۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'جامع التواريخ' به 'جامع التواريخ'
جز (جایگزینی متن - 'ابن اثير' به 'ابن اثير') |
جز (جایگزینی متن - 'جامع التواريخ' به 'جامع التواريخ') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)'''، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و | '''مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه)'''، سه بخش سودمند از تواريخ عمومى جهان، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم هجرى قمرى، به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» رشيدالدين فضل‌الله همدانى و «مجمع التواريخ السلطانية» حافظ ابرو، در باره تاريخ اسماعيليان است كه جناب آقاى محمد مدرسى (زنجانى) آن را از سه كتاب مذكور جمع كرده و در يك اثر منتشر ساخته است. | ||
نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ حافظ ابرو، با مطالب اضافى همين بخش از جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | نام كامل كتاب به اين صورت است: «مجمع التواريخ السلطانية (قسمت خلفاى علويه مغرب و مصر و نزاريان و رفيقان از تاريخ حافظ ابرو، با مطالب اضافى همين بخش از [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضل‌الله همدانى و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى)». | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلال‌الدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركن‌الدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ب)- نزاريان و داعيان ايشان، شامل: 1. حسن صباح؛ 2. كيا بزرگ اميد داعى دوم؛ 3. محمد بن بزرگ اميد داعى سيم؛ 4. كيا حسن بن محمد بن بزرگ اميد المعروف به على ذكره السلام، داعى چهارم؛ 5. نورالدين محمد بن الحسن بن كيا محمد، داعى پنجمين؛ 6. جلال‌الدين حسن بن محمد، معروف به نومسلمان، داعى ششمين؛ 7. علاءالدين محمد بن الحسن بن محمد، داعى هفتمين؛ 8. ركن‌الدين خورشاه، داعى هشتمين) ذكر شده است. | ||
گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمه‌اش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى در باره تاريخ اسماعيليان در دسترس است، سه بخش از تواريخ عمومى عالم، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم مى‌باشد كه به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و | گفتنى است كه مصحح محترم در مقدمه‌اش - كه زمان و مكان و مشخصات نگارش آن را مشخص نكرده - تأكيد كرده است كه بهترين كتابى كه به زبان فارسى در باره تاريخ اسماعيليان در دسترس است، سه بخش از تواريخ عمومى عالم، نوشته‌شده در قرن هشتم و نهم مى‌باشد كه به نام‌هاى «زبدة التواريخ» ابوالقاسم كاشانى و «[[جامع التواريخ]]» رشيدالدين فضل‌الله همدانى و «مجمع التواريخ السلطانية» حافظ ابرو، شهرت دارند. مطالب هر سه كتاب با اندك تغييرى در عبارات و جملات و مختصر افزايش و كاهش در برخى از موضوعات تاريخى از لحاظ محتوى يكسان و شبيه يكديگر هستند. | ||
البته حافظ ابرو كه يك قرن زمانا متأخر بوده است به‌صراحت مى‌نويسد: | البته حافظ ابرو كه يك قرن زمانا متأخر بوده است به‌صراحت مى‌نويسد: «[[جامع التواريخ]] را اسّ اساس و مبناى اصلى خود قرار داده؛ نهايت آنكه مطابق سليقه‌اش تصرفاتى در مطالب آن، اعم از تقديم و تأخير و يا اضافه و اسقاط مطالب و يا تغيير عبارت و تلخيص‌ها و غيره از انواع تصرفات نموده است. آن‌گاه كه سخن به زمان خود رسيده است حوادث عصر خويش را چنان‌كه بايد و شايد نگاشته است... هر سه متن مشتركات زيادى و فرق‌هاى اندكى باهم دارند و لذا تأليف حافظ ابرو را كه از روى نسخه خطى كتابخانه ملى ملك تهيه كرده بودم، اصل قرار داده و مطالب اضافى زبدة التواريخ كاشانى و [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضل‌اللّه را كه حائز مطالب سودمندى است در پاورقى نقل نمودم تا خواننده از محتواى هر سه متن