۸۱٬۹۲۶
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ی ای ' به 'یای ') |
|||
(۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NURkar19.jpg | | تصویر =NURkar19.jpg | ||
| عنوان = مکتوبات علاءالدّوله سمنانی | | عنوان = مکتوبات علاءالدّوله سمنانی | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = نامههای علاء الدّوله سمنانی | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] (نویسنده) | [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] (نویسنده) | ||
| زبان = | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره = 8ع8ع/2/280 BP | | کد کنگره = 8ع8ع/2/280 BP | ||
| موضوع = عارفان. ایران. نامه ها. | | موضوع = عارفان. ایران. نامه ها. | ||
خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
| شابک =9-53-2905-964-978 | | شابک =9-53-2905-964-978 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =0000 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
'''مکتوبات''' تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] میباشد و مشتمل است بر نامههای شیخ [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]]. این نامهها اغلب مضمونی عرفانی و صوفیانه دارد که در درون آن نیز مباحث تفسیری قابل توجّهی دیده میشود. پیش از [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] نیز مکتوباتی وجود داشته، حال با نام مکتوبات یا مکاتیب. کما اینکه مکتوبات [[مولانا]] و نیز مکاتیب جناب [[سنایی، مجدود بن آدم|حکیم سنایی]] از آن جملهاند. گرچه چنین به نظر میآید که مکتوبات [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] از عمقی بیشتر برخوردار باشد. این مکتوبات لزوماً همگی در حوزهی نامه و پاسخ به نامه منظور نمیشود، بلکه گاهی اجازاتی که در حوزهی شریعت و طریقت مرسوم هست را هم شامل میشود، به مانند اجازهی اجتهاد فقهی، اجازهی نقل حدیث و یا اجازات طریقتی. و ما در این مجموعه مکتوبات با طور اعم با این مقولات مواجه میشویم. | '''مکتوبات''' تألیف [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] میباشد و مشتمل است بر نامههای شیخ [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]]. این نامهها اغلب مضمونی عرفانی و صوفیانه دارد که در درون آن نیز مباحث تفسیری قابل توجّهی دیده میشود. پیش از [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] نیز مکتوباتی وجود داشته، حال با نام مکتوبات یا مکاتیب. کما اینکه مکتوبات [[مولانا]] و نیز مکاتیب جناب [[سنایی، مجدود بن آدم|حکیم سنایی]] از آن جملهاند. گرچه چنین به نظر میآید که مکتوبات [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] از عمقی بیشتر برخوردار باشد. این مکتوبات لزوماً همگی در حوزهی نامه و پاسخ به نامه منظور نمیشود، بلکه گاهی اجازاتی که در حوزهی شریعت و طریقت مرسوم هست را هم شامل میشود، به مانند اجازهی اجتهاد فقهی، اجازهی نقل حدیث و یا اجازات طریقتی. و ما در این مجموعه مکتوبات با طور اعم با این مقولات مواجه میشویم. | ||
[[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] از جملهافرادی است که در کلام و فقه و تفسیر و تصوّف صاحب نظر بوده و در تمام این دانشها صاحب اثر هم هست و نویسندهی این کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] تا کنون دو | [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] از جملهافرادی است که در کلام و فقه و تفسیر و تصوّف صاحب نظر بوده و در تمام این دانشها صاحب اثر هم هست و نویسندهی این کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] تا کنون دو زندگینامهی مشروح از این عارف شهیر نوشته با نامهای [[علاءالدوله سمنانی پیر عارفان|علاءالدّوله سمنانی پیر عارفان]] و [[علاء الدّوله سمنانی (زندگانی، اندیشه و سلوک|علاءالدّوله سمنانی (زندگانی، اندیشه و سلوک)]]، غیر از آن مجموعهای چند جلدی از برخی آثار شیخ علاءالدّوله را تصحیح و شرح کرده و بهانتشار رساندهاست که مکتوبات یکی از آنهاست. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
