پرش به محتوا

فقه‌پژوهی: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۵۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:
}}  
}}  


'''فقه‌پژوهی'''، اثر مهدی مهریزی در موضوع فقه است که به زبان فارسی در یک جلد به چاپ رسیده است.
'''فقه‌پژوهی'''، اثر [[مهریزی، مهدی|مهدی مهریزی]] در موضوع فقه است که به زبان فارسی در یک جلد به چاپ رسیده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۹: خط ۴۹:
در مقاله اول از بخش دوم، نویسنده بر آن است که به‌اختصار از عدالت به‌عنوان یک قاعده فقهی که بسیار اثرگذار در استنباط است، سخن بگوید. البته این مسئله شاخ و برگ‌های بسیاری دارد و وی تنها به یک بحث از آن می‌پردازد؛ یعنی اصل اینکه عدالت یک قاعده فقهی است<ref>ر.ک: همان، ص118</ref>.
در مقاله اول از بخش دوم، نویسنده بر آن است که به‌اختصار از عدالت به‌عنوان یک قاعده فقهی که بسیار اثرگذار در استنباط است، سخن بگوید. البته این مسئله شاخ و برگ‌های بسیاری دارد و وی تنها به یک بحث از آن می‌پردازد؛ یعنی اصل اینکه عدالت یک قاعده فقهی است<ref>ر.ک: همان، ص118</ref>.


در مقاله دوم از بخش مزبور، جان‌مایه سخن، تحلیل نظریه امام خمینی(ره) درباره قاعده عدالت، تأکید وی بر عدالت به‌عنوان یک مبنا و اصل در استنباط و استخراج احکام شرعی بر پایه متون دینی، شواهدی از نوشته‌های او در بُعد تئوری و تطبیقی قاعده عدالت و به‌کارگیری این اصل در استنباط و... است<ref>ر.ک: همان، ص131-141</ref>.
در مقاله دوم از بخش مزبور، جان‌مایه سخن، تحلیل نظریه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] درباره قاعده عدالت، تأکید وی بر عدالت به‌عنوان یک مبنا و اصل در استنباط و استخراج احکام شرعی بر پایه متون دینی، شواهدی از نوشته‌های او در بُعد تئوری و تطبیقی قاعده عدالت و به‌کارگیری این اصل در استنباط و... است<ref>ر.ک: همان، ص131-141</ref>.


