مقامات ژنده‌پیل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'بىآ' به 'بی‌آ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[مويد سنندجي، حشمت]] (محقق) | [[مويد سنندجي، حشمت]] (محقق) | ||
| زبان = | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره =/غ4ژ9 279 BP | | کد کنگره =/غ4ژ9 279 BP | ||
| موضوع =تصوف | | موضوع =تصوف | ||
نثر | نثر فارسی- قرن 6ق. | ||
| ناشر = شرکت انتشارات علمي و | | ناشر = شرکت انتشارات علمي و فرهنگی | ||
| مکان نشر =ايران - تهران | | مکان نشر =ايران - تهران | ||
| سال نشر = 1384ش | | سال نشر = 1384ش | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک =964-445-720-x | | شابک =964-445-720-x | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10953 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
}} | }} | ||
'''مقامات ژنده‌پیل'''، شرح احوال و مقامات [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ‌الاسلام ابونصر احمد بن ابى‌الحسن بن احمد بن محمد نامقى جامى]]، ملقب و مشهور به [[ژنده‌پیل، احمد|ژنده‌پیل (زندهفیل)]] است، در یک جلد، به زبان فارسی که به قلم [[غزنوي، محمد بن موسي|محمد بن موسی غزنوی]] نگاشته شده و با تحقیق و حواشی [[مويد سنندجي، حشمت|حشمت مؤید سنندجی]] در سال 1384ش، برای دومین مرتبه توسط انتشارات علمی - فرهنگی در تهران چاپ شده است. | |||
'''مقامات ژنده‌پیل'''، شرح احوال و مقامات شیخ‌الاسلام ابونصر احمد بن ابى‌الحسن بن احمد بن محمد نامقى | |||
کتاب مقامات متعلق به قرن ششم هجرى است<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم کتاب، صفحه سی</ref>. | کتاب مقامات متعلق به قرن ششم هجرى است<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم کتاب، صفحه سی</ref>. | ||
«متن حاضر، هرچند بزرگترین و شاید مهمترین تألیف درباره احمد جام است، ولى یگانه اثر منحصربه‌فرد نیست»<ref>ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوهشت</ref>. | «متن حاضر، هرچند بزرگترین و شاید مهمترین تألیف درباره [[ژنده‌پیل، احمد|احمد جام]] است، ولى یگانه اثر منحصربه‌فرد نیست»<ref>ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوهشت</ref>. | ||
«تألیف کتاب مقامات را غزنوى در همان زمان زندگى شیخ احمد و آغاز آشنایى خود با او شروع کرد و گاهى به سبب بی‌اعتقادى مردم چندان دلسرد | «تألیف کتاب مقامات را غزنوى در همان زمان زندگى شیخ احمد و آغاز آشنایى خود با او شروع کرد و گاهى به سبب بی‌اعتقادى مردم چندان دلسرد می‌شد که می‌خواست دست از آن بدارد، ولى احمد او را به ادامه آن تشویق مىنمود و شخصا از علت توبه و دوران انزوا و نخستین حوادث زندگانی‌اش براى او حکایت می‌کرد. پس از وفات شیخ در 536 هجرى، یادداشتهاى محمد غزنوى گویا چندین ده سال پراکنده و ناتمام ماند و کار تألیف به‌کندى بسیار پیش می‌رفت»<ref>ر.ک: همان، صفحه هفتادوچهار</ref>. | ||
کتاب پیش رو، علاوه بر رساله سمرقندیه که مجموعهاى از جواب‌هاى شیخ احمد به چند پرسش است، داراى دو فصل یا مقاله ضمیمه | کتاب پیش رو، علاوه بر رساله سمرقندیه که مجموعهاى از جواب‌هاى [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ احمد]] به چند پرسش است، داراى دو فصل یا مقاله ضمیمه می‌باشد که چون بهمنزله تکمله مقامات محسوب می‌شده، در ضمیمه این اثر ذکر و چاپ شده است؛ نخست رساله کوچکى است تألیف کوچکترین پسر [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ احمد]]، یعنى شهاب‌الدین اسماعیل. وى در این رساله کوشیده است از راه چند دلیل معقول و منطقى، بزرگوارى پدرش شیخ احمد را براى کسانى که معتقد به کرامات نبودند، ثابت کند. ضمیمه دوم، رساله یا مقالهای است در شرح کراماتى که پس از وفات شیخ‌الاسلام بروز کرده است، مانند معالجه بیمارى معتقد یا هلاک دشمنى بزرگ که قصد آزار فرزندان یا اعقاب شیخ را داشته است یا به خواب اشخاص آمدن و آنان را از امور پنهان خبر دادن و امثال آن. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۹: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف مقامات خواجه سدیدالدین محمد بن موسى بن یعقوب غزنوى، از امامان غزنه بوده و مکتبى و شاگردانى داشته است. تولد وى باید در اوائل سده ششم هجرى بوده باشد. وى شرح نخستین برخورد خویش را با | مؤلف مقامات خواجه سدیدالدین محمد بن موسى بن یعقوب غزنوى، از امامان غزنه بوده و مکتبى و شاگردانى داشته است. تولد وى باید در اوائل سده ششم هجرى بوده باشد. وى شرح نخستین برخورد خویش را با ژنده‌پیل در مقدمه کتاب مقامات آورده است. او با گروهى از یارانش براى زیارت حج به مکه می‌رفت؛ چون به جام رسیدند، غزنوى با خود اندیشید که بروم و [[ژنده‌پیل، احمد|شیخ احمد]] را که اینقدر آوازه او در همه‌سوى پیچیده است، دیدن کنم. چون داخل خانقاه شد، یکى از پسران احمد وعظ مى‌گفت. در این مجلس، غزنوى کراماتى مشاهده کرد و وجود شیخ چندان در او نفوذ کرد که از سفر مکه دست کشید، مقیم خانقاه شد و شاگردى احمد را برگزید. پس از آن هفت بار به غزنه رفت، ولى هر بار به نزد شیخ بازگشت؛ چون در هیچ‌جا آرام نمییافت. اطلاعات ما از حیات محمد غزنوى بسیار اندک است. از روایات کتاب مقامات برمی‌آید که وى یک بار سخت مریض شد و به دعاى شیخ شفا یافت (حکایت 32). وقتى قصد رفتن به غزنه را داشت، ولى شیخ به او رخصت نداد. محمد غزنوى دچار چشم دردى سخت شد که دو سال ادامه یافت و سرانجام به دعاى احمد بهبود یافت (حکایت 35)<ref>ر.ک: همان، صفحه هفتادوسه - هفتادوچهار؛ متن کتاب، ص1-3</ref>. | ||
سبک نویسنده مقامات، همان سبک ساده و روشن آثار قرون ششم و هفتم هجرى است، بی‌آنکه مانند | سبک نویسنده مقامات، همان سبک ساده و روشن آثار قرون ششم و هفتم هجرى است، بی‌آنکه مانند پارهاى از کتب آن روزگار لغات عربى فراوان به‌کار برده یا در پى صنایع لفظى و آراستن جملهها به سجع برآمده باشد و بدین منظور لغات مترادف و زائد در پى هم ردیف کرده و یا از احادیث و آیات یا تمثیلات و اشعار عربى آنچه در چنته داشته، نقل نموده باشد. حکایات این کتاب در کمال سادگى و روانى نوشته شده و به‌ندرت یک کلمه زائد می‌توان در آن یافت. جملهها کوتاه و زیباست و خواندن کتاب روىهمرفته بسیار لذتبخش می‌باشد. خصائص دستورى آثار این عهد که در مقدمههاى چاپ‌هاى انتقادى کتبى مانند تذكرة الأولياء عطار و جهان‌گشاى جوینى و أسرار التوحيد و نظایر آنها توضیح داده شده و در شاهکار استاد مرحوم ملکالشعراى بهار با آن دقت و فصاحت بیان گردیده، در حق این کتاب نیز صدق مى‌کند<ref>ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوهفت</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