کتاب مقدّمهای بسیار کوتاه در دو صفحه دارد که در همان دو صفحه اهمّیّت مکتوبات را معلوم میکند. چنانکه مینویسد: از جمله موارد قابل توجّه در فرهنگ عرفانی، نوشتهها و مکاتباتی است که بین عارفان و صوفیان و یا حکیمان رخ میدهد. در این نامهها گاهی مطالبی درج میشود کهاهمّیّت آن از بسیاری از نوشتهها و کتابها بیشتر است، زیرا در این نگارشها مسئلهی مهمّ آن است که برای افراد خاص نوشته میشود و دیگر آنکه محدودیّت در بیان مطلب وجود ندارد، و سه دیگر اینکه لحن آن کاملاً صمیمیو غیر متکلّف است. کافی است به نامههایی که در این رابطه نوشته شده دقّت کنید تا به خوبی بهانچه گفتیم پی ببرید. نامههای شیخ [[ابوسعید خرّاز]] به جناب [[جنید بغدادی، جنید بن محمد|جنید بغدادی]]، نامههای شیخ [[ | کتاب مقدّمهای بسیار کوتاه در دو صفحه دارد که در همان دو صفحه اهمّیّت مکتوبات را معلوم میکند. چنانکه مینویسد: از جمله موارد قابل توجّه در فرهنگ عرفانی، نوشتهها و مکاتباتی است که بین عارفان و صوفیان و یا حکیمان رخ میدهد. در این نامهها گاهی مطالبی درج میشود کهاهمّیّت آن از بسیاری از نوشتهها و کتابها بیشتر است، زیرا در این نگارشها مسئلهی مهمّ آن است که برای افراد خاص نوشته میشود و دیگر آنکه محدودیّت در بیان مطلب وجود ندارد، و سه دیگر اینکه لحن آن کاملاً صمیمیو غیر متکلّف است. کافی است به نامههایی که در این رابطه نوشته شده دقّت کنید تا به خوبی بهانچه گفتیم پی ببرید. نامههای شیخ [[ابوسعید خرّاز]] به جناب [[جنید بغدادی، جنید بن محمد|جنید بغدادی]]، نامههای شیخ [[سعدالدین حمویه، محمد بن مؤید|سعدالدین حموی]] به مرید خود شیخ [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیزالدّین نسفی]]، نامههای [[عین القضات همدانی]] به برخی از دوستان و مریدان، نامههای [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] بهافراد مختلف، نامههای بین شیخ [[علاءالدوله سمنانی، احمد بن محمد|علاءالدّوله سمنانی]] و مرشد وی: شیخ [[اسفراینی، عبدالرحمن بن محمد|نورالدّین عبدالرّحمن اسفراینی]]، و همین نامههایی که در این رساله وجود دارد که بین مرید و مراد و یا بین دو صاحب نظر در بیان موضوعی خاص ردّ و بدل شدهاست<ref>مقدمه، صص 6-5</ref>. | ||
کتاب مکتوبات غیر از مقدّمه که به بخشی از آن اشاره شد دارای هشت قسمت است که با شماره معلوم شدهاست. این هشت مورد طبق فهرست مطالب کتاب چنین است: | کتاب مکتوبات غیر از مقدّمه که به بخشی از آن اشاره شد دارای هشت قسمت است که با شماره معلوم شدهاست. این هشت مورد طبق فهرست مطالب کتاب چنین است: | ||
# اجازه | # اجازه نامهی سمنانی به شیخ عبدالله بن احمد | ||
# مکتوبی که علاءالدّوله در جواب شیخ عبدالله نوشت | # مکتوبی که علاءالدّوله در جواب شیخ عبدالله نوشت | ||
# مکتوب کمال الدّین عبدالرّزاق کاشانی به سمنانی | # مکتوب کمال الدّین عبدالرّزاق کاشانی به سمنانی | ||
# جواب علاءالدّوله به | # جواب علاءالدّوله به نامهی عبدالرّزاق کاشانی | ||
# مکتوب سمنانی به مکتوب تاج الدّین کرکهری | # مکتوب سمنانی به مکتوب تاج الدّین کرکهری | ||
# مکتوب شیخ حسن در جواب علاءالدوله سمنانی | # مکتوب شیخ حسن در جواب علاءالدوله سمنانی | ||
# پاسخ سمنانی به نامهی شیخ حسن | # پاسخ سمنانی به نامهی شیخ حسن | ||
# مکتوب در | # مکتوب در اسئلهی سمنانی و اجوبهی علی رامتینی | ||
در این نوشتار مسلّماً حجم زیادی کهیافته به جهت شرح و تفسیر | در این نوشتار مسلّماً حجم زیادی کهیافته به جهت شرح و تفسیر عرفانیای است که نویسنده، یعنی [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] بر هر موردی داشتهاست. گاهی نامهها از چند صفحه بیشتر عدول نمیکند ولی کتابی با حدود 300 صفحه نشان از همان شرح و تفسیر مضامین و معانیِ صوفیانهی کتاب دارد. شیوه کتاب به نوعی است که هر قسمت از موضوعات هشتگانه بهاستقلال، پارههایی از آن نقل میشود و سپس به شرح و تفسیر آن اقدام میشود. اسناد داخل شرح نیز به گونهی دایرة المعارفی در ذیل متن درج شده و در پاورقی نیامدهاست. آنچه که در پاورقی به ندرت دیده میشود مربوط به متن نامههاست کهاحیاناً به حدیثی یا آیهای خاص اشاره کرده و نویسنده سند آن را در پاورقی آورده و توضیح دادهاست. در انتهای کتاب هم کتابنامهای مفصّل که مشتمل بر اغلب و اهمّ آثار عرفانی و صوفیانه است دیده میشود. و در آخرین قسمت کتاب هم نمایهای مشروح خواننده را به مطالب و موضوعات کتاب راهنمایی و ارجاع میدهد. | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
نخستین مکتوب مکتوبات اجازهای طریقتی و سلوکی به فردی است به نام [[عبدالله بن احمد]] که مسلّماً مراتب سلوک شریعت و طریقت را به خوبی طی کرده و اهلیّت آن را یافته تا به عنوان خلیفه و یا مرشدی دستگیر در جامعه ظاهر شود و محل رجوع اهل فقر باشد. امّا در این اجازه حدود کار را برای وی معیّن نموده و وی را بهاختیار خود مبسوط الید قرار ندادهاست و در واقع اجازهای مشروط به حدود شریعت و طریقت را الزام کرده و فرد را در این راستا مجاز دانستهاست. | نخستین مکتوب مکتوبات اجازهای طریقتی و سلوکی به فردی است به نام [[عبدالله بن احمد]] که مسلّماً مراتب سلوک شریعت و طریقت را به خوبی طی کرده و اهلیّت آن را یافته تا به عنوان خلیفه و یا مرشدی دستگیر در جامعه ظاهر شود و محل رجوع اهل فقر باشد. امّا در این اجازه حدود کار را برای وی معیّن نموده و وی را بهاختیار خود مبسوط الید قرار ندادهاست و در واقع اجازهای مشروط به حدود شریعت و طریقت را الزام کرده و فرد را در این راستا مجاز دانستهاست. | ||
نوع اجازه نیز در اینجا بسیار قابل توجّهاست، در بخش آغازین این اجازه میخوانیم: نوشتم این مجموعه را به خط خود از برای فرزند أعزّ أخصّ [[عبدالله بن احمدبن محمّدبن البقی]]، برخوردار گرداند خدای تعالی او را با این، و توفیق دهد او را از برای علم و عمل بهان چیزی که در این مجموعه بنوشتهاست. و اجازت دادم او را که روایت کند از من همه چیزی که شنیدهاست از من، و نقل کرده است از من، و بر من خوانده، و تصنیفات مرا بعد از آنکه بهیقین بدانسته باشد بر شرط صحّت از غیر زیاده و نقصان، دور باشد از تحریف و تصحیف و ممکن نیست این روایت | نوع اجازه نیز در اینجا بسیار قابل توجّهاست، در بخش آغازین این اجازه میخوانیم: نوشتم این مجموعه را به خط خود از برای فرزند أعزّ أخصّ [[عبدالله بن احمدبن محمّدبن البقی]]، برخوردار گرداند خدای تعالی او را با این، و توفیق دهد او را از برای علم و عمل بهان چیزی که در این مجموعه بنوشتهاست. و اجازت دادم او را که روایت کند از من همه چیزی که شنیدهاست از من، و نقل کرده است از من، و بر من خوانده، و تصنیفات مرا بعد از آنکه بهیقین بدانسته باشد بر شرط صحّت از غیر زیاده و نقصان، دور باشد از تحریف و تصحیف و ممکن نیست این روایت مگر [بعد] از تعمّق بسیار در علوم. و امید میدارم از خدای تعالی کهاو را عالم ربّانی گرداند و عامل روحانی<ref>متن، صص 9-7</ref>. از متن چنین بر میآید که وی دارای دانشی قابل توجّه بودهاست و این شأنیّت را برای اجازهاز خود نشان دادهاست، در عین حال به وی توصیه میشود کهاز خلط یافته و داشته بپرهیزد و از خداوند نیز میخواهد که وی را در مقام عالمان ربّانی قرار بدهد. | ||