موضوع مقاله سوم از بخش یادشده، چنین طرح شده است: توان محدود آدمی و گسترش قلمرو زندگی فردی و جمعی از یک‌سو و برخورد منافع و تصادم سود و زیان از سوی دیگر، همیشه انسان را با تزاحم‎ مواجه می‌کند و او را وادار به گزینش، اولویت‌بندی منافع و شناسایی اهم و مهم مینماید. تزاحم‌ها برای همه انسان‌ها و در همه‌ عرصه‌های زندگی وجود دارد و حکم عقل فطری به انتخاب اصلح و برتری دادن اهم نیز همیشه بوده است، اما تعیین ملاک دقیق «اهم و مهم» کاری آسان نیست... ادیان الهی، به‌ویژه اسلام در این وادی به کمک عقل آمده و در تشخیص مصادیق، او را یاری کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص143</ref>.
موضوع مقاله سوم از بخش یادشده، چنین طرح شده است: توان محدود آدمی و گسترش قلمرو زندگی فردی و جمعی از یک‌سو و برخورد منافع و تصادم سود و زیان از سوی دیگر، همیشه انسان را با تزاحم‎ مواجه می‌کند و او را وادار به گزینش، اولویت‌بندی منافع و شناسایی اهم و مهم مینماید. تزاحم‌ها برای همه انسان‌ها و در همه‌ عرصه‌های زندگی وجود دارد و حکم عقل فطری به انتخاب اصلح و برتری دادن اهم نیز همیشه بوده است، اما تعیین ملاک دقیق «اهم و مهم» کاری آسان نیست... ادیان الهی، به‌ویژه اسلام در این وادی به کمک عقل آمده و در تشخیص مصادیق، او را یاری کرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص143</ref>.
خط ۵۷: خط ۵۷:
# بررسی اینکه اجتهاد از چه زمانی آغاز شده؟ آیا در عصر پیامبر(ص) و امام(ع) این بحث مطرح بوده یا نه؟ آیا تقریر رسول خدا بر اجتهاد برخی صحابه، دلالت بر اجتهاد می‌کند یا نه؟ استدلال به آیه نفر و قول و تقریر معصومان(ع)، ترغیب به اجتهاد بزرگان و یاران<ref>ر.ک: همان، ص169-172</ref>.
# بررسی اینکه اجتهاد از چه زمانی آغاز شده؟ آیا در عصر پیامبر(ص) و امام(ع) این بحث مطرح بوده یا نه؟ آیا تقریر رسول خدا بر اجتهاد برخی صحابه، دلالت بر اجتهاد می‌کند یا نه؟ استدلال به آیه نفر و قول و تقریر معصومان(ع)، ترغیب به اجتهاد بزرگان و یاران<ref>ر.ک: همان، ص169-172</ref>.
# یادآوری ضرورت پژوهش در باب اجتهاد، معرفی منابع «اجتهاد و تقلید» و «مرجعیت»<ref>ر.ک: همان، ص172-185</ref>.
# یادآوری ضرورت پژوهش در باب اجتهاد، معرفی منابع «اجتهاد و تقلید» و «مرجعیت»<ref>ر.ک: همان، ص172-185</ref>.
# اجتهاد گروهی یا اجتهاد جمعی و شورایی، موضوعی است که برخی از اندیشمندان شیعی و اهل سنت آن را مطرح و بدان توصیه کرده‎اند و یا آن را لازم شمرده‌اند؛ بزرگانی همچون: شهید مطهری، آیت‌الله طالقانی، محمدرضا حکیمی، شهید آیت‌الله مصطفی خمینی(ره)، حسین نجومیان (از شیعه) و دکتر مصطفی شبلی، دکتر یوسف القرضاوی و مناع خلیل القطان (از اهل سنت)<ref>ر.ک: همان، ص‌187-195</ref>.
# اجتهاد گروهی یا اجتهاد جمعی و شورایی، موضوعی است که برخی از اندیشمندان شیعی و اهل سنت آن را مطرح و بدان توصیه کرده‎اند و یا آن را لازم شمرده‌اند؛ بزرگانی همچون: شهید مطهری، [[طالقانی، محمود|آیت‌الله طالقانی]]، [[حکیمی، محمدرضا|محمدرضا حکیمی]]، [[خمینی، مصطفی|شهید آیت‌الله مصطفی خمینی(ره)]]، حسین نجومیان (از شیعه) و دکتر مصطفی شبلی، [[قرضاوی، یوسف|دکتر یوسف القرضاوی]] و مناع خلیل القطان (از اهل سنت)<ref>ر.ک: همان، ص‌187-195</ref>.
# اگر چه در گذشته قوانین حاکم بر روابط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حقوقی مسلمانان با بیگانگان و کافران، مسئله گروهی اندک از مسلمانان بود، اما امروزه مسئله همه مسلمانان است و باید سرلوحه پژوهش‌های فقهی قرار گیرد.  
# اگر چه در گذشته قوانین حاکم بر روابط اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حقوقی مسلمانان با بیگانگان و کافران، مسئله گروهی اندک از مسلمانان بود، اما امروزه مسئله همه مسلمانان است و باید سرلوحه پژوهش‌های فقهی قرار گیرد.  
# بحث روابط اقتصادی در دو بخش روابط فردی و روابط دولتی.
# بحث روابط اقتصادی در دو بخش روابط فردی و روابط دولتی.
خط ۶۵: خط ۶۵:


در بخش چهارم که به معرفی و نقد کتاب اختصاص دارد، نویسنده ابتدا نام و مشخصات شناسنامه‌ای کتاب را همراه با معرفی اجمالی مؤلف و در ادامه ویژگی‌ها و تحلیل شیوه نگارش کتاب را ارائه کرده است و در ادامه دیدگاه‌های مختلفی را از افراد مختلف در مورد کتاب ارائه کرده است.  
در بخش چهارم که به معرفی و نقد کتاب اختصاص دارد، نویسنده ابتدا نام و مشخصات شناسنامه‌ای کتاب را همراه با معرفی اجمالی مؤلف و در ادامه ویژگی‌ها و تحلیل شیوه نگارش کتاب را ارائه کرده است و در ادامه دیدگاه‌های مختلفی را از افراد مختلف در مورد کتاب ارائه کرده است.  
وی در مقاله آخر یعنی «کتاب‌شناسی توصیفی فقه مقارن»، از پیشینه فقه مقارن، همراه با نمونه‌هایی از کتاب‌های تألیف‌شده در این‌باره سخن گفته است و خاطرنشان کرده است که: فقه مقارن در گذشته چنان رواج و شیوع داشته که ابن خلدون (م 806 یا 808ق)، از آن به‌عنوان دانشی مستقل به نام «خلافات» یاد می‌کند و در اهمیت آن می‌گوید: این دانش، بسی سودمند است و مبانی و مآخذ پیشوایان فقه در ضمن آن شناخته می‌گردد.
وی در مقاله آخر یعنی «کتاب‌شناسی توصیفی فقه مقارن»، از پیشینه فقه مقارن، همراه با نمونه‌هایی از کتاب‌های تألیف‌شده در این‌باره سخن گفته است و خاطرنشان کرده است که: فقه مقارن در گذشته چنان رواج و شیوع داشته که [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] (م 806 یا 808ق)، از آن به‌عنوان دانشی مستقل به نام «خلافات» یاد می‌کند و در اهمیت آن می‌گوید: این دانش، بسی سودمند است و مبانی و مآخذ پیشوایان فقه در ضمن آن شناخته می‌گردد.


فقه مقارن دارای سه قلمرو می‌باشد:
فقه مقارن دارای سه قلمرو می‌باشد:
خط ۷۹: خط ۷۹:


==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references />


==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش