نمایش مبدأ برای مجموعه حواشی و تعلیقات بر 19 کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخر و قدیم

<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR25663J1.jpg|بندانگشتی|مجموعه حواشی و تعلیقات بر 19 کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخر و قدیم‏]]
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
|+ 
|-
! نام کتاب!! data-type="bookName" |مجموعه حواشی و تعلیقات بر 19 کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخر و قدیم‏
|-
|نام های دیگر کتاب 
| data-type="otherBookNames" |
|-
|پدیدآورندگان 
| data-type="authors" |[[رفيعي قزويني، ابوالحسن]] (نويسنده)
 
[[رضانژاد، غلامحسین]](مصحح)

|-
|زبان 
| data-type="language" | فارسي عربي
|-
|کد کنگره 
| data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏BBR‎‏ ‎‏1361‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏3‎‏ر‎‏6 
|-
|موضوع 
| data-type="subject" |فلسفه اسلامي - متون قديمي تا قرن 14 

کلام - متون قديمي تا قرن 14 
|-
|ناشر 
| data-type="publisher" |موسسه پژوهشي حکمت و فلسفه ايران 
|-
|مکان نشر 
| data-type="publishPlace" | ايران - تهران
|-
||سال نشر 
| ata-type="publishYear" |مجلد1: 1386ش ,
|- class="articleCode"

|کد اتوماسیون 
| data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE25663AUTOMATIONCODE
|}
</div>
'''مجموعه حواشی و تعلیقات بر 19 کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخر و قدیم'''، مجموعه حواشى و تعلیقات و توضیحات [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|سید ابوالحسن رفیعی قزوینی]]، بر نوزده کتاب کلامى، فلسفى و حکمى از میان اوراق کتب و حواشى او، به زبان فارسی و عربی است که به کوشش و تصحیح [[رضانژاد، غلامحسین|غلامحسین رضانژاد]] فراهم آمده است.

این مجموعه به‎مناسبت بزرگداشت شخصیت فلسفی و عرفانی [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه رفیعی قزوینی]] (که در اردیبهشت 1386ش، با همیاری مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و اداره کل ارشاد اسلامی در قزوین برگزار گردیده) به چاپ رسیده است<ref>ر.ک: آغاز کتاب، ص3</ref>.

==ساختار==
کتاب، دارای مقدمه‎ای به قلم [[رضانژاد، غلامحسین|غلامحسین رضانژاد]] و محتوای مطالب است.

==گزارش محتوا==
[[رضانژاد، غلامحسین|غلامحسین رضانژاد]] در مقدمه، از اشخاص ذیل تقدیر و تشکر کرده است:
# حجت‎الاسلام‎ سید محسن رفیعى، فرزند نویسنده که آثار [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]] را در اختیار او قرار داده؛
# محمدامین شاهجویى، محقق و پژوهشگر مؤسسه پژوهشى حکمت و فلسفه ایران که امور ویرایشی این اثر را انجام داده؛
# فروغ اعظمى، حروف‏چین کتاب؛
# دکتر غلامرضا اعوانى، رئیس مؤسسه پژوهشى حکمت و فلسفه ایران؛
# دکتر شهین اعوانى، معاون مؤسسه<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، صفحه چهل‎وپنج – چهل‎وشش</ref>.

حواشی و تعلیقات [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]] در این اثر، شامل کتاب‎های ذیل است: حواشی بر اشارات و تنبیهات، حواشی و شرح بر محاکمات، شرح هياكل النور، حواشی بر شرح التجريد ملا علی قوشجی، تعلیقات بر مقدمه [[شرح فصوص الحكم داود القيصري (حسن‌زاده آملی)|شرح فصوص الحكم قیصری]]، حواشی بر شرح مطالع، تعلیقات بر شرح حكمة الإشراق، حواشی بر قبسات، تعلیقات بر تعلیقات [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] بر الهیات شفای بوعلی، حواشی بر جلد سوم در المسائل الربوبية در اسفار اربعه (حکمت متعالیه)، حواشی بر جلد چهارم از سفر نفس از اسفار اربعه [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، حواشی بر جلد اول در امور عامه و جلد دوم در قسم طبیعی (جواهر و اعراض) از اسفار، تعلیقات بر شواهد الربوبية [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، حواشی بر المشاعر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالدین شیرازی]]، حواشی بر مفاتيح الغیب، حواشی بر أسرار الآيات، حواشی بر [[شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام (انتشارات مهدوی)|شوارق الإلهام]] [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]]، حواشی بر گوهر مراد ملا عبدالرزاق، حواشی بر اللآلي المنتظمة، غرر الفوائد، أسرار الحكم و [[شرح الأسماء]] (معروف به جوشن کبیر)، هر چهار اثر از [[سبزواری، هادی|حکیم سبزواری]].

نویسنده در مورد تمام این کتاب‎ها، نخست، عبارتی از متن را به‎صورت «قوله:....» ذکر کرده و سپس حاشیه یا تعلیقه خود را بر آن مرقوم نموده است. [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]]، برخی از این حواشی و تعلیقات را به زبان عربی نوشته و برخی را به زبان فارسی و در برخی کتاب‎ها مانند گوهر مراد از هر دو زبان استفاده کرده است.