در بین مکتوبات، مکتوب سوّم و چهارم مربوط به مراسلاتی است که بین شیخ علاءالدّوله و [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق کاشانی]] صورت گرفته و محتوای آن نیز [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و شرح و تفسیری است که علاءالدّوله بر [[الفتوحات المکیّه]] نوشتهاست و در بخشی از آن شرح در حاشیهی فتوحات ایرادی تند و تیز بر این عربی گرفته که [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] آن را خوش نداشته و از وی توضیح و دلیل طلب نموده. علاءالدّوله نیز پاسخی نه چندان قانع کننده به [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] داده و اینگونه سخن بهاطاله کشیده و بی سرانجام باقی ماندهاست. | در بین مکتوبات، مکتوب سوّم و چهارم مربوط به مراسلاتی است که بین شیخ علاءالدّوله و [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق کاشانی]] صورت گرفته و محتوای آن نیز [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] و شرح و تفسیری است که علاءالدّوله بر [[الفتوحات المکیّه]] نوشتهاست و در بخشی از آن شرح در حاشیهی فتوحات ایرادی تند و تیز بر این عربی گرفته که [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] آن را خوش نداشته و از وی توضیح و دلیل طلب نموده. علاءالدّوله نیز پاسخی نه چندان قانع کننده به [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] داده و اینگونه سخن بهاطاله کشیده و بی سرانجام باقی ماندهاست. | ||
خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
نویسندهی کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] که خود همطریقت شیخ علاءالدّولهاست ولی از بابت احتیاط جانب [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] را گرفته و در بخشی از شرح خود چنین گفتهاست: جنس کلمات کاشانی بسیار زیبا و تراشیدهاست و ادب و احترام کامل دینی را در بحث و نگارش رعایت کرده است و در این نامه کوچکترین کلمهی سویی دیده نمیشود، ضمن اینکه باورمندی خود و اهل تصوّف را به شریعت و پایبندی بهانچه که صاحب شریعت آورده گوشزد میکند. اینکه بیان میدارد هرچه که نه طبق قانون کتاب و سنّت باشد نزد این طایفهاعتبار ندارد، اعتبار دینی کاشانی را نشان میدهد و بر ارزش معنوی طریقتش می-افزاید. و نشان میدهد که به خطا نرفته و از لغزش میپرهیزد<ref>متن، ص 117</ref>. این مسئله را با توضیح و تفسیر منصفانهی [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بخش دیگری میتوان دید. اگر در مطلب قبل به تأیید کاشانی برخاسته بود در این مقطع به نقد سمنانی اهتمام کردهاست که بسیار جالب توجّهاست. مینویسد: این حدّ از بدگمانی از سوی سمنانی بسیار بعید و دور از ادب است. هرچند که سخن از بدگمانی بسیار فراتر رفته و او تهمت بسیار زشتی را به کسی زده که در زندگی او نیست و دقایق احوالات او را نمیشناسد. اینگونه پاسخ دادن به کسی که تا این حدّ ادب و احترام را در بحث و کتابت به خرج داده شایستهی کسی چون سمنانی نیست، نه در مباحثه جانب انصاف رعایت شده و نه در سخن گفتن با کسی که مخاطب واقع شدهاست. نسبت دادن دروغ و حرام خواری واقعاً زشت است. به هر جهت به گفتهی جناب سعدی بزرگ: دلایل قوی باید و معنوی/ نه رگهای گردن به حجّت