نمایش مبدأ برای نقض الإمام أبي‌سعيد عثمان بن سعيد علی المريسي الجهمي العنيد في ما افتری علی الله عزوجل من التوحيد

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR87762J1.jpg
| عنوان = نقض الإمام أبي سعید عثمان إبن سعيد على المريسي الجهمي العنيد فیما إفتری علی الله عز و جل من التوحید
| عنوان‌های دیگر = 
| پدیدآورندگان
| پدیدآوران = 
[[دارمی، عثمان بن سعید]] (نويسنده)
[[المعی، رشید بن حسن ]] (محقق)
[[راجحی‌، عبدالعزیز بن‌ عبدالله‌]] (مقدمه‌نويس)
|زبان
| زبان = عربی
| کد کنگره = 1998 /د2ن7 203/6 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = شرکة الریاض للنشر و التوزیع
| مکان نشر = عربستان - ریاض
| سال نشر = 1418ق - 1998م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE84399AUTOMATIONCODE، AUTOMATIONCODE87762AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک = 9960-01-081-3
| تعداد جلد = 3
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 87762
| کتابخوان همراه نور = 87762
| کد پدیدآور = 1734
| پس از = 
| پیش از = 
}}
'''نقض الإمام أبي‌سعيد عثمان بن سعيد علی المريسي الجهمي العنيد في ما افتری علی الله عزوجل من التوحيد'''، ردیه عالم قرن سوم هجری [[دارمی، عثمان بن سعید|عثمان بن سعید دارمی سجستانی]] (متوفی 200-280ق)، بر عقاید الحادی بشر بن غیاث مریسی جهمی است. کتاب با تحقیق [[المعی، رشید بن حسن|رشید بن حسن المعی]] و مقدمه [[راجحی‌، عبدالعزیز بن‌ عبدالله‌|عبدالعزیز بن عبدالله راجحی]] منتشر شده است.

این کتاب که در سه جزء تألیف شده، از مهم‌ترین کتبی است که در تبیین عقیده مذهب اهل سنت و رد شبهات بدعت‌گذاران و نقد اباطیل ایشان، مستدل به آیات و روایات و آثار سلف و ادله عقلی به رشته تحریر درآمده است. این کتاب از آن جهت که در بیان عقیده سلفیه، احادیث و آثار را همراه با سند متذکر شده، از جمله کتب حدیثی بشمار می‌رود<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، صفحه ج</ref>‏.

محقق اثر این کتاب را ردی از دارمی بر بشر مریسی، ابن ثلجی و مخالفی که اقوال جهمیه را ذکر کرده دانسته است؛ همان گونه که کتاب دیگری با نام [[الرد علی الجهمية]] نوشته است. برخی از علمای اهل سنت این دو کتاب را ستوده و از آن دو نقل و به مطالبشان استشهاد کرده‌اند؛ چنان‌که [[ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر|ابن قیم جوزیه]] می‌نویسد: «دو کتاب دارمی: النقض علی بشر المريسي و الرد علی الجهمية، از بهترین کتب نوشته‌شده در سنت نبوی و علوم آن است و بر هرکس می‌خواهد به آنچه از سنت که صحابه و تابعین و پیشوایان نقل کرده‌اند، دست یابد، شایسته است که این دو کتاب دارمی را بخواند<ref>ر.ک: همان، صفحه د</ref>‏.

محقق، نص این کتاب را با نسخه‌های خطی و چاپی آن مقابله کرده و بر آن تعلیقه زده است. وی بسیاری از روات و اعلام - که بیشتر آنها از رجال کتب سته اهل سنت هستند - را معرفی کرده است. استخراج و استناد احادیث به مصادرشان و ذکر حکم علما بر این روایات، از دیگر فعالیت‌های محقق اثر است<ref>ر.ک: همان، صفحه د - ه</ref>‏.

مباحث کتاب در دو بخش (قسم) ارائه شده است:
# بخش اول، بخشی تحقیق است که مشتمل بر دو باب است: در باب اول، مؤلف، مریسی و ابن ثلجی در سه فصل شناسانده شده‌اند. در باب دوم نیز کتاب و نسخه خطی آن در دو فصل معرفی گردیده‌ است.
# باب دوم، مشتمل بر نص تحقیق‌شده کتاب است.

دارمی در این کتاب تنها به مواجهه با مریسی اکتفا نکرده است، بلکه مذهب جهمیه را به‌صورت عمومی در آنچه به مباحث توحید الله و اسماء و صفاتش متعلق می‌شود، معرفی کرده است؛ همچنان‌که به بعضی مسائل حدیثی و آنچه در ذم یا تعریض بر بعضی از محدثین از صحابه گفته شده، پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص94</ref>‏.

شیوه مؤلف بدین صورت است که پس از ذکر شبهه در مقام رد آن برمی‌آید و ادعاهای نادرست مخالفان را رد و قدم‌به‌قدم نقض می‌کند. وی به شکل روشنی به آیات قرآن کریم و احادیث نبوی و آثار صحابه و تابعین و اقوال علما استدلال می‌کند. شیوه وی در رد شبه جهمیه شیوه استدلال عقلی است. همچنین بر دلالات لفظی لغوی و بیان احتمالات معانی لفظ اعتماد می‌نماید. البته وی فراوان از شیوه طعنه و مسخره نیشدار استفاده می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص98</ref>‏.

==پانویس ==
<references/>

==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:کلام و عقاید]]
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]]

[[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اسفند 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اسفند 1402 توسط محسن عزیزی]]