کتاب در بیان حاشیه‎های [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]] بر شرح مطالع با این عبارات فارسی مصحح آغاز می‎شود: «بدان ‏که در موضوع تصدیق، سه قول است: یکى آنکه بسیط است و عبارت است از مجرّد حکم و هو قول الحكماء؛ دوم آنکه مرکب است از ادراکات اربعه یا ثلاثه على خلاف، با دخول حکم در میان اجزاء و هو قول الفخر الرّازي و أتباعه؛ سوم آنکه مرکب است از ادراکات ثلاثه: إدراك المحكوم عليه و به و النّسبة الحكمية و حکم خارج از ماهیت تصدیق و عارض». سپس زبان نوشتار، عوض شده و به عربی ادامه می‎یابد: «فالتّصديق على هذا القول هو الإدراكات الثّلاثة بشرط كونها معروضة للحكم و هو مذهب سخيف مستحدث؛ كما ذكره العلّامة الشّريف المحشّي في حواشيه، فليراجع من شاء»؛ یعنی: تصدیق، بنابراین، عبارت خواهد بود از ادراکات ثلاثه؛ البته مشروط به اینکه معروض حکم باشد که البته این قولی سخیف و نودرآمد است؛ چنان‎که علامه شریف محشی در حواشی خویش متذکر این امر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص39</ref>. پس از آن، حواشی [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]]، به این صورت آغاز می‎گردد: 

«قوله: «و إن اختلف وجه التّعدّد و الوحدة ...».

أقول: لأنّ التّعدّد هنا في هذا الاصطلاح معنويّ؛ سواء كان بالأجزاء الخارجية أو بالعقلية أو بالحيثيات و الاعتبارات و لا أقّل من التّعدّد من حيث الوجود و الماهية؛ لأنّ «كلّ ممکن زوج ترکيبي»، بخلاف التّعدّد المراد في اللّغة؛ لأنّه من حيث اللّفظ و العناوين الظّاهرية و قس على ما ذكر حال الوحدة»<ref>ر.ک: همان، ص39-40</ref>؛ یعنی اینکه گفت هرچند وجه تعدد و وحدت مختلف باشد.... در توضیح آن می‎گویم: این بدان علت است که تعدد در اینجا اصطلاحی معنوی است، خواه تعدد به اجزای خارجیه منظور باشد یا اجزای عقلیه یا به حیثیات و اعتبارات و کمترین میزان تعدد، تعدد از حیث وجود وماهیت است؛ زیرا «هر موجود امکانی، ماهیتی دارد و وجودی»، به‎خلاف تعددی که در لغت منظور است؛ زیرا تعدد در لغت یعنی تعدد از جهت لفظ و عناوین ظاهریه. حال وحدت را هم از بیان تعدد می‎توان به دست آورد.

در بخش حواشی بر گوهر مراد [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|ملا عبدالرزاق لاهیجی]]، ابتدا [[رضانژاد، غلامحسین|غلامحسین رضانژاد]] در حد یک صفحه درباره [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|ملا عبدالرزاق]] و کتابش توضیح مختصری می‎دهد و سپس حواشی [[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]] با این عبارات آغاز می‎شود:
«قوله: آن مجموع مقدار را جسم تعلیمى گویند».

زیرا «جسم تعلیمى»، عبارت است از مقدار متّصل ثخین و ثخونت، عبارت از حشو بین السّطوح است. پس مادامى که ملاحظه ابعاد ثلاثه مجموعا نشود، ثخونت محقّق نشود و جسم تعلیمى صورت نپذیرد<ref>ر.ک: همان، ص129-130</ref>.

[[رفيعي قزويني، ابوالحسن|علامه قزوینی]] در جای دیگر از تعلیقه بر کتاب مزبور چنین می‎نگارد: «قوله: چه حرکت در مقوله جوهر ممکن نیست...». خلافا للحكيم النّحرير صدر المحقّقين الشّيرازي، أستاد هذا المحقّق - ‎رحمه‎اللّه - ‎حيث قال بتجدّد الأجسام و تبدّلها في صورها النّوعية و حركتها الجوهرية و أقام عليه براهين كثيرة.
أقول: و هو الحقّ المحقّق و به يستصحّ مسئلة حدوث العالم و يندفع لزوم تخلّف المعلول عن علّته التّامة بناء على حدوثه؛ التّفصيل في الأسفار الأربعة<ref>همان، ص131</ref>؛ 

یعنی: برخلاف [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] که معتقد به تجدد اجسام و تبدل آنها در صورت‎های نوعی آنها و حرکت در جواهرشان می‎باشد و برای این امر هم براهین زیادی آورده است.
می‎گویم: این، حقیقت ثابت‎شده‎ای است که با کمک آن مسئله حدوث عالم تصحیح می‎شود و مشکل لزوم تخلف معلول از علت تامه آن بنا بر حدوث معلول، دفع می‎گردد و تفصیل این بحث در اسفار اربعه وجود دارد.

==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در ابتدای اثر و فهرست منابع و مآخذ در انتهای آن ذکر شده است.

مصحح، در صفحه 51 کتاب، نمونه‎ای از دستخط نویسنده و در صفحات 52 تا 56 فهرستی از اجازات او را منتشر کرده است. 

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.


== وابسته‌ها ==
 
==پیوندها==

[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/31259 مطالعه کتاب مجموعه حواشی و تعلیقات بر 19 کتاب کلامی، فلسفی و حکمی حکمای متأخر و قدیم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 
[[رده:کتاب‌شناسی]]
 
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]]
 
[[رده:فلسفه اسلامی]]
 
[[رده:عصر مدرسان فلسفه قرن چهاردهم]]
 
[[رده:فيلسوفان قرن چهاردهم آ-ي]]

[[رده:25آذر الی 24 دی]]

[[رده:قربانی-دی96]]