مدارا: تفاوت میان نسخه‌ها

| کد کنگره =‏۱۵۷۴DSR/۵/الف۲۵الف۸.۳ج ۱

نظر نویسنده این چنین است که حتی نگاه امام به سیاست هم از این منظر بوده است. در ابتدا به بررسی اجمالی الفاظ، معانی اصطلاحی و تاریخچه موضوع، به خصوص از منظر دیگران، به ویژه غربی‌ها، پرداخته شده و عناوین اصلی بحث که عبارتند از: «مهر یا قهر، کدام مقدمند؟ «را از دیدگاه قرآن و روایات و توصیه‌های پیامبر و ائمه معصومین مورد بررسی قرار داده است و به مسئله محبت و عطوفت اسالم در آینه کلام امام پرداخته است. بعد از آن به بیان مسئله آئین مهرورزی و این که چه باید کسب کرد و چه را باید ترک نمود پرداخته است و اینکه مدارا به چه معناست و تا کجا باید مدارا کرد را به تفصیل مورد ارزیابی قرار داده است. در پایان هم جمع‌بندی و نتیجه‌گیری از بحث ارائه

'''مدارا:''' واژه‌ای عربی است که در لغت، به معنای دورویی، چاپلوسی، ملاطفت و مهربانی آمده است. همچنین به معنای خدعه و نیرنگ نیز آمده است و واژگان نزدیک به آن تساهل، تسامح، رواداری و تلُرانس که ریشه لاتین دارد، می‌باشد.

# عامل مذهبی بر اثر ستم‌های ارباب کلیسا بود؛

# عامل اجتماعی به دلیل مقتضیات سرمایه‌داری بود؛

# عامل معرفتی به سبب شکاکیت نسبت‌گرایی،  لذت‌طلبی بود.

آنچه از رحمت و عطوفت در قرآن و بیان پیامبر و ائمه اطهار گفته شد، در کلام ایشان نیز تبلور یافته است. مثلاً در جمله‌ای امام فرمود:  

«خداوند به همه بندگان خودش رحمت دارد و همین رحمت، موجب ایجاد بندگان می‌شود…» و یا فرمودند: «جنگهای رسول خدا، رحمتش کمتر از نصایح ایشان نبوده است».

و در خطاب به مسئولان فرمودند: «کاری باید بکنید که محبت مردم را جلب کنید».

اسلام نه تنها به مهرورزی سفارش کرده، بلکه بر اساس دید کلی‌اش، طرح و  برنامه‌های جامع در این زمینه دارد. حال سؤال این است که چرا اسلام مهر را بر قهر مقدم دانسته است؟

جواب این است که انسان در نظر اسلام، موجودی است که در رابطه با خداوند به تکامل  میرسد. اگر به خداوند پیوند بخورد و رنگ و بوی او بیابد به سعادت‌های مادی و معنوی خواهد رسید.

فطرت یک تحرک درونی است و اسلام همه برنامه‌هایش در جهت سازگاری با فطرت و در جهت شکوفا شدن و به کمال رسیدن آن طرح ریزی شده است.

در آئین اسلام مهرورزی «حد اکثری» است ولی قهر و انتقام «حداقلی»است و جز در چهارچوب عدالت اجرا  نمیگردد، بنابراین اگر کسی از جهتی مستحق قهر و مجازات است، نه اینکه باید از هر نظر بر او سخت گرفت، بلکه با رعایت عدل و انصاف باید با او برخورد کرد.

مدارا در نظر اسلام و در تعریف حضرت امام به معنای تحمل عقاید و افراد، سعه صدر و رعایت حقوق انسان‌ها، برخاسته از یک فضیلت اخلاقی و انسانی و مبتنی بر نگاه  هدفدار به هستی و جهان و نگاه مهربانانه به انسان و ملاحظه انسان در ارتباط با مبدأ و معاد در چهارچوب شریعت است.

عمده‌ترین چالش‌ها بر سر تحدید مدارا، در حوزه‌های خاصی بوده و هیچ مکتبی و شخصی نتوانسته به صورت منطقی و مستدل از مدارا و از آزادی مطلق سخن بگوید.

'''به بررسی محدودیت‌های مدارا و انواع آزادی از نظر امام راحل می‌پردازیم:'''

اصل آزادی اندیشه پذیرفته شده است. اسلام اصول اعتقادی خویش را بر پایه استدلال قرار داده است و یکی از مهم‌ترین دستورهای قرآن تفکر است. اما تا بدانجا که منجر به سقوط یا بی اعتباری اندیشه نگردد.

در  جامعه‌ای که هم ماده و هم معنا را مدیریت می‌کند، نمی‌تواند در برابر فساد اخلاق و عقیده بی تفاوت باشد. جامعه الهی نظم مخصوص به خود را دارد و  نمی‌تواند فتنه را در مورد عقیده و اخلاق تحمل کند.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص19-20</ref>

[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]]