مرعشیان در تاریخ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ')
    جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا == ' به '== گزارش محتوا == ')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
    خط ۳۴: خط ۳۴:


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    نويسنده در مباحث مقدماتى كتاب ضمن ارائه خلاصه‌اى از محتواى پژوهش، به انگيزه تأليف، سؤالاتى كه نويسنده در خلال بحث به دنبال يافتن پاسخ آن‌ها مى‌باشد و نيز پاسخ‌هاى احتمالى آن‌ها، اشاره نموده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16960/1/11|خلاصه پژوهش و مقدمه، ص11]]-[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16960/1/17|17]]</ref>
    نويسنده در مباحث مقدماتى كتاب ضمن ارائه خلاصه‌اى از محتواى پژوهش، به انگيزه تأليف، سؤالاتى كه نويسنده در خلال بحث به دنبال يافتن پاسخ آن‌ها مى‌باشد و نيز پاسخ‌هاى احتمالى آن‌ها، اشاره نموده است<ref>[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16960/1/11|خلاصه پژوهش و مقدمه، ص11]]-[[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/16960/1/17|17]]</ref>



    نسخهٔ ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۰:۴۳

    مرعشیان در تاریخ ایران
    مرعشیان در تاریخ ایران
    پدیدآورانمجد، مصطفی (نويسنده)
    ناشررسانش
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1380 ش
    چاپ1
    موضوعمرعشی (خاندان) - تاریخ
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏CS‎‏ ‎‏1419‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏42*
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    مرعشيان در تاريخ ايران اثر دكتر مصطفى مجد كتابى با موضوع بررسى تاريخ مرعشيان در ايران، از زمان تشكيل تا انقراض مى‌باشد كه به زبان فارسى و در سال 1380ش نوشته شده است. مطالعه نقش خاندان‌هاى ايرانى در شكل‌گيرى حكومت‌هاى پيش از اسلام و موضوع حكومت‌هاى محلى نيمه مستقل در ايران پس از اسلام و عوامل گوناگون مؤثر در شكل‌گيرى آن‌ها، همواره مورد علاقه مؤلف بوده و اين امر، انگيزه تأليف اثر حاضر شده است[۱]


    ساختار

    كتاب با مشتمل بر پيشگفتار، خلاصه پژوهش، مقدمه نويسنده و مطالب در شش فصل است.

    مؤلف در اين مطالعه با گزينش روش گردآورى اطلاعات و بهره‌گيرى از برخى آثار خطى و منتشر نشده و نقل‌قول‌هاى صاحب‌نظران و معمرين مرعشى، سعى در تجزيه و تحليل علّى آن‌ها داشته است[۲]

    گزارش محتوا

    نويسنده در مباحث مقدماتى كتاب ضمن ارائه خلاصه‌اى از محتواى پژوهش، به انگيزه تأليف، سؤالاتى كه نويسنده در خلال بحث به دنبال يافتن پاسخ آن‌ها مى‌باشد و نيز پاسخ‌هاى احتمالى آن‌ها، اشاره نموده است[۳]

    مقصود اصلى نگارنده از پژوهش حاضر، دستيابى به پاسخ پرسش‌هاى زير بوده است:

    الف: اگر بپذيريم نقش خاندان‌هاى با نفوذ در ايران پيش از اسلام توانست خود را به عرصه‌هاى گوناگون حيات اجتماعى و فرهنگى و سياسى ايرانيان پس از اسلام برساند، آيا مرعشيان مى‌توانند يكى از مظاهر آن باشند؟ در صورتى كه پاسخ مثبت باشد، زمينه‌هاى مؤثر در بروز و ظهور حكومت سادات مرعشى چه بوده است[۴]

    نويسنده در اين زمينه معتقد است كه تأسيس حكومت مرعشيان مازندران، نمونه‌اى است بسيار آشكار از استمرار و تكرار نوعى از حكومت‌هاى خاندانى در ايران پس از اسلام، كه بنا به مقتضيات زمان و مكان در گستره تاريخ ايران عينيت يافت و برآيند برجسته‌اى است از تفكرات شيعى منطقه كه نمى‌توان در آن تصوف و در آميختن آن با تشيع را ناديده گرفت و قبض و بسط آن را در گذشت ايام مورد ملاحظه قرار نداد[۵]

    ب: آن‌چه كه صفويان به عنوان حكومتى يكپارچه و با اقتدار سياسى- مذهبى در ايران بنيان نهادند، تا چه حدّ از سوابق شيعى خاندان‌هايى چون سادات مرعشى و يا سادات آل كيا متأثر بوده است؟ و آن‌چه كه اين خاندان‌ها به عنوان آميزه‌هاى صوفيانه با خود داشتند تا كجا مورد بهره‌گيرى صفويان قرار گرفت[۶]

