هروی کابلی، محمد زاهد بن محمد اسلم

    از ویکی‌نور
    (تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

    NUR06737.jpg

    نام هروی کابلی، محمد زاهد بن محمد اسلم
    نام‎های دیگر زاه‍د ک‍اب‍ل‌، م‍ح‍م‍دزاه‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍داس‍ل‍م

    زاه‍د ه‍روي‌، م‍ح‍م‍دزاه‍د

    ه‍روي‌، م‍ح‍م‍دزاه‍د ‍بن‌ م‍ح‍م‍داس‍ل‍م

    م‍ي‍رزاه‍د، م‍ح‍م‍دزاه‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د اس‍ل‍م‌

    نام پدر محمداسلم
    متولد
    محل تولد هند
    رحلت 1101ق
    اساتید محمدفاضل بدخشى

    محمدصادق حلوائى

    برخی آثار شرح الرسالة المعمولة في التصور و التصديق و تعليقاته
    کد مؤلف AUTHORCODE06737AUTHORCODE

    محمد زاهد بن محمد اسلم هروی کابلی (متوفی 1101ق)، معروف به میرزاهد، حکیم و منطق‌دان هندی.

    ولادت

    مير زاهد در هند به دنيا آمد. نامش محمد و پدرش قاضى محمد اسلم هروى (متوفى ۱۰۶۱ق در لاهور) از نوادگان خواجه كوهى و از علماى هرات بود. میر زاهد را كابلى هم خوانده‌اند.

    مشاغل و مناصب

    در زادگاهش رشد و پرورش يافت. وى در ۱۰۶۴ق به دستور شاه جهان به سِمَت وقایع‌نگاری كابل منصوب شد. سپس در ۱۰۷۷ق به دربار اورنگ زيب عالمگير در اكبرآباد رفت، و در آنجا به سمت محتسب اردوى پادشاهى برگزيده و چند سال پس ‌از آن به صدارت كابل گماشته شد و در كنار منصب صدارت به تدريس و تحقيق هم اشتغال داشت.

    اساتید

    زاهد هروى نزد پدرش و استادانى چون ملا محمدفاضل بدخشى و محمدصادق حلوائى به تحصيل علوم پرداخت. سلسله استادان او با دو واسطه بعد از ملا محمدفاضل بدخشى به جلال‌الدین دوانى می‌رسد.

    شاگردان

    زاهد هروى در اكبرآباد به تدريس و تربيت شاگردان مشغول شد. فرزندش، محمداسلم، حامد حنفى جونپورى، ابوالفتح نيوتينى، عبدالفتاح صمدنى، محمدصالح بنگالى و شاه عبدالرحيم، پدر شاه ولی‌الله دهلوى، از شاگردان او بوده‌اند.

    به گفته رضوى، ميرزاهد هروى به تصوف گرايش داشت و از اين جنبه نيز بر شاه عبدالرحيم تأثير گذاشت.

    وفات

    محمد زاهد هروى در ۱۱۰۱ق در كابل وفات يافت.

    آثار

    از زاهد هروى آثارى بر جا مانده كه اغلب آنها شرح و حاشيه بر كتب معروف منطق و كلام است كه برخى از آنها در مدارس هند متداول بوده است.

    برخى از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

    1. حاشية شرح المواقف ميرسيد شريف جرجانى، اين حواشى بر موقف دوم (امور عامه) از شرح المواقف است. بر اين حاشيه، تعليقات و حواشى بسيارى نوشته شده است.
    2. حاشية شرح التهذيب كه بر شرح جلال‌الدین دوانى بر تهذيب المنطق سعدالدين تفتازانى نوشته شده است. اين كتاب با عنوان حاشيه ميرزاهد ملاجلال و الحاشية الزاهدية الجلالية شهرت داشته و حواشى بسيارى بر آن نوشته شده است.
    3. شرح الرسالة المعمولة فى التصور و التصديق، در منطق كه بر رساله قطب‌الدین رازى نوشته شده است.

    تدريس اين سه اثر زاهد هروى در مدارس علمى متداول بوده و به «الزواهد الثلاث» و «الحواشى الثلاث الزاهدية» معروف بوده است.

    1. حاشية شرح التجريد محمود اصفهانى؛
    2. حاشية شرح الهياكل جلال‌الدین دوانى؛
    3. تفسير القرآن به فارسى؛
    4. رسالة فى تحقيق ماهية العدد[۱].

    پانویس

    1. صلواتی، عبدالله، ج25، ص199-200


    منابع مقاله

    صلواتی عبدالله، دانشنامه جهان اسلام، زیرنظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1395ش.


    وابسته‌ها