در | در مقدمه چاپ دوم کتاب آمده است: «چاپ اول این کتاب که در 1340ش، منتشر گردید، مورد قبول ادیبان و دوستداران ادبیات فارسى و کتب متصوفه واقع گردید و هم در ایران و هم در خارج از ایران چندین مقاله و تقریظ درباره آن نوشته شد. استاد سعید نفیسى در شماره 8 سال ششم مجله راهنماى کتاب و آقاى محمد پروین گنابادى در شماره یکم سال ششم همان مجله، در باب آن بحث کردند و مخصوصا دانشمند اخیرالذکر، انتقاداتى نسبت به آن وارد ساخت. در اروپا نخست خاورشناس ایتالیایى استاد بوزانى در مجله دانشکده زبان‌هاى شرقى ناپل و سپس پرفسور آربرى شهیر در مجله مدرسه السنه شرقى لندن «2» راجع به آن مقالاتى منتشر کردند. انجمن کتاب ایران نیز آن را یکى از کتب برگزیده سال شناخت و بر ارج و اعتبار آن افزود. اینک که پس از چهار سال، چاپ دوم آن کتاب را آماده نمودهام، سخت شرمندهام که کارى آنچنان ناقص و نارس از آن همه مهر و عنایت برخوردار گردید. طبع مذکور، هم در متن نقایص و اشتباهاتى داشت که چون اساس کار مبتنى بر یک نسخه بود، اصلاح آن در آن هنگام بدون تصرف غیر مجاز بنده امکان نداشت و هم از جهت طرز کار و کیفیت ضبط تصحیحات، عارى از عیب و زلّت نبود. حال در این چاپ کوشیدهام که کتاب را از آن عیوب مبرّا کنم و امیدوارم که اثرى که این بار به دست خوانندگان می‌رسد تا حد مقدور درست باشد و دین مرا نسبت به همه علاقهمندان ادبدوست ایران و خاصه در برابر مراحم استادان گران‌قدرى که مراحمشان یاد گردید، ادا کند»<ref>ر.ک: مقدمه چاپ دوم کتاب، صفحات نوزده و بیست</ref>. | ||
تغییراتی که نویسنده در چاپ دوم نسبت به تقدم و تأخر مطالب و نکات ویرایشی و... انجام داده را در مقدمه چاپ دوم ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه نوزده تا سی</ref>. | تغییراتی که نویسنده در چاپ دوم نسبت به تقدم و تأخر مطالب و نکات ویرایشی و... انجام داده را در مقدمه چاپ دوم ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، صفحه نوزده تا سی</ref>. | ||
او در صفحات متن هرجا | او در صفحات متن هرجا نکتهاى دستورى یا واژهاى کهنه و اصطلاحى تازه یافته، آن را در حاشیه ضبط کرده است<ref>ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوچهار</ref>. | ||
فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۱: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[صفوة الصفا]] | |||
[[مفتاح الهداية و مصباح العناية (سیرت‌نامه سید امین‌الدین بلیانی)]] | |||
[[تحفة أهل العرفان]] | |||
[[تصوف الشيعة: نظرة الی حياة السيد حيدر الآملي و عقايده]] | |||
[[تذکره خواجه محمد بن صدیق کججانی]] | |||
[[مهدویت و ختم ولایت در عرفان اسلامی (نقدی بر نظرات ابن عربی)]] | |||
[[القول المتين في تشيع الشيخ الأكبر محي‌الدين ابن العربي]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۸۴: | ||
[[رده:طبقات، تراجم، کتب مناقب]] | [[رده:طبقات، تراجم، کتب مناقب]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۰
| مقامات ژنده پيل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غزنوي، محمد بن موسي (نویسنده) مويد سنندجي، حشمت (محقق) |
| ناشر | شرکت انتشارات علمي و فرهنگی |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1384ش |
| چاپ | 3 |
| شابک | 964-445-720-x |
| موضوع | تصوف نثر فارسی- قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /غ4ژ9 279 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مقامات ژنده‌پیل، شرح احوال و مقامات شیخ‌الاسلام ابونصر احمد بن ابى‌الحسن بن احمد بن محمد نامقى جامى، ملقب و مشهور به ژنده‌پیل (زندهفیل) است، در یک جلد، به زبان فارسی که به قلم محمد بن موسی غزنوی نگاشته شده و با تحقیق و حواشی حشمت مؤید سنندجی در سال 1384ش، برای دومین مرتبه توسط انتشارات علمی - فرهنگی در تهران چاپ شده است.