قوی. سمنانی به واقع شایستهی این بود که بهتر سخن بگوید و مستدل تر ظاهر شود<ref>متن، صص 151-150</ref>. | نویسندهی کتاب، [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] که خود همطریقت شیخ علاءالدّولهاست ولی از بابت احتیاط جانب [[کاشانی، عبدالرزاق|عبدالرّزّاق]] را گرفته و در بخشی از شرح خود چنین گفتهاست: جنس کلمات کاشانی بسیار زیبا و تراشیدهاست و ادب و احترام کامل دینی را در بحث و نگارش رعایت کرده است و در این نامه کوچکترین کلمهی سویی دیده نمیشود، ضمن اینکه باورمندی خود و اهل تصوّف را به شریعت و پایبندی بهانچه که صاحب شریعت آورده گوشزد میکند. اینکه بیان میدارد هرچه که نه طبق قانون کتاب و سنّت باشد نزد این طایفهاعتبار ندارد، اعتبار دینی کاشانی را نشان میدهد و بر ارزش معنوی طریقتش می-افزاید. و نشان میدهد که به خطا نرفته و از لغزش میپرهیزد<ref>متن، ص 117</ref>. این مسئله را با توضیح و تفسیر منصفانهی [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بخش دیگری میتوان دید. اگر در مطلب قبل به تأیید کاشانی برخاسته بود در این مقطع به نقد سمنانی اهتمام کردهاست که بسیار جالب توجّهاست. مینویسد: این حدّ از بدگمانی از سوی سمنانی بسیار بعید و دور از ادب است. هرچند که سخن از بدگمانی بسیار فراتر رفته و او تهمت بسیار زشتی را به کسی زده که در زندگی او نیست و دقایق احوالات او را نمیشناسد. اینگونه پاسخ دادن به کسی که تا این حدّ ادب و احترام را در بحث و کتابت به خرج داده شایستهی کسی چون سمنانی نیست، نه در مباحثه جانب انصاف رعایت شده و نه در سخن گفتن با کسی که مخاطب واقع شدهاست. نسبت دادن دروغ و حرام خواری واقعاً زشت است. به هر جهت به گفتهی جناب سعدی بزرگ: دلایل قوی باید و معنوی/ نه رگهای گردن به حجّت قوی. سمنانی به واقع شایستهی این بود که بهتر سخن بگوید و مستدل تر ظاهر شود<ref>متن، صص 151-150</ref>. | ||
در نامهی پنجم که مکاتبه بین علاءالدّوله و [[تاج الدّین کرکهری]] است سخن ابتدایی از نماز و معراج و به ویژه «اهل بیت» به میان آمدهاست و در مورد اخیر آیهی مشهور «اهل البیت» در سورهاحزاب مدّ نظر قرار گرفتهاست. در آن نامه ضمن بر شمردن فضایل اهل بیت اشارهای تفسیری میشود و اسامیمبارکهی پنج تن آل عبا هم درج میگردد. در این خصوص نظریّه شیعه مدّ نظر شیخ قرار گرفته و اهل بیت پیامبر را خاص میداند و بهانچه کهاهل سنّت همسران رسول را هم از آن جمله میشمارد منع میکند. تفسیری هم که [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در ذیل این مطالب آورده با استنادات بسیار قابل توجّه و خواندنی است. از جمله مینویسد: در [[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر ابن كثیر]] و غیره نقل شده كه عكرمه در بازار ندا می كرد و می گفت: آیه ى «تطهیر» در شأن زنان حضرت رسول صلّىاللَّهعلیهوآلهوسلّم است. و نیز نقل می كند كه: عكرمه میگفت: هر كس بخواهد با او مباهله می كنم كهاین | در نامهی پنجم که مکاتبه بین علاءالدّوله و [[تاج الدّین کرکهری]] است سخن ابتدایی از نماز و معراج و به ویژه «اهل بیت» به میان آمدهاست و در مورد اخیر آیهی مشهور «اهل البیت» در سورهاحزاب مدّ نظر قرار گرفتهاست. در آن نامه ضمن بر شمردن فضایل اهل بیت اشارهای تفسیری میشود و اسامیمبارکهی پنج تن آل عبا هم درج میگردد. در این خصوص نظریّه شیعه مدّ نظر شیخ قرار گرفته و اهل بیت پیامبر را خاص میداند و بهانچه کهاهل سنّت همسران رسول را هم از آن جمله میشمارد منع میکند. تفسیری هم که [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در ذیل این مطالب آورده با استنادات بسیار قابل توجّه و خواندنی است. از جمله مینویسد: در [[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر ابن كثیر]] و غیره نقل شده كه عكرمه در بازار ندا می كرد و می گفت: آیه ى «تطهیر» در شأن زنان حضرت رسول صلّىاللَّهعلیهوآلهوسلّم است. و نیز نقل می كند كه: عكرمه میگفت: هر كس بخواهد با او مباهله می كنم كهاین آیه دربارهی زنان آنحضرت است. ناگفته نماند: عكرمهاز خوارج و از دشمنان على و اهل بیت علیهم السّلام است و این سخن از فرومایه اى مثل عكرمه بعید نیست. در اینجا به سه مطلب اشاره میكنیم: | ||