بهره‌مند گردد و محققين از طرز تفكر سه مورخ بهتر آگاه شوند... و در تصحيح متون، علاوه بر مقايسه باهم در بسيارى جاها ممكن نشد به عبارت درست پى برد، ناگزير با متون تاريخى عربى نظير تاريخ كامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] و ابن ميسر تطبيق كرده، حتى‌المقدور كلمات و جملات صحيح و درست آن را آوردم. بااين‌همه در برخى جاها نتوانستم به عبارت درست پى ببرم؛ ناچار آنچه در اصل بود چاپ كردم <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/1|ر. ك.: مقدمه كتاب، ص 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/3|3]]</ref>. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
مصحح در پايان كتاب، معانى بعضى لغات عربى، تركى، مغولى و اصطلاحات را به‌صورت جداگانه در پايان كتاب به ترتيب الفبايى آورده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/285|متن كتاب، ص 285]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/288|288]]</ref>. مقدمه مصحح، پاورقى ندارد و در پايان چند مطلب به‌صورت پى‌نوشت به آن افزوده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/57|مقدمه كتاب، ص 57، پى‌نوشت‌هاى 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/8|8]]</ref>. اين پى‌نوشت‌ها توضيحى است، جز پى‌نوشت‌هاى 1، 2، 6 و 7 كه در آن ذكرى از منبع مورد نظر شده، ولى شماره جلد و صفحه مشخص نشده است و به همين ترتيب است پى‌نوشت‌هايى كه به متن كتاب افزوده شده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/113|ر. ك.: متن كتاب، ص 113، پى‌نوشت 1 - 8]] و [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/142|ص 142، پى‌نوشت 1 - 7]] و...</ref>. | مصحح در پايان كتاب، معانى بعضى لغات عربى، تركى، مغولى و اصطلاحات را به‌صورت جداگانه در پايان كتاب به ترتيب الفبايى آورده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/285|متن كتاب، ص 285]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/288|288]]</ref>. مقدمه مصحح، پاورقى ندارد و در پايان چند مطلب به‌صورت پى‌نوشت به آن افزوده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/57|مقدمه كتاب، ص 57، پى‌نوشت‌هاى 1]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/8|8]]</ref>. اين پى‌نوشت‌ها توضيحى است، جز پى‌نوشت‌هاى 1، 2، 6 و 7 كه در آن ذكرى از منبع مورد نظر شده، ولى شماره جلد و صفحه مشخص نشده است و به همين ترتيب است پى‌نوشت‌هايى كه به متن كتاب افزوده شده است <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/113|ر. ك.: متن كتاب، ص 113، پى‌نوشت 1 - 8]] و [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/142|ص 142، پى‌نوشت 1 - 7]] و...</ref>. | ||
مصحح محترم در آغاز كتاب، مطالب سه كتاب مذكور را به‌صورت مقايسه‌اى (در هر صفحه: مجمع التواريخ حافظ ابرو، در بالا سمت راست و جامع التواريخ رشيدالدين فضل‌الله همدانى در بالا سمت چپ و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى در پايين) آورده است تا به‌راحتى بتوان مطالب هر سه كتاب را با هم سنجيد <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/61|ر. ك.: همان، ص 61]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/112|112]]</ref>. | مصحح محترم در آغاز كتاب، مطالب سه كتاب مذكور را به‌صورت مقايسه‌اى (در هر صفحه: مجمع التواريخ حافظ ابرو، در بالا سمت راست و [[جامع التواريخ]] رشيدالدين فضل‌الله همدانى در بالا سمت چپ و زبدة التواريخ ابوالقاسم كاشانى در پايين) آورده است تا به‌راحتى بتوان مطالب هر سه كتاب را با هم سنجيد <ref>[[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/61|ر. ك.: همان، ص 61]] - [[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17126/2/112|112]]</ref>. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||