کتاب مقامات متعلق به قرن ششم هجرى است[۱].
«متن حاضر، هرچند بزرگترین و شاید مهمترین تألیف درباره احمد جام است، ولى یگانه اثر منحصربه‌فرد نیست»[۲].
«تألیف کتاب مقامات را غزنوى در همان زمان زندگى شیخ احمد و آغاز آشنایى خود با او شروع کرد و گاهى به سبب بی‌اعتقادى مردم چندان دلسرد می‌شد که می‌خواست دست از آن بدارد، ولى احمد او را به ادامه آن تشویق مىنمود و شخصا از علت توبه و دوران انزوا و نخستین حوادث زندگانی‌اش براى او حکایت می‌کرد. پس از وفات شیخ در 536 هجرى، یادداشتهاى محمد غزنوى گویا چندین ده سال پراکنده و ناتمام ماند و کار تألیف به‌کندى بسیار پیش می‌رفت»[۳].
کتاب پیش رو، علاوه بر رساله سمرقندیه که مجموعهاى از جواب‌هاى شیخ احمد به چند پرسش است، داراى دو فصل یا مقاله ضمیمه می‌باشد که چون بهمنزله تکمله مقامات محسوب می‌شده، در ضمیمه این اثر ذکر و چاپ شده است؛ نخست رساله کوچکى است تألیف کوچکترین پسر شیخ احمد، یعنى شهاب‌الدین اسماعیل. وى در این رساله کوشیده است از راه چند دلیل معقول و منطقى، بزرگوارى پدرش شیخ احمد را براى کسانى که معتقد به کرامات نبودند، ثابت کند. ضمیمه دوم، رساله یا مقالهای است در شرح کراماتى که پس از وفات شیخ‌الاسلام بروز کرده است، مانند معالجه بیمارى معتقد یا هلاک دشمنى بزرگ که قصد آزار فرزندان یا اعقاب شیخ را داشته است یا به خواب اشخاص آمدن و آنان را از امور پنهان خبر دادن و امثال آن.
ساختار
کتاب، حاوی مقدمه چاپ دوم، مقدمه چاپ اول، مقدمه نویسنده و محتوای مطالب است.
گزارش محتوا
مؤلف مقامات خواجه سدیدالدین محمد بن موسى بن یعقوب غزنوى، از امامان غزنه بوده و مکتبى و شاگردانى داشته است. تولد وى باید در اوائل سده ششم هجرى بوده باشد. وى شرح نخستین برخورد خویش را با ژنده‌پیل در مقدمه کتاب مقامات آورده است. او با گروهى از یارانش براى زیارت حج به مکه می‌رفت؛ چون به جام رسیدند، غزنوى با خود اندیشید که بروم و شیخ احمد را که اینقدر آوازه او در همه‌سوى پیچیده است، دیدن کنم. چون داخل خانقاه شد، یکى از پسران احمد وعظ مى‌گفت. در این مجلس، غزنوى کراماتى مشاهده کرد و وجود شیخ چندان در او نفوذ کرد که از سفر مکه دست کشید، مقیم خانقاه شد و شاگردى احمد را برگزید. پس از آن هفت بار به غزنه رفت، ولى هر بار به نزد شیخ بازگشت؛ چون در هیچ‌جا آرام نمییافت. اطلاعات ما از حیات محمد غزنوى بسیار اندک است. از روایات کتاب مقامات برمی‌آید که وى یک بار سخت مریض شد و به دعاى شیخ شفا یافت (حکایت 32). وقتى قصد رفتن به غزنه را داشت، ولى شیخ به او رخصت نداد. محمد غزنوى دچار چشم دردى سخت شد که دو سال ادامه یافت و سرانجام به دعاى احمد بهبود یافت (حکایت 35)[۴].