# آیهی تطهیر در سیاق آیات زنان حضرت رسول صلّىاللَّهعلیهوآلهوسلّم آمده ولى علیرغم عكرمه و مقاتل، | # آیهی تطهیر در سیاق آیات زنان حضرت رسول صلّىاللَّهعلیهوآلهوسلّم آمده ولى علیرغم عكرمه و مقاتل، خود آیه بیان می كند كه دربارهی زنان آنحضرت نیست زیرا چند آیه پیش از آیهی تطهیر را میخوانیم، مى بینیم، در آنها زنان آنحضرت مخاطبند و همه به صورت جمع مؤنّث آمده مثل: كنتنّ، تردن، تعالین، امتّعكنّ، اسرّحكنّ، منكنّ، لستنّ، اتّقیتنّ، فلا تخضعن، قرن فى بیوتكنّ، اقمن الصّلوة، آتین الزّكوة، اطعن اللَّه و رسوله، بعد از این همه جمع مؤنثها یکمرتبه وضع كلام عوض میشود و به صورت جمع مذكّر میآید و می -فرماید: إنّما یرید الله لیذهب عنکم الرّجس أهل البیت و یطهّرکم تطهیراً، مى بینیم كه در آیهاز جمع مؤنّث خبرى نیست بلكه «عَنْكُمُ... وَ یُطَهِّرَكُمْ» هر دو جمع مذكّر آمده، از این تغییر وضع یقین می كنیم كه مراد از «عَنْكُمُ وَ یُطَهِّرَكُمْ» جمعى است كه همه شان و یا اكثرشان مرداند وگرنه مثل سیاق قبل میفرمود «لیُذْهِبَ عَنْكُنَّ الرجْسَ وَ یُطَهّرَكُنَّ». قابل توجّهاست كه بعد از این آیه باز سیاق عوض شده و راجع به زنان آن حضرت جمع مؤنّث آمده و آن، چنین است «وَ اذْكُرْنَ ما یُتْلى فِی بُیُوتِكُنَّ مِنْ آیاتِ اللَّهِ» اگر دشمنى با حق، چشم عكرمه را كور كرده، ما بحمد اللَّهاز خود قرآن واقعیّت را درك كردهایم. | ||
# بیشتر از هفتاد حدیث از طرق شیعه و اهل سنّت نقل شده كهاین آیه در بارهی پنج تن آل عبا علیهم السّلام است، براى نمونه به كتابهای: [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدرّ المنثور]]، [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبرى]]، [[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر ابن كثیر]]، [[صواعق محرقه]] [[ابن حجر هیتمی، احمد بن محمد|ابن حجر]] آیهی اوّل از آیات نازله در شأن اهل بیت، [[صحيح ترمذى|صحیح ترمذى]] تفسیر سورهی احزاب و در ابواب [[مناقب]]، باب مناقب اهل البیت، [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] كتاب فضائل الصّحابه باب فضائل اهل بیت النّبى(ص) و دیگر آثار میتوان رجوع كرد، و از میان كتابهاى شیعه كافى است كه به كتاب [[الكلمة الغراء في تفضيل الزهراء عليهاالسلام و عقيلة الوحي|الكلمة الغرّاء]]، تألیف [[شرفالدین، سید عبدالحسین|شرف الدّین]]، فصل ثانى رجوع فرمایید.در [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]] آمدهاست: روایات در این بارهاز هفتاد متجاوز است و آنچه اهل سنّت نقل كردهاند از روایات شیعه بیشتر است، اهل سنّت آنرا قریب به چهل روایت از امّ سلمه، عائشه، ابى | # بیشتر از هفتاد حدیث از طرق شیعه و اهل سنّت نقل شده كهاین آیه در بارهی پنج تن آل عبا علیهم السّلام است، براى نمونه به كتابهای: [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدرّ المنثور]]، [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبرى]]، [[تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)|تفسیر ابن كثیر]]، [[صواعق محرقه]] [[ابن حجر هیتمی، احمد بن محمد|ابن حجر]] آیهی اوّل از آیات نازله در شأن اهل بیت، [[صحيح ترمذى|صحیح ترمذى]] تفسیر سورهی احزاب و در ابواب [[مناقب]]، باب مناقب اهل البیت، [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] كتاب فضائل الصّحابه باب فضائل اهل بیت النّبى(ص) و دیگر آثار میتوان رجوع كرد، و از میان كتابهاى شیعه كافى است كه به كتاب [[الكلمة الغراء في تفضيل الزهراء عليهاالسلام و عقيلة الوحي|الكلمة الغرّاء]]، تألیف [[شرفالدین، سید عبدالحسین|شرف الدّین]]، فصل ثانى رجوع فرمایید.