به قصد قربت. | ||
خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
دسته سوم: آدابى كه مراعات آنها، شرط رسيدن به بهرهورى كامل از مهمانى الهى است. اگر از بخش سوم، باب اول را استثنا كنيم، ابواب ديگر اين بخش - كه بيشترين مقدار از حجم كتاب را تشكيل دادهاند - به اين دسته از آداب مىپردازند<ref>همان، ص 29</ref> | دسته سوم: آدابى كه مراعات آنها، شرط رسيدن به بهرهورى كامل از مهمانى الهى است. اگر از بخش سوم، باب اول را استثنا كنيم، ابواب ديگر اين بخش - كه بيشترين مقدار از حجم كتاب را تشكيل دادهاند - به اين دسته از آداب مىپردازند<ref>همان، ص 29</ref> | ||
نویسنده تلاش نموده تا همه عناصرى را كه در متون و منابع اسلامى، به تحقق اين نوع بهرهورى از مهمانى الهى نقش دارند، گرودآورى نمايد<ref>همان</ref> | |||
در جلد دوم، بخش چهارم، بهترين شبهاى مهمانى خدا توصيف شده است. آياتى از قرآن، دلالت مىكنند كه شب قدر، بركات و بخششهاى زيادى براى اهل مراقبت دارد، بركاتى كه بالاتر از بركات كارهاى شايسته در هزار ماه هستند. بر اين اساس، در اين مجموعه، بخشى مستقل با هدف بيان معارف مربوط به اين شب و آداب آن، اختصاص يافته است<ref>همان</ref> | در جلد دوم، بخش چهارم، بهترين شبهاى مهمانى خدا توصيف شده است. آياتى از قرآن، دلالت مىكنند كه شب قدر، بركات و بخششهاى زيادى براى اهل مراقبت دارد، بركاتى كه بالاتر از بركات كارهاى شايسته در هزار ماه هستند. بر اين اساس، در اين مجموعه، بخشى مستقل با هدف بيان معارف مربوط به اين شب و آداب آن، اختصاص يافته است<ref>همان</ref> | ||
به نظر | به نظر نویسنده، همانگونه كه ورود به دايره مهمانى الهى، آدابى دارد، خروج از مهمانسراى الهى نيز آداب خاصى دارد كه مراعات اين آداب و پايبندى به آنها، در جبران كاستىهايى كه در طول اقامت انسان در اين مهمانسرا وجود داشته، سهم دارد و نقاط ضعف و كمبودهاى آن را جبران مىكند و امكان بيشترى در بهرهمندى از بركاتش به او مىدهد تا در خدمت تقويت بعد روحى و بنيه معنوى خويش باشد<ref>همان، ص 30</ref> | ||
آخرين بخش كتاب، به بيان و شرح اين آداب، اختصاص يافته است. آنچه در اين زمينه به نظر | آخرين بخش كتاب، به بيان و شرح اين آداب، اختصاص يافته است. آنچه در اين زمينه به نظر نویسنده، توجهبرانگيز و داراى درسها و نكات آموزنده است، سيره اهلبيت(ع) در وداع با ماه ميهمانى الهى است<ref>همان</ref> | ||
با توجه به نكات و ديدگاههاى يادشده، | با توجه به نكات و ديدگاههاى يادشده، نویسنده در اين اثر، با الهام از آيات و آموزههاى قرآن و روايات، براى پرداختن به اين ماه الهى، شكل كلى و چهارچوب مسائل را به بيانى شيوا و روان، سامان داده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
در كار گردآورى اين اثر آقاى رسول افقى با صاحب اثر همكارى داشته است. آقاى [[محدثی، جواد|جواد محدثى]] نيز با قلمى شيوا و روان به ترجمه روايات همت نهادهاند. | در كار گردآورى اين اثر آقاى رسول افقى با صاحب اثر همكارى داشته است. آقاى [[محدثی، جواد|جواد محدثى]] نيز با قلمى شيوا و روان به ترجمه روايات همت نهادهاند. | ||
در هر جلد، فهرست اجمالى مطالب در ابتدا و فهرست تفصيلى آن، در انتهاى كتاب قرار گرفته و فهرست آيات؛ آغاز دعاها؛ اعلام؛ جمعيتها و قبيلهها؛ اديان، فرقهها، مذاهب و كتابها؛ زمانها و روزها؛ شهرها و مكانها و نيز فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده | در هر جلد، فهرست اجمالى مطالب در ابتدا و فهرست تفصيلى آن، در انتهاى كتاب قرار گرفته و فهرست آيات؛ آغاز دعاها؛ اعلام؛ جمعيتها و قبيلهها؛ اديان، فرقهها، مذاهب و كتابها؛ زمانها و روزها؛ شهرها و مكانها و نيز فهرست منابع و مآخذ مورد استفاده نویسنده، در انتهاى جلد دوم آمده است. | ||
در مواردى كه متنهاى رسيده از پيامبر(ص) و امامان(ع) متعدد بودهاند، حديث پيامبر(ص) در متن و نشانى روايات ائمه(ع)، با ذكر عنوان و مأخذ، در پاورقى آمده است، مگر آنكه روايت آنان، نكته تازهاى داشته باشد كه آن نيز در متن آورده شده است. | در مواردى كه متنهاى رسيده از پيامبر(ص) و امامان(ع) متعدد بودهاند، حديث پيامبر(ص) در متن و نشانى روايات ائمه(ع)، با ذكر عنوان و مأخذ، در پاورقى آمده است، مگر آنكه روايت آنان، نكته تازهاى داشته باشد كه آن نيز در متن آورده شده است. |