سبک نویسنده مقامات، همان سبک ساده و روشن آثار قرون ششم و هفتم هجرى است، بی‌آنکه مانند پارهاى از کتب آن روزگار لغات عربى فراوان به‌کار برده یا در پى صنایع لفظى و آراستن جملهها به سجع برآمده باشد و بدین منظور لغات مترادف و زائد در پى هم ردیف کرده و یا از احادیث و آیات یا تمثیلات و اشعار عربى آنچه در چنته داشته، نقل نموده باشد. حکایات این کتاب در کمال سادگى و روانى نوشته شده و به‌ندرت یک کلمه زائد می‌توان در آن یافت. جملهها کوتاه و زیباست و خواندن کتاب روىهمرفته بسیار لذتبخش می‌باشد. خصائص دستورى آثار این عهد که در مقدمههاى چاپ‌هاى انتقادى کتبى مانند تذكرة الأولياء عطار و جهان‌گشاى جوینى و أسرار التوحيد و نظایر آنها توضیح داده شده و در شاهکار استاد مرحوم ملکالشعراى بهار با آن دقت و فصاحت بیان گردیده، در حق این کتاب نیز صدق مى‌کند[۵].
وضعیت کتاب
در مقدمه چاپ دوم کتاب آمده است: «چاپ اول این کتاب که در 1340ش، منتشر گردید، مورد قبول ادیبان و دوستداران ادبیات فارسى و کتب متصوفه واقع گردید و هم در ایران و هم در خارج از ایران چندین مقاله و تقریظ درباره آن نوشته شد. استاد سعید نفیسى در شماره 8 سال ششم مجله راهنماى کتاب و آقاى محمد پروین گنابادى در شماره یکم سال ششم همان مجله، در باب آن بحث کردند و مخصوصا دانشمند اخیرالذکر، انتقاداتى نسبت به آن وارد ساخت. در اروپا نخست خاورشناس ایتالیایى استاد بوزانى در مجله دانشکده زبان‌هاى شرقى ناپل و سپس پرفسور آربرى شهیر در مجله مدرسه السنه شرقى لندن «2» راجع به آن مقالاتى منتشر کردند. انجمن کتاب ایران نیز آن را یکى از کتب برگزیده سال شناخت و بر ارج و اعتبار آن افزود. اینک که پس از چهار سال، چاپ دوم آن کتاب را آماده نمودهام، سخت شرمندهام که کارى آنچنان ناقص و نارس از آن همه مهر و عنایت برخوردار گردید. طبع مذکور، هم در متن نقایص و اشتباهاتى داشت که چون اساس کار مبتنى بر یک نسخه بود، اصلاح آن در آن هنگام بدون تصرف غیر مجاز بنده امکان نداشت و هم از جهت طرز کار و کیفیت ضبط تصحیحات، عارى از عیب و زلّت نبود. حال در این چاپ کوشیدهام که کتاب را از آن عیوب مبرّا کنم و امیدوارم که اثرى که این بار به دست خوانندگان می‌رسد تا حد مقدور درست باشد و دین مرا نسبت به همه علاقهمندان ادبدوست ایران و خاصه در برابر مراحم استادان گران‌قدرى که مراحمشان یاد گردید، ادا کند»[۶].
تغییراتی که نویسنده در چاپ دوم نسبت به تقدم و تأخر مطالب و نکات ویرایشی و... انجام داده را در مقدمه چاپ دوم ذکر کرده است[۷].
او در صفحات متن هرجا نکتهاى دستورى یا واژهاى کهنه و اصطلاحى تازه یافته، آن را در حاشیه ضبط کرده است[۸].
فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است.
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه چاپ دوم کتاب، صفحه سی
- ↑ ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوهشت
- ↑ ر.ک: همان، صفحه هفتادوچهار
- ↑ ر.ک: همان، صفحه هفتادوسه - هفتادوچهار؛ متن کتاب، ص1-3
- ↑ ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوهفت
- ↑ ر.ک: مقدمه چاپ دوم کتاب، صفحات نوزده و بیست
- ↑ ر.ک: همان، صفحه نوزده تا سی
- ↑ ر.ک: مقدمه چاپ اول کتاب، صفحه هفتادوچهار
منابع مقاله
مقدمه‌ها و متن کتاب.