    به اعتقاد نويسنده استقرار دولت صفويان بى‌شك از انديشه‌هاى سياسى- اجتماعى تشيع و نقش خاندان‌ها و دولت‌هاى شيعى پيش از خود متأثر بود، چنان‌كه مى‌توان از جمله برجسته‌ترين آنان مرعشيان را نام برد[۷]

    ج: چگونه زمانى كه حكومت مرعشيان منقرض شد، رجال اين خاندان از حكومت دور ماندند و اقتدار سياسى خود را از دست دادند، نفوذ قابل ملاحظه آنان در عرصه‌هاى گوناگون سياسى، فرهنگى صفويان و دولت‌هاى پس از آن استمرار يافت[۸]

    در پاسخ به اين سؤال، نويسنده بر اين باور است كه انقراض حكومت سادات مرعشى و در آميختن آن با صفويان نيز از ابعاد گوناگون- فرهنگى، اقتصادى و سياسى- قابل ملاحظه است. چنان‌كه حضور رجال مذهبى، سياسى و نظامى از اين خاندان در دوران‌هاى گوناگون تاريخ ايران بيان‌گر آن است كه سادات مرعشى به دليل آن‌كه خود را در محدوده جغرافياى طبيعى و سياسى خاصى محصور نكرده بودند، توانستند قرن‌ها پس از انقراض حكومت منسوب به خود، به حيات فرهنگى و اجتماعى خويش ادامه دهند[۹]

    از ويژگى‌هاى كتاب حاضر، مطالعه و بررسى چگونگى درآميختن مرعشيان و صفويان با هم و استمرار نقش پوياى رجالى از آن خاندان در دوران‌هاى ديگر تاريخ ايران است[۱۰]

    نويسنده در فصل اول كتاب، منابع مورد استفاده خويش را به سه دسته منابع اصلى، فرعى و معاصر تقسيم كرده و به معرفى و تحليل منابع و بيان محسنات و كاستى‌هاى آن‌ها پرداخته است[۱۱]

    در فصل دوم، تاريخ ايارن از ورود اسلام تا روزگار تأسيس سلسله سادات مرعشى در مازندران، مورد بحث و بررسى قرار گرفته[۱۲]و در فصل سوم، اصل و نسب، زندگانى، عقايد و تعاليم سيد قوام‌الدين و عوامل شكل‌گيرى حكومت مرعشيان، تبيين شده است[۱۳]

    فصل چهارم، به مرحله دوم حكومت سادات مرعشى، از بازماندگان سيد قوام‌الدين تا يورش تيمور و برانداختن حكومت سادات مازندران 795-781ق اختصاص يافته است. اين دوره از تاريخ مرعشيان كه حدود سيزده سال به طول انجاميد، شامل سه واقعه مهم در دو بخش شرقى و غربى قلمرو جانشينان سيد قوام‌الدين است. دو واقعه كه توأم با پيروزى بوده و يك حادثه كه سبب انقراض حكومت نسل اول سادات مرعشى و پايان حكومت آنان بوده است[۱۴]

    در فصل پنجم، دوره سوم حكومت سادات مرعشى در مازندران، از عصر سلطنت شاهرخ تيمورى تا برآمدن صفويان 906-807ق بررسى شده است[۱۵]

    نويسنده در آخرين فصل، با عنوان «مرعشيان در عصر صفويان» بى آن‌كه بخواهد در بروز و ظهور نوع ديگرى از تصوّف عوامل مؤثرى چون آشفتگى‌هاى سياسى- اجتماعى و صدمات و لطمات اقتصادى و بيم و هراس حاكم بر مردم در روزگار مغولان و پس از آن را ناديده بگيرد، بر اين نكته تأكيد دارد كه شركت صوفيان در فعاليت‌هاى اجتماعى و سياسى آن روزگار، به عنوان انعكاس و عكس العمل رفتار ايرانيان و در عين حال «زيركى و هوشمندى ملتى كه شمشيرش» در برابر سرنيزه نيروهاى جائر و قاهر شكسته بود، از اهميت فوق‌العاده‌اى برخوردار بوده است[۱۶]

    از ويژگى‌هاى كتاب حاضر، مطالعه و بررسى چگونگى درآميختن مرعشيان و صفويان با هم و استمرار نقش پوياى رجالى از آن خاندان در دوران‌هاى ديگر تاريخ ايران است[۱۷]

    در پايان كتاب، جمع‌بندى و نتيجه‌گيرى مناسبى از مطالب، صورت گرفته است.

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب در ابتدا و پيوست‌ها و نمايه نام‌ها، مكان‌ها و كتاب‌هاى مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است.

    پانويس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.