در [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]] آمدهاست: روایات در این بارهاز هفتاد متجاوز است و آنچه اهل سنّت نقل كردهاند از روایات شیعه بیشتر است، اهل سنّت آنرا قریب به چهل روایت از امّ سلمه، عائشه، ابى سعید خدرى، سعد، وائلة بن اسقع، ابىحمراء، [[ابن عباس]]، ثوبان غلام حضرت رسول صلّىاللَّهعلیهوآله، عبداللَّه ابن جعفر، [[امام علی علیهالسلام|امام على]]، و حسن بن على علیهماالسّلام نقل كردهاند. شیعهانرا در بیشتر از سى حدیث از [[امام علی علیهالسلام|امام على]]، [[امام سجاد علیهالسلام|امام سجّاد]]، امام باقر، [[امام صادق]] علیهما السّـلام، امّ سلمه، ابى ذر، ابى لیلى، ابى الاسود، [[عمرو بن ميمون اودى|عمرو بن میمون اودى]]، و سعد بن ابى وقّاص نقل نمودهاند. | ||
# [[عكرمه]] و [[ | # [[عكرمه]] و [[مقاتل]] و غیر آنها هرچه میخواهند بگویند، حق بر اهل حقّ و بر اهل انصاف و تحقیق مثل آفتاب روشن است، در پاى هر حقیقت و واقعیّتى قلمهاى خطاكار و زبانهاى دروغگو و عكرمههاى فرومایه، دیده خواهند شد:... لیهلک من هلک عن بیّنه و یحیی من حیّ عن بیّنه<ref>متن، صص 198-186</ref>. | ||
در بخش دیگری از همین نامههای اخیر نیز شیخ علاءالدّوله شیعه بودن خود را بیان میکند و در عبارتی اینگونه خود را معرّفی میکند: و شیخ ما و مشایخ ما در هر سه شعبهی جعفری و حسنی و کمیلی، علی علیهالسّلام الله و سلام رسولهاست. <ref>متن، ص 212</ref>. و این عبارتی است که شیخ سمنانی در دیگر آثار خود مکرّر بیان و طریقت شیعیِ خود را اعلام نمودهاست. | در بخش دیگری از همین نامههای اخیر نیز شیخ علاءالدّوله شیعه بودن خود را بیان میکند و در عبارتی اینگونه خود را معرّفی میکند: و شیخ ما و مشایخ ما در هر سه شعبهی جعفری و حسنی و کمیلی، علی علیهالسّلام الله و سلام رسولهاست. <ref>متن، ص 212</ref>. و این عبارتی است که شیخ سمنانی در دیگر آثار خود مکرّر بیان و طریقت شیعیِ خود را اعلام نمودهاست. | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
# شرح و تفسیر نامهها آن هم توسّط یک متخصّص عرفان و تصوّف از ویژگیهای خاص این اثر محسوب میشود. | # شرح و تفسیر نامهها آن هم توسّط یک متخصّص عرفان و تصوّف از ویژگیهای خاص این اثر محسوب میشود. | ||
# صراحت نویسنده در نقد و نقل مطالب و داوری منصفانه بسیار مهم و چشمگیر است. | # صراحت نویسنده در نقد و نقل مطالب و داوری منصفانه بسیار مهم و چشمگیر است. | ||
# شرح گسترده و دقیق با استنادات بسیار به منابع و مأخذ روایی، تفسیری و صوفیانهاز نکات برجستهی کتاب محسوب | # شرح گسترده و دقیق با استنادات بسیار به منابع و مأخذ روایی، تفسیری و صوفیانهاز نکات برجستهی کتاب محسوب میشود. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[ | [[علاءالدوله سمنانی پیر عارفان]] | ||
[[تذکرة المشایخ]] | [[تذکرة المشایخ]] | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
[[رساله نوریه]] | [[رساله نوریه]] | ||
[[ | [[سر سماع]] | ||
[[نجم کبری]] | [[نجم کبری]] | ||
[[آداب | [[آداب السفره]] | ||
[[آشنایی با مکتب کبرویه]] | [[آشنایی با مکتب کبرویه]] |